IMDb puanı düşük olduğu için çok bir beklentiyle izlemeye başlamamıştım, konusunu okuduğumda ilgimi çektiği için izlemeye başladım.

Söylemeliyim ki düşük bütçeli olduğu bariz, biraz kalitesiz lakin izlemesi eğlenceli bir filmdi. Her ne kadar kalitesizliğini izlerken hissetseniz bile bir filmi eğlenceli yapan bazen bu oluyor. Vermeye çalıştığı mesajları oldukça sesli bir şekilde vermiş, görece başarısız diyebileceğim ama aynı zamanda arkadaşlarla vs. kafa dağıtmak için izlenebilecek güzel bir film olduğu kanaatindeyim. Lakin izlediğiniz filmlerin kaliteli olmasını istiyorsanız bu film size göre olmayabilir.

Ahlak, din, toplum konulari karakterler uzerinden fazla mukemmel bir sekilde islenmis. Dindar insanlari dusundururken oyle olmayan insanlarin cogunun da dusunmelerini saglayip secimlerini daha duzgun ve dogru bir sekilde yapmaya itiyor ayrica.

Çok güzel bir animatör

Michel de Montaigne . Denemeler, kesin doğruların değil, insanın kendi üzerine dürüstçe eğilmesinin kitabıdır. Montaigne bu eserde felsefeyi soyut ilkeler alanından çıkarır; gündelik hayatın, korkuların, alışkanlıkların ve çelişkilerin içine taşır. Denemeler, düşüncenin tamamlanmış bir sistem değil, sürekli yoklanan bir yolculuk olduğunu gösterir.

Montaigne’in yazma gerekçesi daha ilk satırlarda açıkça dile getirilir:

“Bu kitabın konusu benim.”

Bu cümle, eserin hem cesaretini hem de sınırını belirler. Montaigne kendini anlatırken aslında insanı anlatır; çünkü ona göre insan doğası bireysel olanda evrensel olarak görünür. Bu yaklaşım, Orta Çağ’ın dogmatik düşünce geleneğine karşı sessiz ama derin bir kopuştur.

Denemeler’in merkezinde kuşku vardır. Montaigne bilgiye, geleneğe ve otoriteye temkinli yaklaşır. Onun ünlü sorusu şudur:

“Que sais-je?” (Ne biliyorum?)

Bu soru, bir cehalet itirafı değil; entelektüel alçakgönüllülüğün ifadesidir. Montaigne için insanı özgürleştiren şey kesinlik değil, kuşku yetisidir. Bilgiden çok bilgelik peşindedir ve bu bilgelik, sınırlarını bilmeyi gerektirir.

Eserde stoacı dinginlik ile epikürcü yaşam sevinci iç içedir. Montaigne aklı yüceltir ama onu mutlaklaştırmaz. İnsan doğasının zayıflıklarını kabullenir:

“İnsan ne kadar kendini yukarı çıkarırsa, düşüşü o kadar sert olur.”

Bu bakış, insanı kusurlarıyla birlikte sevme çağrısıdır. Montaigne ahlakı buyurgan kurallar toplamı olarak değil, yaşanmış deneyimlerden süzülmüş bir denge olarak görür.

Ölüm, Denemeler’in en merkezi temalarından biridir. Montaigne ölümü karamsar bir son değil, yaşamı anlamlandıran bir sınır olarak düşünür:

“Ölüm, yaşamın amacı değil; ölçüsüdür.”

Bu yaklaşım, insanı ölüm korkusundan özgürleştirmeyi amaçlar. Ölümü düşünmek, Montaigne’e göre hayattan kopmak değil; onu daha bilinçli yaşamaktır.

Sonuç olarak Denemeler, okura hazır cevaplar sunmaz. Montaigne düşüncesini sürekli geri alır, düzeltir, çelişir. Bu nedenle kitap bir “öğreti” değil, düşünmenin ahlakıdır. Okuyucuyu kendini yargılamaya, başkalarını yargılamadan önce insan olmanın kırılganlığını kabul etmeye çağırır.

Montaigne’in asıl mirası şudur: Kesinlik insanı katılaştırır; kuşku ise insan kılar. Bu yüzden Denemeler, yüzyıllar geçmesine rağmen hâlâ en samimi, en özgürleştirici felsefe metinlerinden biridir.

Cengiz Aytmatov – Toprak Ana, savaşın ve yoksulluğun ortasında insanla toprak arasındaki etik ve varoluşsal bağı merkezine alan, sade diliyle derin bir ağıt niteliği taşıyan bir romandır. Aytmatov bu eserde büyük politik söylemlerden çok, acıya rağmen ayakta kalmaya çalışan sıradan insanların sessiz direncini anlatır.

Romanın merkezinde Tolgonay vardır. O hem bir anne hem bir emekçi hem de toprağın sesi gibidir. Toprak, romanda cansız bir nesne değil; konuşan, tanıklık eden, acıyı taşıyan yaşayan bir özneye dönüşür. Tolgonay’ın toprağa seslendiği an, romanın felsefi kalbini açar:

“Toprak Ana, söyle bana, insan neden acı çeker?”

Bu soru, yalnızca bireysel bir yasın değil, insanlık durumunun sorusudur. Savaş, romanda soyut bir felaket değil; oğullarını, eşini ve hayatını yitiren bir kadının somut deneyimi olarak karşımıza çıkar.

Aytmatov’un toprağı bir anne metaforuyla kurması bilinçlidir. Toprak hem besler hem alır; hem umut verir hem kaybı saklar. Romanda bu iki yönlülük şu ifadeyle yankılanır:

“Toprak bağrına basar her şeyi; sevinci de acıyı da.”

Burada toprak, insanın yazgısına kayıtsız değildir; ama adildir. İnsan ne ekerse, onu biçer. Emek, acı ve sabır iç içedir. Bu nedenle Toprak Ana, kaderci değil; acıdan doğan bir bilgelik taşır.

Savaş eleştirisi romanda açık sloganlarla değil, suskunlukla yapılır. Tolgonay’ın kayıpları karşısındaki sessizliği, binlerce sözden daha ağırdır. Aytmatov bu durumu yalın bir cümleyle ifade eder:

“Savaş insanı yalnız bırakır, kalabalıklar içinde bile.”

Bu bakımdan roman, sadece savaş karşıtı değil; insanı araçsallaştıran her düzenin eleştirisidir. Kadınlar ve yaşlılar, üretmeye ve yaşamı sürdürmeye mecbur kalırken, savaşın “kahramanlık” anlatısı bilinçli olarak dışarıda bırakılır.

Sonuçta Toprak Ana, toprağı vatan olarak yücelten romantik bir metin değildir; emeğin, kaybın ve direncin ahlakını anlatır. Aytmatov, insanın toprağa hükmeden değil, onunla birlikte var olan bir canlı olduğunu hatırlatır. Roman kapanırken geriye şu düşünce kalır: İnsan her şeyini kaybedebilir, ama toprağa tutunduğu sürece yeniden yaşamayı öğrenebilir.

Bu yönüyle Toprak Ana, sadece bir savaş romanı değil; insanlık onurunun, acı içinden filizlenen umudun edebi ifadesidir.