Soru & Cevap

Merhaba,

Sağ veya sol uzuvlarımızın baskınlığı beynimizin yapısı ve işleyişi ile alakalı bir durumdur. Yaptığımız her şey beynimizin sağ ve sol yarımküresinde gerçekleştirilmektedir. Beynimizden vücudumuza giden ve vücudumuzdan da beynimize gelen sinirler beynimizin medulla oblongata bölgesinde çaprazlanmaktadır (deküzasyon), bunun sonucu olarak da sağ elimiz, sağ bacağımın gibi vücudumuzun sağ kısmı sol yarımküre tarafından, vücudumuzun sol kısmı ise sağ yarımküre tarafından kontrol edilmektedir. Bu iki yarımküre bir araya gelerek tüm vücut fonksiyonlarımızı oluştururlar. *¹

İnsanların %74-%96'sı sağ elini baskın olarak kullanmaktadır.

Ayakta duran ilk hominid(insansı) olan Australopithecus anamensis'ten tam dik yürüyen Homo habilis'e ve ondan da bizlere kadarki süreçte şuan el olarak kullandığımız uzuvların fonksiyonu ve beyindeki yerleri farklılıklar göstermiştir. Bu farklılıklar beyin büyüklüğünü olumlu yönde etkilemiştir. *²

Peki ya insanlar neden sağ elini baskın olarak kullanmaya başlamıştır?

Sağ elliliğin 500.000 yıllık bir baskınlık durumu olduğu biliniyor olsa da bu soru henüz tam olarak cevaplanamamıştır, üzerinde hâlâ çalışmalar devam etmektedir. Uzmanlar, dilden kaynaklı bir sağ el baskınlığı süreci olmuş olabileceği hakkında görüşler bildirmişlerdir. Yani dilin sol yarımküre ile yönetiliyor olmasının sonucu olarak, bir yan etki, hatta biraz da tesadüfi olarak sağ el baskın gelmiş olabilir. *³

Ayrıca sol yarımkürenin, konuşma, anlama, akıl yürütme, problem çözme, işitme, okuma gibi birçok motor işlevler açısından", sağ yarımkürenin de duygusal ve düşünsel işlevler açısından daha baskın olduğu bilinmektedir (solaklık durumunda motor fonksiyonlar sağ yarımküre tarafından kontrol edilir, bu ufak farklılığın nedeni halen tam olarak anlaşılmış değil). Dikkat edilirse rutin işlerimizin tamamı sol yarım küre tarafından yönetilmektedir. Yani sol yarımkürenin baskınlığının avantajı olarak beynimiz, daha az maliyetle, daha maharetli ve daha hızlı bir şekilde rutin işlerimizi gerçekleştirmektedir. Sağ yarımkürenizi kullanıp, yazı yazarken, okuma yaparken her harfi düşünmek, konuşurken her harfi planmak zorunda kaldığınızı düşünün; yazmada, okumada ve konuşmada ilk düzeyinizden öteye geçemezdiniz. İşte sol yarımkürenin dolayısıyla sağ uzuvlarımızın baskınlığının nedeni, işlevlerin daha hızlı ve daha az maliyetle yapılması amacı olabilir (Canan, 2019, ss. 239,240,241). *⁴

Bilimle kalın.

Merhaba,

Atalarımızın kuyruğunun varlığının bilinmesi fakat bizim kuyruğa sahip olmamamız, doğal seçilimin bir ürünüdür.

Kuyruk, birçok hayvanda denge ve kimi zaman tutunma amaçlı kullanılan bir organ olup genellikle yerden yüksekte yaşayan hayvanlar tarafından kullanılmaktadır.

Kuyruk, atalarımız olan insansı maymunların ağaçlardan inmeye başlamasıyla birlikte yitirilmeye başlanmıştır. Bu süreç içerisinde de kuyruğa ihtiyaç kalmaması, kuyruk üretiminin ve kuyruğa sahip olmanın enerji kaybı olması dolayısıyla kuyruk, doğal seçilim ile evrimsel süreçte yok olmuştur.

Bilimle kalın.

Gün içerisinde defalarca, farkında olarak ya da olmayarak hipnotik etkiye gireriz. Tv izlerken, otobüste giderken, kitap okurken, vs vs. Hipnotik etki, bilinçaltı kapılarının dış uyaranlarla olan kalın izolasyonunun azalması demek oluyor kabaca. Yatmadan önceki bir saatlik dilim de, yüksek oranda hipnoz olduğumuz bir süre. Yatmadan önce okunan kitap, ders çalışma, izlenenler, vs, daha kalıcı olarak hafızaya geçer, bilinçaltı etkisi nedeniyle rüya olarak karşımıza çıkabilir. Bilinçaltının anlam dünyası bilince yabancı olduğu için, çoğu rüya hipnotik dönemde etkilerin sonuçlarıdır. Ancak bunu anlayamıyoruz bilinçaltı kodlarımızı, yorumlama biçimimizi bilmediğimiz için.

Soruda, yatmadan önce yapılan bir faaliyetin etkisini, daha sonra yapılan etkisiz bırakır mı, ya da etkisini azaltır mı şeklinde sanırım. Aslında burada sonuç öznel olacaktır daha çok. Teorik olarak son yapılan faaliyetin etkisi fazla olmalıdır, ancak kişi bir öncekinde yoğunlaşmış, duygu yükselmesi olmuş ise vs ilk faaliyetin etkisi yoğun olacaktır.

Özellikle -hala izleyen kaldıysa- tv izlerken farkında olmadan dalıp gittiğimiz anlar olur, işte o sırada ne izlediğimiz bilinçaltı açısından önemlidir. Haber, siyasi, şiddet gibi olumsuz içeriklerin etkilerinden kendimizi korumak zorundayız.

Özellikle çocukların ilk yaşlarda beyin kaydının derin seviyede yapılması nedeniyle, ne izlettiğimizin önemi, çoğu zaman ona ne öğrettiğimizden bile önemli olacaktır.

Henüz kendi boyutumuzdaki etkileşimleri anlamaktan aciziz. Higgs bozonu gibi maddeye kütlesini veren en temel bozonu bile yeni bulabildik. Fizik evrenin yüzde 4-5 kadarından sadece haberimiz var. Anlayamadık. Geri kalan kısmından bir bilgiye sahip değiliz. Bu nedenle, kendi boyutumuza ait - ait olduğunu düşündüğümüz-, tüm fenomenler bile tam olarak anlaşılabilir açıklanabilir değil şimdilik. Neden.

Bir sonuç üzerinde konuşurken, o sonucu oluşturan nedenler faktörleri analiz ederiz. Bu açıdan gidebildiğimiz maksimum bir sınır var. Ancak, açıklanabilen ile açıklanamayanın arasındaki bu sınır, bizim UMWELTimizin de sınırları aynı zamanda. Fizik evrende açıklanan fenomen, olayların temel oluşum işleyiş etkileşim biçimlerini büyük resimden görme ihtimalimiz şimdilik yok, belki de ışık ve elektron gibi bu boyutla uyumlu olmayan bir çok fenomen, üst başka bir boyuttaki bir varlığın bu boyuttaki kayba uğramış hali olabilir. Büyük patlamada oluşması beklenen süper simetri kırılmasının açıklanamıyor olması bilimsel açıdan yetersizliğimiz, ancak boyutlar arası etkileşim asla olamaz demek tutuculuk olur. Çünkü büyük patlamada sadece bizim evrenimiz oluşmuştur, başka hiçbir evren oluşmamıştır da denemez, başka evrenler yoktu, büyük patlama ile bizimki oluştu da. Çünkü bilmiyoruz.

Bir çok teorik yaklaşım, bütün olasılıkların eşzamanlı olarak zaten var olduğunu, irade nin kendi elektromanyetik alanı - bilinç düzeyi üzerinden bunlardan tercihte bulunduğu şeklinde. Yani paralel evrenlere tekabül eden, zannettiğimiz gibi tekil, tekdüze, sınırlı bir varoluşun olmadığı şeklinde. Şahsen bunu daha olası bulmak mümkün.

Aynı şekilde farklı boyutların kendi kurallarının birbirini etkilemesi de -tabii ki asla anlayamacağımız şekilde- gayet mümkün. Ancak bunu teorik, felsefi zeminde ifade edebiliriz. Bilimsel bir zeminde ele almamız şimdilik mümkün değil.

Bir dönem Boltzmann ın atom teorisini ortaya atmasından dolayı bütün bilim dünyasınını onunla dalga geçmesi, ardından intiharından 2 yıl sonra teorisinin gerçekliğinin anlaşılması gibi farklı bakış açılarını yargılamamalı, açık olmalıyız.

Başlangıçta gezegeni yıldızlararasında yolculuk yapabilecek kadar dayanıklı bir hale getirmemiz gerekirdi. Meteor gibi materyallerden azami hasarı alabilecek şekilde gezegeni toparlamalıyız. İlk sıkıntılarımız burada başlıyor. Uyduyu kontrol eden mürettebatı veya uydudaki popilasyonu korumak gerekiyor. insanları korumanın bence 3 yolu var. 1. yol herkesi merkeze yakın noktalara yerleştirmek. 2. yol herkesi yeryüzündeki dayanıklı bir yere yerleştirmek. 3. ve kullanmak istediğim yol ise taşımam gereken popilasyonu yeraltına koyup mürettebatı yeryüzündeki dayanıklı bir yere yerleştirmek olur. Daha sonra uydunun her yerinden anlık bir bilgi akışı gerçekleştirmemiz gerekir. Uydunun bir bölümündeki hasar ana merkeze anlık olarak ulaşabilmeli ve hızlı bir şekilde müdahale edilebilmeli. Sonra atmosferi uyduda koruyabilmek için bir tabaka sermeliyiz. Eğer o tabakayı sermezsek atmosferimizi aniden kaybederiz. Sonra hammadde ve kaynak sağlayabilmek için hızlı ve verimli bir uydu dışı aktarım merkezi yapmalıyız. Uydunun bakımını yapabilmek ve hammadde bulabilmek için buna ihtiyacımız var. Uyduyu yörüngeden çıkarmadan önceki son adım ise gezegeni hareket ettirecek ve her yöne dönebilecek ana ve yan motorlar yapmak.Ana motorlar yavaş ama güçlü yan motorlarda hızlı ama zayıf olacaklar. Ana motorları ekvatora yan motorları ise kutuba yakın yerlere yerleştirmek mantıklı olacaktır. Çünkü ana motor özellikle uyduyu yörüngeden çıkarabilmek gibi güç isteyen işleri yaparken yan motorlar hareket kabiliyetini arttırabilmek için ve yörüngeden çıktıktan sonra istenilen yöne hızlıca dönebilmek için kullanılacak. Ama bu motorlar gerçekten çok ciddi bir boyutta olacak ve yüksek ihtimal motor için gereken hammaddeyi ve yakıtı gezegen dışı bir yerden elde etmemiz gerekir. Bu yakıtta güçlü bir yakıt olmalıdır. Yakıt kaynağı olarak füzyon reaktörü tarzı bir şey ancak işimizi görür. Motor ve yakıt düzeneği gezegenin önemli bir alanını kaplayacak. Bence artık uydumuzu yörüngeden çıkarabiliriz. Uyduyu yörüngeden çıkarmak için içinde bulunduğumuz yıldızın çekim kuvvetine 90^o'lik bir açıyla uzaklaşmalıyız ve bunu yaparken yavaş olmalıyız çünkü gezegenin hızına ciddi bir etkide bulunmamalıyız. Sadece yönünü değiştirmeliyiz.

Evrendeki işleyişi ve olayları anlamak için "makro evren" ve "mikro evren" dediğimiz iki terimimiz var. İşe bunları tanımlamakla başlayalım. Görece kütlesi büyük ve görece hızı (ışık hızına oranla) düşük olan sistemlere "makro evren" derken, bunun tam tersi olan görece kütlesi küçük ve görece hızı büyük olan sistemlere "mikro evren" diyoruz. Herbirinde işleyen fizik yasaları farklı olmasına rağmen iki sistemde de "limit" durumlarında bu yasalar birbirleriyle çelişmez. (Tabii istisnalar var.) Örneğin Klasik fizikteki hareket yasalarıyla, Einstein'ın rölativistik denklemleri limit durumlarında çok çok küçük farklarla aynı sonucu verir.

Anladığım kadarıyla soru şu: tam olarak nerede klasik fizik yasaları yerini kuantum fizik yasalarına bırakır? Bunun için kısa cevap şu olacaktır: Metrenin 10 milyarda 1'inde artık kuantum mekaniksel etkiler kendini göstermeye başlar. Biz bu ölçeğe 1 Angstrom diyoruz. (1 Angstrom = 10^ -10 metre). Makro ve mikro ayrımı burada başlıyor diyebiliriz.