Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap

Bilim Terimleri Sözlüğü

Evrim Ağacı Bilim Terimleri Sözlüğü, bilim dünyasında sıkça kullanılan terimlerin anlamlarını ve açıklamalarını içerir.

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z #
Ebeveyn yatırım teorisi

Ebeveyn yatırımı (PI: parental investment), ebeveynin soyunun devam edebilmesi dolayısıyla kendi özelliklerinin doğada sürdürülebilmesi için yavru bakımına yaptığı harcamalardır. Zaman ve enerji en önemli ebeveyn yatırımlarıdır. Ebeveynler, bu teori sayesinde anlaşıldığı gibi, aslında yavrularına "karşılıksız" bir sevgi beslemezler ve "karşılıksız" olarak bakımda bulunmazlar. Evrimsel açıdan bu emeklerinin karşılığı, kendi genlerini büyük oranda taşıyan yavrularının hayatta kalıp, kendilerindeki genleri yaymalarıyla, uyum başarısının dolaylı olarak artması şeklinde döner.

Yavrularını besleyen bir Calliope Hummingbird dişisi.

Amundsen, Trond (1). "Why are female birds ornamented". Trends in Ecology & Evolution 15 (4): 149-155.

Bateman, A. J. (1948). "Intra-sexual selection in Drosophila". Heredity 2 (Pt. 3): 349–821.

İngilizce: ebeveyn-yatirim-teorisi
Edimsel tepki

Gerçekleştirilmesinin sonuçlarına dayalı olarak yerleşmiş, öğrenilmiş bir davranış.

İngilizce: Operant response

Kaynaklar

  1. G. V. Amdam, et al. Measuring Animal Preferences And Choice Behavior. (1 Ocak 2011). Alındığı Tarih: 15 Şubat 2020. Alındığı Yer: Nature Education | Arşiv Bağlantısı
Edinilmiş

Evrim Ağacı üzerinde ortak atanın sahip olmadığı; ancak torun türlerden biri ya da birkaçının sonradan edindiği özelliklerin her biridir.

(Eş anlamlısı: Gelişmiş)

(Zıt anlamlısı: Atasal)

İngilizce: Acquired

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Edinilmiş özelliklerin kalıtımı

Çevresiyle kurduğu karşılıklı ilişkiler sonucu organizmada meydana gelen değişiklikler. 1801'de Lamarck, bu edinilmiş özelliklerin kalıtım yoluyla sonraki nesillere iletilebileceğinden bahseden bir çeşit evrim kuramı ileri sürdü. Günümüzde, bu kuram neredeyse tamamen yanlışlandı. Lamarck'a göre; zürafa, yılan, leylek ve kuğu gibi hayvanların vücut şekilleri, bu hayvanların uzun dönemler boyunca edinilmiş alışkanlıklarının sonucu. Ancak günümüzde türlerin yeni karakterleri bu şekilde kazanmadıklarını, evrimsel değişimlerin nesiller içerisindeki varyasyonlara ve seçilim sürecine bağlı olarak geliştiğini bilmekteyiz.

İngilizce: Inheritance of acquired characteristics

Kaynaklar

  1. R. A. Waterland, et al. (2013). Transposable Elements: Targets For Early Nutritional Effects On Epigenetic Gene Regulation. Molecular and Cellular Biology, sf: 5293. | Arşiv Bağlantısı
Egzonükleaz

Fosfodiester bağının hidrolizinde katalizör görevi gören bir çeşit nükleaz. DNA polymeraz I'in 3' dan 5' a doğru egzonükleaz aktivitesi vardır.

İngilizce: egzonukleaz

Kaynaklar

  1. Biology Online. Exonuclease. (10 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 10 Şubat 2021. Alındığı Yer: Biology Online | Arşiv Bağlantısı
Eğim

Matematikte bir doğru için dikey yönde değişimin yatay yönde değişime oranıdır.[1]

İngilizce: Slope

Kaynaklar

  1. Encyclopedia Britannica. Slope | Mathematics. (23 Aralık 2022). Alındığı Tarih: 26 Ocak 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
Eğitim

Eğitim insanın doğasında var olan bütün bilgi ve kabiliyetleri baz alarak onu yönlendirmek, geleceğe hazırlamak, hayatı boyunca gerekli bilgiyi nasıl elde edeceğini öğrenmesine yardımcı olmaktır.

İngilizce: egitim

Kaynaklar

  1. Türk Hukuk Sitesi. Eğitim Hakkı. (10 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 10 Şubat 2021. Alındığı Yer: Türk Hukuk Sitesi | Arşiv Bağlantısı
Ekdisozoan

Ağız-önce (protostom) canlıların deri değiştirme ile bilinen koludur.

İngilizce: ekdisozoan

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Ekdizis

Kabuk veya deri değiştirmenin bilimsel literatürdeki adıdır. Dıştaki kütikula tabakasının dökülmesi demektir. Bu sayede sert yapılı dış iskelet bırakılır. Böceklerde ve kabuklularda görülür.

İngilizce: Ecdysis

Kaynaklar

  1. Kolektif, et al. (2016). Zooloji: Entegre Prensipler. ISBN: 9786053555919. Yayınevi: Palme Yayıncılık.
Ekleme

Öncül mRNA'dan intronların atıldığı ve transkripsiyon sonrası düzenlemeler ile egzonların birbirlerine bağlandıkları sürecin adıdır.

İngilizce: ekleme

Kaynaklar

  1. S. Clanny. (2021). Rna Splicing: Introns, Exons And Spliceosome. Nature Education, sf: 31. | Arşiv Bağlantısı
Ekleme
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close