Bilim Terimleri Sözlüğü

Sayfayı Paylaş

Magnetozom: Bazı bakteriler kendilerini manyetik alana göre magnetozom sayesinde konumlandırabilirler. Magnetotaksi gösteren canlılarda Fe3O4 bulunur.Brock Biology of Microorganisms, Sayfa 95, ISBN-13;…
Majör Histokompatibilite Kompleksi (MHC): Bağışıklık sistemine yabancı maddeleri tanımasında yardımcı, hücrelerin yüzeyinde bulunan proteinleri kodlayan gen grubu. MHC proteinleri tüm yüksek omurgalılarda bulunur. İnsanlarda komplekse insan…
Makrobesin: Fizyolojik fonksiyonları sürdürebilmek açısından fazla miktarda ihtiyaç duyulan besinlerdir. Üç temel makrobesin sınıfı bulunmaktadır. Bunlar; proteinler, karbonhidratlar ve yağlardır. "Makro" öneki,…
Makroevrim: Genellikle morfolojik olarak değişimlerle eş anlamlı olarak kullanılan, büyük çapta olan, gözlenebilir evrimsel değişimler. Makroevrim sonucunda yeni türler oluşabilir veya var olan türler değişebilir.…
Maksimum olabilirlik: Filogenetik araştırmalarda, olabilir tüm evrim ağaçları arasından, en muhtemel olanının tercih edilmesi için kullanılan bir yöntem. Bu analizde araştırmacılar, eldeki her bir muhtemel evrim ağacının,…
Malik Asit: Birçok meyvede ve sebzede doğal olarak bulunan organik bir bileşiktir.[1] Örneğin elmada yüksek miktarda malik asit bulunmaktadır. IUPAC adı 2-hidroksibütandioik asittir. Kimyasal formülü C4H6O5 olan…
Maltoz: Çimlenmiş arpada, patates tohumlarında görülen bir disakkarittir. Moleküler formülü C12H22O11 olarak gösterilmektedir. Suda iyi çözünen bir disakkarittir ve tatlı bir tada sahiptir. Hidroliz yolu ile…
Mammiller cisim: Hipotalamusun posteroinferior yüzündeki beyin sapı çekirdeklerine mammiller cisim adı verilir.[1] Beynin alt tarafındaki iki küresel yapı olarak gözlemlenirler, başlangıçta beynin testisleri olarak adlandırılan…
Mantar: Çok hücreli veya tek hücreli olabilen ökaryatik bir canlıdır. Klorofil taşımazlar, çoğu parazit ya da saprofittir. Eşeyli ve eşeysiz üreyebilirler. Bu organizmaların oluşturduğu topluluğa Mantarlar Alemi…
Marfan sendromu: Otozomal dominant mutasyondan kaynaklanan, bağdoku proteini olan fibrilini etkileyen bir hastalık.Klug, W., Concepts of Genetics, 10. Baskı, Sayfa 87, ISBN-13; 978-0-321-79578-6
Mastrihyen Epoku: Günümüzden 72.100.000 ile 66.000.000 yıl öncesi arasını kapsayan jeolojik bir zaman dilimi.
Mastürbasyon: Cinsel organın, cinsel birleşme olmaksızın, el veya başka cisimler aracılığıyla orgazm olma derecesine kadar uyarılması.
Matematik: Sayılar, formüller, şekiller ve hesaplamalar gibi konuları içeren geniş kapsamlı formal bir disiplin. Yunanca máthēma "bilgi, çalışma, öğrenme" anlamlarına gelen kelimeden türetilmiştir. Matematik; doğa…
Materyalizm: Maddecilik, özdekçilik olarak bilinir. Dış dünyanın nesnel varlığını tanıyan ve maddeye öncelik veren felsefi akımdır. Tarihsel süreçte materyalizm çeşitli anlamlar kazanmış, çeşitli adlarla anılmıştır.…
Maya: Mayalar ökaryotik mikroorganizmalardır. Mantar alemi altında incelenir. Bilinen 1500 tür maya vardır ki bu bilinen mantarların sadece %1'i eder. Yaptıkları fermantasyon sayesinde bira ve şarap elde edilir.
Maya yapay kromozomu: Yapay bir kromozom olmakta olup 100 kb (baz çifti) den 3000 kb'ye kadar DNA parçalarını klonlamakta kullanılır. Maya DNA'sı kullanılarak üretildiği için ismi maya yapay kromozomudur.
Mayoz: İki set kromozomlu (diploit) ökaryotik hücrenin, genelde gamet olarak adlandırılan tek set kromozomlu (haploit) hücrelere bölündüğü hücresel bir süreçtir. Gamet hücresinde kromozom sayısının azalmasıyla…
Mekanik Enerji: Bir cismin ya da sistemin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır.[1] Yani bir cismin hem hareketinden hem de konumundan dolayı sahip olduğu enerjilerin bütününe mekanik enerji denir.
Mekanikçilik: Bütün olayları mekanik nedenlerle açıklama anlayışıdır. Soru şudur: Doğasal nesneler arasındaki farklılaşma neden ileri geliyor? Bilgi, niteliksel farklılıkları saptamakla başlamış ve buna niceliksel…
Melanosit: Epidermis katmanı hücreleri arasında melanin pigmenti içeren ve derinin rengini veren hücreler.Chabner D.E. Medical language of medicine (3.Ed) W.B Saunders Company, Philadelpia, 2011
Melatonin: İnsan vücudunda doğal olarak bulunan ve uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen bir hormon. Bu hormon beynin hemen altında bulunan pineal bez veya diğer adıyla epifiz bezi tarafından salgılanır. Kimyasal…
Melez alanı: Türleşmiş, farklılaşmış popülasyonların birbirleriyle çiftleştikleri coğrafi bölgeler. Türleşme tamamen gerçekleşmediği için veya farklı tür olmalarına rağmen türlerin modern tür tanımı dahilinde çiftleşebilmeleri…
Melezleme: Akrabalar arasında gerçekleşen veya gerçekleştirilen çiftleşme.
Melezleme katsayısı (F): Bir bireyin genomundaki belirli bir lokusta bulunan alellerin, atasında da aynı lokusta, aynı şekilde bulunma ihtimali.
Mem: Richard Dawkins tarafından ortaya atılan ve "sosyolojik gen" olarak da adlandırılabilecek, kültürel iletim birimidir. Memler, kültürel ve sosyal mirasın, bilgi birikimlerinin gelecek nesillere aktarılmasını…
Memeliler: Memeliler, gençlerini meme bezleri tarafından üretilen sütle besleyen omurgalı hayvanlardır. Hayatlarının herhangi bir noktasında, yalnızca birkaç tane olsa bile (çoğu balina gibi), saçları…
Mendel geni: Mendel'in kalıtım yasalarına tamamen uyan lokuslar için kullanılır. Her lokus, bu yasalara uymaz.
Mendel Kalıtımı: Gregor Mendel'in genetik karakterlerin ana hücreden sonraki nesillere aktarımına yönelik; bezelyeler üzerinde yaptığı deneyler sonucunda çıkan prensiplerin tümü. Modern genetik biliminin temelleri ve…
Mendelin birinci yasası: Ayrışma: Alellerin ayrışımı ilkesi olarak bilinir. Gregor Mendel'in her canlıda, her özelliğe ait, her bir genin iki adet aleli bulunduğunu ve bu alellerlerin üreme hücrelerine eşit bir şekilde dağıldığını…
Menopoz: Kadınlarda düşük hormon seviyeleri nedeniyle menstrüasyonun (adet kanamalarının) durduğu zamandır. Genellikle 45 ila 55 yaş arasında gerçekleşir.
Merkezcil Kuvvet: Merkezcil kuvvet, dairesel hareket sırasında cismi yörüngede tutan kuvvettir. Merkezcil kuvvet, hız vektörünün büyüklüğünü değiştirmez ancak yönünü değiştirir. Bu yüzden bir merkezcil ivme oluşur. Merkezcil…
Messier Kataloğu: 18. yüzyılda yaşamış olan Fransız astronom Charles Messier tarafından oluşturulmuş bir derin uzay cisimleri listesidir. İçerisinde çeşitli galaksilerden yıldız kümelerine, bulutsulardan süpernova kalıntılarına…
Messiniyan Çağı: Günümüzden 7.246.000 ile 5.332.000 yıl öncesi arasını kapsayan jeolojik zaman dilimi.
Metabolizma: Canlı organizmada ya da canlı hücrede meydana gelen yapıcı ve yıkıcı nitelikteki kimyasal olayların tümü; protoplazmada olan asimilasyon ve parçalanma ile ilgili olayların toplamı; anabolizma ve katabolizma…
Metafaz: Hem mitoz, hem mayoz bölünmede görülen bir evredir. Bu evrede kromozomlar hücrenin metafaz düzleminde toplanırlar. Profaz evresinde oluşan mikrotübüllerk inetekorlara tutunurlar.
Metafizik: Duyumlarla algıladığımız deney dünyasının dışına taştığı varsayılan varlığın, özüne ve anlamına ilişkin idealist öğretidir. Diyalektik düşünce tarzının karşısında yer alan düşünce tarzı (yöntem). Metafizik…
Metagenez: Yaşam döngüsü sırasında, haploid (seksüel) ve diploid (aseksüel) evrenin jenerasyonlar içinde değişimi (örneğin; yaprak bitleri). Bitkilerde ve alglerde görülür. Her evrenin baskınlığı…
Metamfetamin: "Met", "Kristal", "Buz", "Cam" gibi isimlerle anılan bir psikouyarıcı kimyasaldır. Fenetilamin ve metilamfetamin grubu psikoaktif uyuşturucuların genel adı olarak bilinir. İki farklı yapısal formda bulunabilir.…
Metanol: Bir metil ve alkol grubu içeren en basit yapılı alkol. Metil alkolün kimyasal formülü CH3OH, molar kütlesi 32.042 g/mol'dür. Metanol veya metil alkol insanlar için son derece toksiktir. Metanolün erime…
Metasentrik kromozom: Sentromeri ortada bulunan ve bu nedenle kromozom kolları birbirine eşit olan, V şeklinde gözüken kromozom. Bu kromozom cinsinde p ve q kolları aynı boydadır.
Metastaz: Kanser hücrelerinin kan ve lenf yoluyla diğer doku ve organlara yayılması.
Metazoa: Protozoanlar ve süngerler dışında bütün hayvanları içine alan alem. Bu aleme ait canlıların hepsi çok hücreli ve farklılaşmış dokuya sahiptir.
Meteorit: Bir gök cismine çarpan bir göktaşının atmosferde yandıktan sonra geri kalan ve yüzeye ulaşabilen parçalarına verilen isimdir. Göktaşının atmosferde bıraktığı ize meteor denir ve halk arasında hatalı bir…
Metilasyon: DNA zincirindeki bazı nükleotitlere metil (CH3) gurubu eklenmesi.
Metodolojik natürelizm: Bilim insanlarının büyük bir çoğunluğu tarafından kabul edilen, doğal olayların yalnızca doğal nedenlerden kaynaklandığı görüşü.
Mevcut Tür: Günümüzde varlığını koruyabilmiş ve halen var olan türlerdir.
Meyve: Tohumlu bitkilerde döllenmeden sonra karpellerin gelişip olgunlaşması ile meydana gelen yapı.
Meyvecil: The FruitarianWikipedia
Mezakson: Miyelinli nöronlarda aksonu çevreleyerek miyelin kılıfı oluşturan Schwann hücre zarlarının karşılaştıkları yerde oluşturdukları yapı. Schwann hücre zarlarının ilk karşılaştıkları yer "iç mezakson", son…
Mezozoyik: Mezozoyik (251.9-66 myö) bir jeolojik zaman dilimidir. Dinozorların çağı olarak da bilinir. Çünkü dinozorların evrimleşmeye başladığı 251.902 milyon yıl önce ile non-avian dinozorların soyunun tükendiği…
Midriyazis: Gözbebeğinin yani pupillanın genişlemesi (dilatasyon) anlamına gelmektedir. Bunun tam tersi ise miyozis, yani pupil daralmasıdır. Gözbebeği (pupilla), anatomik olarak ışığın merceğe ulaşmadan önce içinden…
Mikolojist: Mikoloji (mantar bilimi) üzerinde uzmanlaşmış kişi.
Mikoplazma: Mikoplazma; hücre duvarı barındırmayan, hücre duvarının olmamasından ötürü penisilin benzeri yaygın antibiyotiklerden etkilenmeyen, oksijensiz ortamlarda yaşayabilen, ortalama 0,1 mikrometre çapında,…
Mikoriza: Bazı bitkilerin kökleri ile topraktaki özel mantarların oluşturduğu simbiyotik birlik. Ektomikoriza ve endomikoriza olmak üzere iki tipi bulunur.
Mikrobesin: Fizyolojik fonksiyonları sürdürebilmek adına az miktarda ihtiyaç duyulan besin.Brock Biology of Microorganisms, Sayfa 114, ISBN-13; 978-0-321-73551-5
Mikrobiyoloji: Mikroorganizmalarla uğraşan bir bilim dalı.
Mikrobiyota: Herhangi bir ekolojik sistemde özellikle toprak gibi ortamlardaki bakteriler, tek hücreli algler, mantarlar, protozoonlar gibi mikroskobik organizmalar popülasyonu.
Mikroenjeksiyon: Özel mikropipetlerle tek bir hücrenin içine madde sokulması.
Mikroevrim: Popülasyon ve tür içerisindeki gen frekanslarının ve özelliklerin dağılımlarının zaman ve nesiller içerisinde değişmesidir. Genellikle doğrudan gözlenemez ve genetik analizlere ihtiyaç duyar. Her canlı,…
Mikrohabitat: Özelleşmiş, çok küçük habitatlar. Genellikle çok dar bir alanı simgeler. Çürüyen bir akasya ağacının üzeri.
Mikroiklim: Küçük coğrafi ölçeklerde (tipik olarak <1 m) değişebilen sıcaklık, nemlilik gibi iklim koşulları.
Mikroklima: Belli bir küçük habitat ya da alandaki iklim.
Mikrolimfositotoksisite analizi: HLA moleküllerinin belirlenmesinde kullanılan bir yöntem.
Mikromer: Eşit dağılmış vitellüs maddesine sahip olmayan yumurtanın segmentasyonu sırasında üst tarafta kalan küçük blastomerler.
Mikron: Milimetrenin binde biri büyüklüğünde mikroskobik ölçü birimi. Mikrometre ile eşanlamlıdır.
Mikrosefali: Oldukça nadir genetik bir rahatsızlık. Bu hastalıkta bebekler son derece küçük kafa ve beyinle doğarlar. Bu ölümcül rahatsızlık sadece Pennsylvania' daki 23 Eski Amiş ailesinde görülüyor.Palomar.edu
Mikroskop: Küçük olan bir şeyi büyüterek inceleme imkanı veren ve ışıkla veya elektronla çalışmasına bağlı olarak değişik tipleri bulunan alet.
Mikrotektit: Meteorit ve asteroit çarpmaları sonucunda açığa çıkan yüksek ısı altında minerallerin erimesi nedeniyle oluşan ufak cam parçacıkları.
Mikrotom: Keskin bir metal bıçağı olan ve dokuyu mikroskopta inceleyebilmek için çok ince kesit almaya yarayan alet.
Mikrotrikya: Böcek kanatlarındaki birbirleriyle bağlantısı olmayan kıllar.
Mikrotübül: Ökaryot hücrelerde, hücre iskeletinin yapısına katılan, kamçılı ve sillilerde ise sillerin yapısına katılan içi boş protein yapılı tüpçükler. Hücre iskeletinin ana bileşenlerinde birisi olan mikrotübüller…
Mikrozom: Ultrasantrifüjle hücre homojenizatından ayrılabilen en küçük parçalar, özellikle ribozomla kaplı endoplazmik retikulum parçaları.
Mikrozoospor: Küçük, hareketli bir spor.
Miksis: Eşeyli üreme, gametlerin birleşmesi.
Mimikri: Bazı hayvan ve bitki türlerinin başka hayvan, bitki türlerine ve içinde yaşadıkları doğal ortamdaki objelere benzemesi, bir canlı türünün başka bir canlı türünü morfolojik ya da davranışsal olarak taklit…
Mirmekofit: Sağkalım için, mutualist bir ilişki içinde bulunduğu avcı karıncalara oldukça veya bütünüyle muhtaç olan bitkiler (Yunanca murmēx- “karınca” ve phuton- “bitki” demektir.).
Mitokondri: Yunanca mitos (iplik) ve khondrion (tane) sözcüklerinden türetilmiştir. En önemli işlevi adenozin trifosfat (ATP) şeklinde enerji üretmektir. Neredeyse tüm ökaryotik hücrelerin (net olarak tanımlanmış…
Mitokondriyal DNA (mtDNA): Anne tarafından aktarılan, sitoplazmada bulunan mitokondri organeli içerisindeki nükleik bir asit. Bitkilerdeki karşılığı kloroplastik DNA. Bakteriyel DNA'ya ökaryotik DNA'dan daha yakındır. Bu da, ökaryotik…
Mitokondriyel hastalık: DNA'da meydana gelen mutasyonlar sonucu oluşan hastalıklar.
Mitoz: Ökaryot hücrelerin tipik çekirdek bölünmesi. Kopyalanarak sayısı iki katına çıkmış olan kromozomların profaz, metafaz, anafaz ve telofaz safhalarını geçirdikten sonra bölünerek diploit sayıda kromozom…
Miyelin: Beyindeki destek hücreleriyle çevresel sinir sistemindeki Schwann hücrelerinin zarlarından özelleşmiş yağımsı yumuşak bir katman. Sinir liflerinin çevresini saran ve elektriksel açıdan onları yalıtan…
Miyoglobin: Miyoglobin, hayvanların kas hücrelerinde bulunan bir protein. Çalışan kaslara oksijen sağlayan oksijen depolama birimi olarak işlev görür. Balinalar, fokalar gibi dalış yapan memeliler, kaslarında…
Miyokard: Omurgalılarda yalnızca kalpte bulunan üç ana kas türünden biridir. Kalp kası olarak da bilinir. Miyokard yani kalp kası, sarkomer olarak bilinen kontraktil birimlere sahip olması bakımından başka bir…
Miyokard İnfarktüsü: Miyokard infarktüsü veya yaygın adıyla kalp krizi, kalbe kan akışının azalması veya engellenmesi sonucunda gelişen, ölümle sonuçlanabilecek patolojik durumdur.[1] Tüm organlar gibi kalbin de düzgün çalışabilmesi…
Miyokardit: Çeşitli sebeplerden ötürü miyokardın iltihaplanmasıdır. Miyokard veya kalp kası, kalbin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Kalp kası da diğer kaslar gibi iltihaplanabilir. Kalp kası iltihabı belirtileri…
Miyosen: Miyosen (23.03-5.333 myö) bir jeolojik devre ismidir. Yaklaşık 23.03 milyon yıl önce ile 5.333 milyon yıl önceyi kapsayan zaman dilimine denir. Miyosen ismi, Charles Lyell'ın İngilizce "less recent" kelimesinden…
Mizofobi: Mikrop korkusu olarak bilinen, Yunancada "kirlilik" anlamına gelen μύσος ("musos") ve "korku" anlamına gelen φόβος ("phobos") kelimelerinden oluşan bir terim.
Mobilom: Organizmalarda genetik çeşitliliğin üretimi için başlıca yardımcı unsurlar olan, hareketli genetik öğeler bütünü. Ökaryotlarda transpozon adı verilen hareketli parçacıklar mobilomları oluştururken, prokaryotlarda…
Model: Gerçek sistemlerin soyut ve basitleştirilmiş hali.
Modern Sentez: Mendel Genetiği sayesinde öğrenilen genetik bilgilerin, 1930 ve 1940lı yıllarda Evrimsel Biyoloji ile birleştirilmesi ve iki kuramın, bir araya gelerek canlılığın nasıl değiştiğini tam olarak açıklayabilir…
Modifikasyon: Canlılarda çevresel etkilerle fenotiplerde meydana gelen değişikliklere denir. Epigenetik faktörler haricinde gelecek nesle aktarılamadığı için kalıtsal değildir.
Mokaisizm: Tek bir zigottan gelen, mitoz sırasında genetik materyalin yanlış dağıtılması veya deneysel manüpilasyon nedeniyle farklı genotiplerdeki iki ya da daha fazla hücre populasyonunun bir organizmada bulunması…
Moleküler saat hipotezi: Belirli bir protein ailesi (ribozomal, sitokromal vb.) içinde sabit oranda amino asit meydana getirilir ve iki tür arasındaki ayrışma derecesi akrabalık derecelerini test etmek için kullanılan bir moleküler…
Momentum: Hareket eden kütlenin ölçümüdür. Bir nesnenin momentumu, kütlesinin ve hızının çarpımına eşittir. Vektörel bir büyüklüktür ve Uluslararası Birim Sistemi'nde (SI) birimi kg⋅ms\frac{kg\cdot{m}}sskg⋅m'dir.…
Monera: Eski taksonomik sınıflandırmada, bakterileri, arkebakterileri ve mavi-yeşil algleri içine alan alem.
Monofiletik grup: Tek bir ortak atadan evrimleşmiş türler veya popülasyonların tümünü anlatmak için kullanılır. Monofiletik gruplardan bahsederken, günümüzde var olan türler ile bunların ortak atalarının tamamı bilinmelidir.…
Monofobi: Yalnız kalma korkusu olarak bilinen, Yunancada "bir" anlamına gelen μονόφωνος ("mŏnŏ") ve "korku" anlamına gelen φόβος ("phobos") kelimelerinden oluşan bir terim.
Monohibrit çaprazlama: Bir genetik özelliğin farklı alel çiftlerini taşıyan bireylerin kendi arasında çaprazlanması. Örneğin heterozigot sarı ve yeşil tohum rengi aleline sahip iki bezelye bitkisi çaprazlandığında oluşacak…
Monokotil: Tohumlarında tek çeneğe sahip olan bitki grubu. Kapalı tohumlu bitkileri oluşturan 2 gruptan ilki. Embriyonik gelişim esnasında tohumlarında 1 tane çenek oluşumu gözlenir.[1]
Monosakkarit: Basit şekerler olarak bilinirler. Karbon(C), hidrojen(H) ve oksijen(O) atomlarından oluşan en az üç karbonlu bileşiklerdir. Monosakkaritler, hidroliz tepkimeleriyle daha küçük birimlere ayrılamaz.
Monospesifik: Sadece bir antijenle tepkimeye giren antikordur.KAROL, S., SULUDERE, Z., AYVALI, C. 2007, Biyoloji Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
Monospor: Basit ya da bölünmemiş sporKAROL, S., SULUDERE, Z., AYVALI, C. 2007, Biyoloji Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
Monotrem: Oldukça değişik hayvanlardır ve sadece iki tip monotrem vardır; ekidna ve ornitorenk. Sıcak kanlıdırlar, kılları vardır ve memeliler gibi yavrularını sütle beslerler. Onları değişik kılan yavruları doğurmak…
Monozomi: Diploit organizmanın tek bir kromozom kaybetmesi durumu.Klug, W., Concepts of Genetics, 10. Baskı, Sayfa 198, ISBN-13; 978-0-321-79578-6
Montikol: Dağlarda yaşayanKAROL, S., SULUDERE, Z., AYVALI, C. 2007, Biyoloji Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
Morbidite: Bir hastalığa veya hastalık semptomuna sahip olmayı veya bir popülasyondaki hastalık miktarını ifade eder. Morbidite oranı, bir hastalık veya hastalığın bir popülasyonda ortaya çıkma oranını ifade eder…
Morfoloji: Canlıların fiziksel görünüşlerini inceleyen bilim dalı. Genel olarak, bu görünüşlerin toplamını ifade etmek için de kullanılır. Anatomi ile yakından ilişkilidir; ancak morfoloji daha kapsamlıdır.
Morfotürler: Morfolojik (şekilsel) bilgilerden yola çıkarak türlerin birbirinden farklılıklarının analizi sonucu belirlenmiş türler.
Morfotürler: Sadece şekline bakılarak aynı türe ait olduğu düşünülen bir grup bireyKAROL, S., SULUDERE, Z., AYVALI, C. 2007, Biyoloji Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
Mortalite: Genel populasyonda bir hastalığa bağlı ölüm sayısıdır. Genellikle oran olarak hesaplanır. Mortalite oranı ya da ölüm oranı belirli bir sürede bir hastalığa bağlı olarak gerçekleşen ölüm sayısının aynı…
Morula: Döllenmiş yumurtanın segmentasyonu sırasında oluşan ve hücrelerin dut gibi bir arada bir topluluk teşkil ettiği embriyo safhası.
Moskovyan Epoku: Günümüzden yaklaşık olarak 315.200.000 ile 307.000.000 yıl öncesi arasını kapsayan jeolojik zaman dilimi. Bu zaman aralığı, çok önemli değişimler göstermemekle birlikte, farklı kaynaklarda biraz daha…
Motivasyon: Bir hayvanda bir amaca yönelik bir davranışı kontrol eden iç faktörler.
Motor uç plak: Motor sinirlerin aksonlarının dallanarak kas telleri üzerinde oluşturduğu bağlantı bölgesi. Uç organ.
Mozaik yumurta: Yumurtanın sitoplazmasının farklı kısımlarında bulunan tayin edici maddelerle gelişmesinin yönlendirildiği yumurtaKAROL, S., SULUDERE, Z., AYVALI, C. 2007, Biyoloji Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu…
mRNA (mesajcı RNA): Mesajcı ribonükleikasitin kısaltması. Protein sentezinin yapılabilmesi için, proteinin kimyasal yapısını genetik olarak kodlayan RNA'dır.
Muhakeme: Aklın bir yetisi olarak muhakeme, dış dünyayı algılayıp çıkarımlarda bulunma ve aklın kendi kendini denetlemesi anlamına gelmektedir. Muhakeme yetisi sayesinde bellekte hali hazırda bulunan bilgiler ile…
Muller'in mandalı: Silici mutasyonların popülasyonda nesiller içerisinde birikmesi durumu. Popülasyonun tamamen yok olmasına sebep olabilir.
Multipl skleroz: Multipl skleroz (MS) merkezi sinir sisteminin öngörülemeyen, sakat bırakıcı etkisi olabilen bir omurilik ve beyin hastalığıdır. Beyindeki ve beyin ve vücut arasındaki bilgi akışını…
Mutajen: Mutasyon oluşumuna sebep olan şeylere mutajen denir. Bazı kimyasallar, virüsler ve radyasyon mutajen olarak belirlenmiştir.Palomar.edu
Mutasyon: Bir organizmanın nükleik asit dizisinde meydana gelen, dış etkenlere bağlı ve/veya rastlantısal olarak meydana gelen değişikliklerin tümüne verilen addır. Mutasyonların %70-90 arası nötr etkiye sahiptir…
Mutasyon hızı: Belirli bir mutasyonun bir populasyonun görülme sıklığı ya da herhangi bir mutasyonun bir populasyonun tüm genomunda görülme sıklığı. İnsanlarda mutasyon hızı her hücre bölünmesinde 10 baz çifti…
Mutasyon-Seçilim dengesi: Bir alelin mutasyonlar sebebiyle yeni kopyalarının yaratılmasıyla, seçilim nedeniyle var olan kopyalarının elenmesi arasındaki hızın eşit olması durumu. Alel, bu sayede popülasyon içerisinde dengede kalabilir.
Mutizm: Görünüşte normal bilinç düzeyi ile birlikte konuşmama durumu. Bireyin herhangi bir nörolojik veya fiziksel katkıda bulunan faktör olmaksızın bir anda konuşmayı bıraktığı dissosiyatif (histerik); veya…
Mutualizm: Genellikle iki ayrı türden olan, iki ayrı bireyin, birbirleriyle olan etkileşimlerinden ikisinin de faydalanması durumu.
Müzik terapisi: Kalp rahatsızlıkları, depresyon, otizm, madde bağımlılığı ve Alzheimer hastalığı gibi çeşitli rahatsızlıklara yardımcı olan kanıta dayalı bir tedavi yöntemidir. Hafızaya yardımcı olabilir, kan basıncını…
MYÖ (Milyon Yıl Önce): Türlerin yaşadıkları dönemleri veya jeolojik zamanların günümüzden kaç milyon yıl önce olduğunu anlatmak için kullanılan bir kısaltmadır.

Bilim Terimleri Sözlüğü

Bize Ulaşın