Soru & Cevap

Plasebo'nun mekanizması tam olarak anlaşılamamış olsa da bizim sosyal öğrenme sonucu geliştirdiğimiz beklentilerin bu etkinin oluşumunda önemli rol oynadığı düşünülür. Beynimiz çevreden gördüğü kadarıyla bir beklenti oluşturur ve bu beklenti aslında bir sosyal öğrenme çeşididir. Bu öğrenmeler sonucu oluşan beklentimiz bir placebo durumda bilinçsiz olarak beyindeki acı azaltma mekanizmalarının aktive olmasına sebep olabilir. Bir acının azalmasını beklediğimiz de beynimiz önceden edinilmiş bu beklenti sonucu otomatikman endorfin salınımını başlatır. Endorfinin acı deneyimini azaltıcı bir etkisi vardır. Bu acı deneyiminin azalmasına aslan payı prefrontal korteksindir. Ayrıca opioid sistemdeki aktivasyonun da placebo etkisini azaltma veya arttırmada önemli bir rolü vardır. Kısacası placebo etkisi sonucu beyinde acı azaltıcı deneyimlerin önünü açacak biyokimyasal reaksiyonların varlığından söz edilebilir.

Vücudumuzun heryerinde bulunan bir mikroorganizma florası bulunmaktadır. -yerel halk-. İç organlarımız dahil vücudumuzun heryerinde bakteri ve farklı mikroorganizmalardan oluşan florayla kaplıdır. Havanın olduğu her yerde yaşarlar bakteriler, ancak kapalı ve nemli ortamlar onların çoğalmaları için daha uygun ortamlardır. Ter bezinin çok(nem), dış ortamla temasın az olduğu ayak, kasık, koltuk altı gibi ortamlarda bakteriler çok daha yoğun çoğalabilirler. Çoğalan bu floranın teri ve enerji üretebildiği besinleri metabolize etmesi nedeniyle oluşturduğu metabolik atıklar kokuya neden olur. Dış ortamdan izole bile olsa hiç kirlenmiyor gibi görünse de, ortam olarak tek hücrelilerin üremesi için uygun ortamlar olması nedeniyle bahsi geçen bölgeler daha çok kokuya neden olur metabolik artıkların birikmesi nedeniyle.

Renkler aslinda mor otesi ve kizil otesi arasindaki radyasyonun gorulebilir veya gozumuzun algilayabilir frekanslari arasindaki dalga boylarinin gozdeki renk algilayicilara verdigi uyarilar sonucunda beyinin yorumlamasidir. Uc ana renk algilayabiliriz , Kirmizi, Yesil ve Mavi bu renklerin gordugumuz renklerdeki oranina gore ara renkleri goruruz. Mesela kirmizi ve yesil dogru oranda karistiginda yani iki dalga boyu ayni anda algilayicilara geldiginde beyin bunu sari olarak yorumlar. Veya Mavi ve Kirmizinin dalga boylarini algilanmasiyla mor beyin mor renge yorumlar. Renklerin disinda koyulugu algilayan ayri algilayicilar vardir. Bunlar siyahla beyaz arasindaki gri tonlari algilarlar. Yansiyan isigin dalga boyundan haric bu frekansin kuvvetiyle alakali tonlar algilanir. Aslinda bu algilayicilardan daha cok beyinin yorumlamasiyla alakalidir. Bundan dolayidirki her kezin gordugu renk kisiye gore degisirmi fikri vardir. Benim gordugum kirmiziyi siz aslinda benim algilamamdaki yesil gibi gordugunuz halde dogdugunuzdan itibaren onu kirmizi olarak ogrendiginizden o sizin icin kirmizidir ve bu herkez icin aynimidir emin olamiyoruz.

"Süperpozisyon" kavramının anlaşılmasına katkısı büyüktür. Bu kavramın klasik benzeri olmadığını, dünyanın klasik fizik ile açıklanışı ile hareket edildiğinde bunun bir sınırı olacağını göstermesi açısından da önemlidir.

Bu tarz çelişkiler, bilimde paradigma değişimlerinin olduğu dönemlerde daha da görünür olur. "Eski" kavramlarımız ve eski düşünüş biçimimiz vardır, oysa önümüzde "yeni" bir şeyler vardır. İşte o "yeni" şeyleri "eski" kavramlarımızla ya da kavramlarımızın arasında kurduğumuz ilişkilerle açıklamaya çalıştığımızda çuvallarız. Schrodinger in kedisi tam da böyledir. Kedi ölü mü, diri mi? Bu şey 0 mı 1 mi? "Eğer 0 ise 1 değildir, 1 ise 0 değildir" der "klasik" düşünüş biçimimiz, ama bu düşünüş biçimi önümüzdeki yeni dünyada çuvallar... Alıştığımız klasik determinizmi sorgulatır bize, evrenle etkileşimimiz sorgulatır. Klasik fiziğin o evrene sadece dışarıdan bakan ona hiç müdahele etmeyen gözlemcisini getirir tam da anlamaya çalıştığı sistemlerin içine koyar vb. vb.

Olabilir elbette. Buradaki mesele evrenin evrimi ile bizim onu anlamamızın evrimi arasındaki fark bence.

Evren dediğiniz gibi parçacık (ya da alan) ile başlayıp bizim duyularımızla algılayabildiğimiz makro evrene evrildi. Ama bizim evreni anlamlandırma çabamız önceleri sadece beş duyumuzla algılayabildiğimiz kısmı ile sınırlı idi. Bilgimiz ve yapabilirliğimiz geliştikçe, artık beş duyumuz ile algılayamadığımız kısmına da nüfus etmeye başladık. Ve teknoloji daha da geliştikçe artık evrenin ilk halinde tek başlarına var olan parçacıklara ve alanlara da nüfus edebilmeye başladık. Dolayısıyla evrene dair bilgimiz klasik fizikten kuantum fiziğine doğru gelişti.

Aslında burada şöyle bir yanılgıya kapılmamak lazım. Mikrodan makroya gititkçe, kuantum fiziği bir yerde başlar bir yerde biter sonra onun bittiği yerde klasik fizik başlar fikri doğru değil. Geldiğimiz noktada asıl olan kuantum fiziği, yani makro evrende de mikro evrende de geçerli olan o. Günlük yaşamımızın devamı için makro evrene dair hesaplarımızı, kuantum fiziği ile yapmak ile klasik fizik ile yapmak arasında sonuçları itibarı ile hemen hiç fark yok. Klasik fizik de işimizi görecek hassasiyette sonuçlar verecektir. Ancak, kuantum fiziğinin formülasyonu fazlasıyla karışık olduğundan, makro evrene dair klasik fiziği kullanmak işimize geliyor.

Yani aslında kuatum fiziği ile klasik fizik arasında bir geçiş kurgulamadan da tutarlı bir tablo elde edebiliyoruz. Sadece makro evrende klasik fiziği kullanmak işimize geliyor. Klasik fizik, kuantum fiziği tarafından bir limit durumu olarak kapsanıyor.

Öncelikle Rüyaları neden hatırlamıyoruz onu anlatim

Çok güzel bir rüya gördüm, ama tam olarak hatırlayamıyorum” ifadesi birçoğumuz için hayli tanıdıktır. Rüyaları uyandıktan sonra hatırlamanın neden zor olduğuna dair çeşitli kuramlar var, ancak bu durumun nedeni tam olarak bilinmiyor. Freud rüyaların bastırılmış duygularımızın ifadesi olduğunu, bu nedenle hatırlamak istemediğimizi söylüyor. Bazı bilim insanları ise bu duruma, rüyaların oluştuğu ve REM uykusu olarak bilinen uyku evresindeki nörokimyasal değişimlerin sebep olduğunu düşünüyor. Beynin bellek oluşumu, düşünme, konuşma işlevlerinden sorumlu bölgesi olan serebral kortekste, hafızanın gelişimine yardımcı norepinefrin hormonunun eksik olması, rüyaların hatırlanamamasına neden olabilir. Bazı kuramlar ise tekrar etmenin ve bir olguyu başka bir olgu ile ilişkilendirmenin öğrenme üzerindeki etkisini dikkate alıyor ve rüyaya geri dönüp tekrar etmenin mümkün olmamasının rüyaların kolayca unutulmasında rol oynadığını söylüyor. Kaliforniya Teknoloji Üniversitesi’nden araştırmacılar ise Neuron dergisinde yayımlanan çalışmalarında belleğin oluştuğu ve daha sonra depolandığı bölgeler arasındaki bağlantının, uykunun rüya görülmeyen kısmı olan yavaş dalgalı uyku evresinde (SWS) gerçekleştiğini, REM evresinde ise sinir hücreleri etkin olsa da iletişimlerinin uyumlu olmadığını gösterdi. Bu, rüyaların bellekte depolanmadığı anlamına gelebilir.

Yani bir nevi norokimyasal bir süreç . Unutmak bize hiçbirşey katmaz . Sadece algıda seçiciliği önler . Yani uyku neden olur Beyin gereksiz hafızabilgilerini siler daha iyi norolojık süreç gerçekleşir . Öyüzden rüyalar sürekli hatırlanırsa norokimyasal bozulmalar olur . Öyüzden böyle daha iyi kısa sürede bellekte durması .