Paylaşım Yap

Bilim Terimleri Sözlüğü

Evrim Ağacı Bilim Terimleri Sözlüğü, bilim dünyasında sıkça kullanılan terimlerin anlamlarını ve açıklamalarını içerir.

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z #
Üreme yalıtımı

İki farklı canlı türünün çiftleşip verimli döller vermesini engelleyen coğrafi, davranışsal, fizyolojik veya genetik etkenler. Bu etkenler iki farklı popülasyon arasındaki gen akışını engeller, bu sebeple her iki popülasyon arasında melez oluşamaz. "Üreme izolasyonu" olarak da bilinir.

İngilizce: Reproductive isolation

Kaynaklar

  1. N. A. Campbell, et al. Campbell Biyoloji. Yayınevi: Palme Yayınevi. sf: 508-510.
Üreme
Üçlü adlandırma

Taksonomi biliminde, alttürleri ve alttür altı taksonları ifade etmek için kullanılan bir isimlendirme biçimi. Örneğin, Panthera pardus pardus alttürü bu biçimde ifade edilmiştir. Üçlü adlandırmaya, akademik kaynaklarda ve bazı taksonomi yazılarında "trinomial nomenklatür" de denmektedir.

İngilizce: Trinomial nomenclature
Üç Ayaklı

Canlılarda üç uzvun kullanılması ile yapılan harekete verilen isimdir. Papağanlar, bilinen tek tripedal canlı türüdür. Tripedal sözcüğü, Latince’de "tri = üç" + "ped = ayak" anlamlarına gelen sözcüklerden oluşmaktadır.

İngilizce: Tripedal

Kaynaklar

  1. M. W. Young, et al. (2022). Overcoming A ‘Forbidden Phenotype’: The Parrot's Head Supports, Propels And Powers Tripedal Locomotion. Proceedings of the Royal Society B. doi: 10.1098/rspb.2022.0245. | Arşiv Bağlantısı
  2. T. J. Thomson. (2019). Three‐Legged Locomotion And The Constraints On Limb Number: Why Tripeds Don’t Have A Leg To Stand On. Wiley, sf: 1900061. doi: 10.1002/bies.201900061. | Arşiv Bağlantısı
Üreteç

Kimyasal, mekanik, ısı ve ışık enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren devre elemanına üreteç denir.

İngilizce: Generator

Kaynaklar

  1. vikipedi. Üreteç. (31 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 31 Ağustos 2021. Alındığı Yer: Vikipedi | Arşiv Bağlantısı
Ürün izotop

Radyoaktif bozunma sonucu oluşan izotoptur.

İngilizce: Daughter isotope

Kaynaklar

  1. D. J. Peppe. Dating Rocks And Fossils Using Geologic Methods. (1 Ocak 2013). Alındığı Tarih: 22 Ekim 2020. Alındığı Yer: Nature Education | Arşiv Bağlantısı
Ünivoltin

Bir senede meydana getirilen döl sayısına "voltinizm" veya "voltin" denir. Eğer yılda bir döl veriliyorsa ünivoltin; yılda iki döl veriliyorsa bivoltin adı verilir.

İngilizce: Univoltine

Kaynaklar

  1. Nedir. Ünivoltin. (21 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Nedir | Arşiv Bağlantısı
Üçüncül Protein Yapısı

Bu yapı seviyesi, ikincil yapının bölgelerinin nasıl katlandığını, diğer bir deyişle bir alfa sarmalı, beta yapraklarını ve katlanmaları içeren 3D düzenini açıklar. Üçüncül yapı, yan zincirler arasındaki veya yan zincirler ile polipeptit omurgası arasındaki etkileşimler sonucu oluşur ve bunlar genel olarak zincir halindeyken birbirlerinden uzakta olan yapılardır. Her protein katlanabilme özelliğine sahiptir ve bunlar oldukça karmaşık olabilir.

İngilizce: Tertiary Structure

Kaynaklar

  1. Health CDMO Division. Protein Structure: Primary, Secondary, Tertiary, Quatemary Structures. (22 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 22 Kasım 2020. Alındığı Yer: Health CDMO Division | Arşiv Bağlantısı
Üniformateriyenizm

İlk olarak modern jeolojinin babası olarak bilinen James Hutton tarafından ileri sürülen, günümüzde bir doğa yasası olarak kabul gören, günümüzdeki süreçlerin benzerlerinin geçmişte de işlediği ve gelecekte de işleyeceği varsayımına dayanan görüştür.

İngilizce: uniformateriyenizm

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Üreme başarısı

Bir birey tarafından üretilen yaşayabilir ve verimli döl verebilir yavruların sayısıdır.

İngilizce: ureme-basarisi

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Üreme hattı mozaikliği

Bir kişide genetik yapısı farklı iki veya daha çok eşey hücre öncüllerinin bulunması. 

İngilizce: ureme-hatti-mozaikligi

Kaynaklar

  1. A. J. van Essen, et al. Parental Origin And Germline Mosaicism Of Deletions And Duplications Of The Dystrophin Gene: A European Study. (22 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 22 Kasım 2020. Alındığı Yer: Springer Link | Arşiv Bağlantısı
Üçlü tekrarlama

Gendeki nükleotitlerden bir üçlünün sayısının artmasıdır.Bir mutasyon, özellikle merkezi sinir sistemi bozukluklarında ortaya çıkan, bu üçlü nükleotit grubunun sayısının artışındandır. Örnekler myotonik distrfi dahil, Huntington hastalığı, Friedreich'in ataksisi ve frajil-X sendromu. Ayrıca polistik over sendromunda, androjen reseptörü geni CAG tekrarlarının sayısında artışa sahiptir. Büyüme daha fazla olabilir verici anne ve babaya bağlı olarak (myotonik distrofi bir anne ve Huntington hastası bir baba) burada aile kökeni ve genetik beklenti gözlemlenebilir. Üçlülerin sayısının artışı hastalığa neden olan genlerin metilasyonunu tetikleyebilir.

İngilizce: uclu-tekrarlama

Kaynaklar

  1. R. I. Richards, et al. (1997). Dynamic Mutation: Possible Mechanisms And Significance In Human Disease. Trends in Biochemical Sciences, sf: 432-436. doi: 10.1016/S0968-0004(97)01108-0. | Arşiv Bağlantısı
  2. E. I. McIvor, et al. (2010). New Insights Into Repeat Instability. RNA Biology, sf: 551-558. doi: 10.4161/rna.7.5.12745. | Arşiv Bağlantısı
Üç-üssü (3') ucu

Transkripsiyon ucuna karşılık gelen serbest 3' hidroksil grubu içeren bir DNA ya da RNA zincir sonu.

İngilizce: uc-ussu-3-ucu

Kaynaklar

  1. H. Lodish, et al. (2003). Molecular Cell Biology. ISBN: 9780716743668. Yayınevi: W. H. Freeman.
Üreme

Canlı organizmalardan kendilerine benzeyen başka canlılar oluşması; çoğalma. Üreme sadece canlılarda görülen, cansız cisimlerde bulunmayan bir niteliktir.Canlılarda görülen çeşitli üreme yolları başlıca "eşeysiz üreme" ve "eşeyli üreme" adını alan 2 ana grupta toplanır.

Eşeysiz üreme: Bir tek bireyin kendi vücudundan ya da vücudunun bir bölümünden tıpkı kendi gibi bir başka birey ya da bireyler oluşturması olaylarıdır. Bunun en basit biçimi tek hücrelilerde gerçekleşen "ikiye bölünme" (amitoz) olayıdır. Tek hücreli hayvanlardan Protozoa, tek hücreli bitkilerden çoğu bakteriler ve algler böyle ürerler. Bira mayası gibi bazı mayalar tomurcuklanma ile ürerler.

Eşeyli üreme: Ayrı cinsiyetten iki bireyle gerçekleşir. Bunun için biri erkek, ötekisi dişi iki "üreme hücresi" birleşmelidir. Üreme hücrelerinin her birine "gamet" denir. Öteki hücrelerin iki takım (insanda 23'erden 46) kromozom bulunmasına karşın gametlerde birer takım (insanda 23) kromozom vardır. Gametler haploid, ötekiler ise diploid hücrelerdir.

İngilizce: Reproduction

Kaynaklar

  1. Biology Pages. Asexual Reproduction. (8 Kasım 2015). Alındığı Tarih: 26 Eylül 2019. Alındığı Yer: Biology Pages | Arşiv Bağlantısı
Üreme
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close