Oblomov, literatüre "Oblomovluk" kelimesini kazandırmış olan bir klasik. 619 sayfalık hacimli bir roman. İş Bank. Kül. Yay. çevirisi çok güzel. Roman başlamadan önceki kısa bilgilendirme yazısı da romanı daha iyi anlamayı sağlıyor.

İvan İlyiç Oblomov. Bir köy ağasının el bebek gül bebek büyütülmüş çocuğu. Her işi hizmetçileri görmüş, eli soğuk suya değmemiş... Rusya'da feodalizm son demlerini yaşarken, köydeki rahat hayatı ile şehir kültürü arasında sıkışmış. Çalışmayı sevememiş ve içindeki yaşam sevincini kaybetmiş bir adam. Bir de yakın arkadaşı var. Yarı Alman olan Ştolts, Oblomov'un aksine zorluklarla mücadeleyi seven birisi olarak yetiştirilmiş. Ştolts, Oblomov'u uyuşuk halinden kurtarmak için uğraşıyor ve romanımız böyle başlıyor.

Romanı çok sevdim, özellikle toplumsal gözlemlerini. Oblomov'un çevresinde sadece Ştolts yok tabii, onu dolandırmak, saflığından yararlanmak isteyenler de var. Onu ümitsizliğe düşürenler... Oblomovluk hastalığını daha da derinleştirenler...

Romanın incelemelerinden birinde Oblomov'un dönemin Rusya'sını, Ştolts'un ise Almanya'yı temsil ediyor olduğunu, yazarın böylece ülkesini eleştirdiğini okumuştum. Almanya sanayi hamleleriyle ileri giderken Rusya hâlâ o eski güçlü imparatorluk dönemlerinin özlemini çekiyor ama hiçbir atılım da yapmıyor.

Okuma deneyimime gelince... Romanın ilk sayfalarını daha hızlı okurken, giderek yavaşladım. Sanki okurlara da Oblomovluk bulaşıyor geçici olarak. :) Kitabın sonu gerçekçiydi ama üzücüydü. Bir karakterin iyiliğini sahiden istemiş ve belki de toz pembe bir gidişat beklemiştim. Ama öyle olsa bir klasik olmazdı.

Sicim Kuramı: Evrenin notaları mıyız?

Yüzyıllardır evreni Newton'un fiziğine göre algılıyorduk. Uzay hareketsiz ve mutlaktı, zaman da dışsal hiçbir etkiye kapılmadan, bir nehir gibi akıyordu.

Einstein, uzay ve zamanın hareketlerimize duyarsız olmadığını, dinamik bir yapı olduğunu gösterdi. Zaman, mekan ve hareket birbirine bağlıydı ve bir nevi evrenin kumaşı olan uzay-zaman dokusunu oluşturuyordu. Kütlemiz bu dokuyu bükebiliyordu. Hızı olan bir cisim için zaman, sabit bir cisimden daha yavaş akıyordu.

Bohr'un kurucularından biri olduğu kuantum fiziği, atom altı uzunlukların doğasını gösterdi. Bir atom altı parçacığın dalga, bir elektromanyetik dalganın parçacık doğasını; "dalga" ve "parçacık" kavramlarının aslında birbirinden ayrı olmadığını, olasılık bulutlarını gösterdi. Kuantum evreninde Schrödinger'in kedisi aynı anda hem canlı hem de ölü olabiliyordu.

Einstein makroevreni, Bohr mikroevreni açıklıyordu. Oysaki doğanın bu iki büyük kuramı, özel-genel görelilik ve kuantum fiziği, birbiriyle uyuşmuyordu.

Yazarın iddiasına göre sicim kuramı, işte bu uyuşmazlığı ortadan kaldırıyor ve evrenin işleyişini açıklayan nihai kuram olmaya aday oluyor.

Fizikçi Brian Greene'in 1999 yılında yazdığı bu kitapta, süpersicim kuramı anlatılmakta. İlkin kuramın daha iyi anlaşılması için Einstein'ın özel ve genel görelilik kuramlarıyla kuantum fiziği hakkında bilgi veren ve evrenin işleyişine dair bu iki açıklamanın arasındaki çatışmayı ortaya koyan kitap, ardından asıl konusu olan sicim kuramına geçiyor ve kuramın, kitabın yazıldığı dönemdeki sorulara verdiği yanıtları ortaya koyuyor.

Kitabın anlatımını değerlendirecek olursam, ikiye bölmem gerekir. İlk yarısında oldukça anlaşılır bir dil kullanılmış. Bugüne kadar okuduğum popüler bilim kitapları içerisinde, kuantum hakkında en anlaşılır ve eğlenceli örnekleri veren kitaptı. Keza genel ve özel görelilik için de öyle.

Ne var ki kitabın yarısını geçip sicim teorisini anlatmaya başladığında yazarın bütün çabasına rağmen kitap biraz karışmaya başlıyor. Gerçi bu çok doğal, çünkü sicim teorisi tamamen matematiksel bir kuram. Deneysel olarak test etmemiz mümkün değil. 10 ya da 11 boyuttan bahsediliyor. 3 boyuttan fazlasının algı sınırlarımız dışında olduğu düşünülürse, yazar her ne kadar düşük boyutlarda çizimlerle örnekler verse de, anlamak biraz çaba istiyor.

Peki sicim kuramı ne demek? Özetin özetiyle, evreni oluşturan en temel, bölünemeyecek kadar küçük bileşenlerin nokta gibi parçacıklardan değil, titreşen sicimlerden, bir nevi minyatür gitar tellerinden oluştuğunu öne sürer. Tek bir sicim öyle bir titreşiyor ki elektron oluyor, başka türlü titreşirse kuark (proton ve nötronun alt parçacığı) oluyor. Yani sen, ben, yer, gök, atomlar ve atom altı parçacıklar sicim titreşimleriyiz... Evren dev bir şarkı ve biz de notalarıyız.

Henüz kuramın matematiksel olarak kitapta itiraf edildiği üzere çokça eksiği var. Örneğin tam denklemler o kadar karışık ki fizikçiler yaklaşık denklemler kullanmak zorunda kalıyorlar. Üzerinde deney yapamayışımız da bir diğer eksik. Fakat her şeye rağmen sicim kuramı evren hakkında heyecan verici ve pek zarif bir fikir. Kitabı okuyup uzayın yaratılışına, yürütülüşüne ve insan zihninin ulaşabildiği sınırlara hayranlık duymak da bir o kadar güzel.

Kill Boksoon'u izlerken resmen ekrana kilitlendim! Gil Bok-soon karakteri hem sert hem anaç yanıyla bir suikastçıdan bekleyeceğim her şeyin ötesindeydi; Jeon Do-yeon’un performansına hayran kaldım. Özellikle dövüş sahneleri ustaca koreografilendirilmişti (benim görüşüm). Ama sadece aksiyonla kalmıyor; Bok-soon’un ergen kızıyla arasındaki gerilimli ilişki, filmin tam ortasına kocaman bir duygu bombası bırakıyor. Byun Sung-hyun’un yönetmenliği, karakterlerin karanlık taraflarını aydınlığa çıkardığı kadar, aile bağlarının kırılganlığını da gösteriyor. Bir sahnede Cha Min-kyu (Sol Kyung-gu) ile yüzleşmesi var ki, “yok artık, daha neler!” diye kendi kendime söylenirken kalbim küt küt attı. Velhasıl, aksiyonundan dramasına, her anını büyük bir keyifle izledim; bence bu filmi kaçırmayın!

İlk filmi çok hatırlamıyorum ama fena gelmemişti ve benim için 6 puanlık eh işte bir Netflix filmiydi. Bu film ise daha iyi diyebilirim. Yer yer hastası olduğum efsane Sherlock filmi A Game of Shadows havası veriyordu ve ilham aldığı belli. Sherlock için oyuncu seçiminden memnun olmasam da filmde aldığı pozisyondan memnun kaldım. Onun ve ezeli düşmanının serinin bu kadar içine çekilmesi güzel oldu. Millie karakterin otistik tatlı havasına güzel gidiyor. Yönetmen Harry Bradbeer daha çok dizi yönetmeni diyebiliriz ve özellikle Fleabag öne çıktığı yapımdır.

Hikaye Sarah Chapman diye bir fabrika işçisinin şüpheli kayboluşu etrafında dönüyor. Bu aslında dönemin havasında çok iyi yer edinecek sınıf mücadelesi hikayesidir. Feminizmin serpilişi ile de iyice oturmuştur. Gerçek bir hikayeden yola çıkıldığı belirtiliyor. Ama kalan hemen her şey tabii ki kurgu bunu unutmamak lazım. Film sonunda her şeyin ortaya çıktığı, feminizmin artık iyice sulandırılmış ve gerçek dışı noktalara götüren haliyle göze parmak sokması sahnelerine kadar güzel ilerledi. O kısımlarda artık öncesinde uyandırdığı hemen her şeyi çöpe attı. Bazı oyuncu tercihleriyle de tam bir Netflix yapımı haline geldi ama burası beni aman aman rahatsız etmedi. Hatta bir tercih şaşırtması vesilesiyle yerinde bile olmuş denebilir. Tabii koyu hayranlar öyle düşünmeyecektir.

Steven Gould'un Jumper adlı 92 yapımı romanından esinlenildiğini okudum. Yönetmen Doug Liman The Bourne Identity, Mr. & Mrs. Smith, Edge of Tomorrow gibi benim de çok beğendiğim etkileyici filmlerin yönetmenidir ama pek de isim yapmış gibi durmuyor. Birkaç ödül adaylığı olmuş. Yazarlar arasında David S. Goyer gibi çok önemli bir isim yer alıyor. Oyuncu kadrosuna baktığımızda Hayden Christensen, Samuel L. Jackson, Diane Lane, Michael Rooker, Kristen Stewart gibi çok tanıdık ve kaliteli isimler görüyoruz. Film de oldukça kısa bir uzunluğa sahip 2008 yapımı bir fantastik aksiyon filmi.

Film evreninde jumper denen görmüş olduğu yere uzayzamanı büküp ışınlanma kapısı açabilen insanlar ve bunları avlamaya çalışan kadim bir tarikat var. Bunların mücadelesini anlatıyor. Aslında dönemine de baktığımızda süper kahraman hikayelerine ve fantastik edebiyata güzel katkı yapabilecek bir hikaye alt yapısı var ama klasik bir iyi kötü mücadelesinden fazla ileri gidiyor diyemem. Yine de gri karakterler barındırması ve X-Men serisinden ilham alınmış gibi duran azınlıkların hayatta kalma çabasını simgeleyen bir senaryoya sahip olması güzel. Görsel öğeler de fena durmuyor. Bazı kısımları klişe dursa da vakit geçirmelik nispeten farklı bir film diyebilirim. Yine de geldiğimiz noktada artık yetmeyen yapımlar.