Evrim Ağacı Bilim Terimleri Sözlüğü
- Öğretim: Bilgiyi bulmak, kazanmak, bilgiyi kazanma yolunun ve kazanılan bilgiyi hafızada tutarak yeri geldiğinde kullanabilmek için hatırlamaktır.http://www.turkhukuksitesi.com/makale_22.htm
- Öjenik: İnsan ırkının genetik özelliklerini düzeltmek amacıyla bilimsel olarak yönetilen ayıklama olayının araştırılması ve uygulanmasıdır. Öjenik denetim ilk kez 1883'te Francis Galton tarafından ileri sürülmüştür. Bu…
- Ökaryot: Zarlı yapıda organellere sahip hücre tipidir. Genetik materyal, genelde hücrenin merkezinde veya çevresinde bulunan, zarlı bir yapı olan çekirdek içerisinde korunur. Aynı zamanda, bu tip hücrelerden oluşan…
- Okazaki Parçacığı: DNA sentezi sırasında şablon olarak kesintili zinciri kullanarak üretilen küçük (<1 kb), kesikli DNA zinciri parçaları. DNA ligazı, kesintisiz bir zincir oluşturması için Okazaki parçalarını birbirine…
- Oksfordiyan Epoku: Günümüzden 163.500.000 ile 157.300.000 yıl öncesi arasını kapsayan jeolojik zaman dilimidir.http://www.stratigraphy.org/bak/geowhen/stages/Oxfordian.html
- Oksipital lop: Beyin kabuğunun görme işlevinde kullanılan bölümüdür.İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları, Doğan Cüceloğlu (2010)
- Oksitosin: Oksitosin, hipotalamus tarafından üretilen ve hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur. Bu önemli hormon, doğum sürecinde çok önemli bir rol oynar.
- Olabilirlik: Belli bir sürece bağlı olarak belirli bir sonucun oluşabilmesi ihtimalidir.Genetik analizlerde, ebeveynlerin yavrularının çoklokuslu genlere sahip olup olmayacağının anlaşılması, olabilirlik incelemeleriyle…
- Olabilirlik oranı: İki farklı durumun olabilirlikleri arasındaki orandır. Pratik ve tipik olarak, belli bir modelin belli bir sonucunun olabilirliği ile, aynı sonucun, aynı modelin boş model versiyonu içerisindeki olabilirliği…
- Olenekiyan Epoku: Günümüzden 251.200.000 ile 247.200.000 yıl öncesi arasını kapsayan jeolojik zaman dilimidir.http://www.stratigraphy.org/bak/geowhen/stages/Olenekian.html
- Oligonükleotit: Genetik çalışmalarda prob (sonda) olarak kullanılan, kısa, sentetik DNA dizisidir.http://phys.org/news166974009.html
- Ölü Katılığı: Ölümden bir kaç saat sonra vücut kaslarında ortaya çıkan ve kas içindeki biyokimyasal değişikliklerin neden olduğu sertliktir. Vücut, değişikliklerin başladığı andaki durumunda kalır.
- Omur: Omurgayı oluşturan kemiklerin her birine verilen isimdir. Latince tekil ismi vertebra.
- Omurgalılar: Hayvanlar alemi içerisindeki kordalılar şubesine ait bir alt şube. Tüm üyelerinde notokord ve kafatası vardır. Balıkları, amfibileri, sürüngenleri, kuşları, ve memelileri (tekdelikliler, keseliler,…
- Omurgasızlar: Chordata şubesindeki hayvanlar dışındaki tüm hayvanlar. Bir notokord veya vertebral kolona sahip değildirler. Örnekler solucanlar, mercanlar, süngerler vb.
- Ön adaptasyon: Evrim süreci içerisinde çeşitli faktörlere bağlı olarak oluşan, ancak ileride, seçilim sürecinde çok büyük öneme sahip olacak olan adaptasyonlardır. Evrim, geleceğe yönelik adımlar atmasa da, önceki dönemde…
- Ön beyin: Beynin hareketlerimizi kontrol eden bölgesidir.İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları, Doğan Cüceloğlu (2010)
- Öncül mRNA: Birincil transkript ve ara ürün işleme için işlevsel mRNA türüdür.www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11179423
- Onkojen (Onkogen): Kötü huylu oluşuma neden olabilen genlerdir.http://www.nature.com/onc/index.html
- Ontolojik natüralizm: Doğanın tamamının, var olanlardan ibaret olduğunu savunan felsefi duruştur. Evolutionary Analysis by Scott Freeman, Jon Herron (2001)
- Önyükleme: Evrim Ağacı inşası sırasında, belirli bir ortak atanın varlığına dair verilerin sağlamlığını tahmin etmekte kullanılan bir yöntemdir. Yükleme değerleri %0 ile %100 arasında değişir ve sayı arttıkça, verisel…
- Oosfer: Alglerde ve mantarlarda (fungus) erkek gamet tarafından döllenerek yumurtayı oluşturan dişi gamet, yumurta hücresi.
- Oosit: Kadın cinsel hücrelerinin mayoza uğradığında yumurta (ovum) üretmesiGrier HJ, Uribe MC, Parenti LR (April 2007). "Germinal epithelium, folliculogenesis, and postovulatory follicles in ovaries of rainbow…
- Operant koşullanma: Yapıldığı zaman bir ödüle götüren davranımın gittikçe kuvvetleneceğini ve bu ödülle bir ilişki kurulacağını düşünen koşullanma tekniğidir. "Araçsal/Enstrümental koşullanma" adı da verilir.İnsan ve Davranışı…
- Orak hücre özelliği: Genetik olarak kalıtılan çekinik hastalık. Kırmızı kan hücrelerinin bir kısmı ya da tamamı orak bir şekile sahip oluyor. Semptomları; acı ve aşırı aneminin yanında kalp, ciğler ve böbrek sorunları. Bu…
- Orfon: İzole olmuş lokasyonlarda bulunan, izole olmuş bir gen kümesinin üyesi olan gen.
- Organ: Organizma içinde özel görevleri olan ve dokulardan oluşmuş, karaciğer, böbrek, kalp gibi yapılar.
- Organel: Ökaryot hücrelerde belirli bir görev yapmak üzere özelleşmiş mitokondri, çekirdek, kloroplast vb. gibi yapıların her biri.
- Organik tarım: Bitkileri, toprak verimliliğini korumak ve zararlıları kontrol etmek için sadece doğal yöntemlerle yetiştirme sürecidir.Encyclopedia of Science
- Organizma: Bir bütün olarak, hayati olaylarını devam ettirebilen herhangi bir canlı varlık.
- Ori: Prokaryotların eşlenerek çoğalma biçimiTechnical Glossary Edward K. Wagner, Martinez Hewlett, David Bloom and David Camerini Basic Virology Third Edition, Blackwell publishing, 2007 ISBN 1-4051-4715-6
- Örnekleme hatası: Bir bireyin taşıdığı özelliklerin, popülasyonun genelindeki özelliklerden rastlantısal olarak farklı olması durumudur. Örnekleme hatası, küçük örnek grupları için fazla, büyük örnek grupları için düşüktür.…
- Ortadöl değeri: Bir ailedeki yavruların ortalama fenotiplerini belirtmek için kullanılır.Evolutionary Analysis by Scott Freeman, Jon Herron (2001)
- Ortaebeveyn değeri: Bir bireyin iki ebeveyninin ortalama fenotip değeridir.Evolutionary Analysis by Scott Freeman, Jon Herron (2001)
- Ortak bahçe deneyi: Farklı popülasyonların benzer koşullar altında bir araya getirilmesine dayanan bir deneydir.Evolutionary Analysis by Scott Freeman, Jon Herron (2001)
- Ortak kültür: Organ-Organ etkileşimi olan organların (Karaciğer-Böbrek, Mide-Bağırsak, Akciğer-Karaciğer vb.) sinerjisini, gelişim fizyolojisini, toksikolojisini ve metabolizmasının hücre kültürü ortamına ko-kültür…
- Ortak Yaşama (Simbiyoz): Ayrı türden iki canlı arasında karşılıklı çıkar ilişkisine dayalı olarak süren, birlikte yaşama biçimidir. Simbiyoz olarak da bilinmektedir. Ortak yaşama biçimi iki ayrı bitki türü, iki ayrı hayvan ya…
- Ortalama fazlalık: Bir a aleli için ortalama fazlalık, a alelini taşıyan bireylerin ortalama uyum başarılarının, popülasyonun genel ortalama uyum başarısından olan fazlalığı ya da eksikliğidir. Eğer ortalama fazlalık pozitif…
- Ortolog genler: Farklı organizmalarda bulunan, atasal kökeni aynı, dolayısıyla yapısal ve işlevsel benzerliği olan fakat tür oluş sürecinde ayrılmış olan genler. Şekilde A atasal geninin tür içinde A ve B genlerine ikilenmesinden…
- Ortoloji: Türleşme nedeniyle (gen kopyalanmasından değil) farklı türlerde bulunan homolog genler.
- Os irregular: Düzensiz kemik yapısına verilen isimdir.Sakrum, koksa ve mandibula bu gruba girer.Chabner D.E. Medical language of medicine (3.Ed) W.B Saunders Company, Philadelpia, 2011
- Ösosyal: Çakışan nesiller, ortak olarak yavru yetiştirme ve özelleşmiş eşeysel ve eşeysel olmayan görev dağılımları ile karakterize edilen sosyal yapılardır.Evolutionary Analysis by Scott Freeman, Jon Herron (2001)
- Osteodontokeratik kültür: Avustralya'lı antropolog Raymond Arthur Dart tarafından ortaya atılmış olan, insanın erken atalarından kimi türlerin fosilleşmiş kalıntıları çevresinde, herhangi bir alet kalıntısı bulunmamasını, alet…
- Osteosit: Kemik hücresidir, kemik içinde lakuna denen boşluklarda yerleşiktirler.Chabner D.E. Medical language of medicine (3.Ed) W.B Saunders Company, Philadelpia, 2011
- Östrojen: Estrojenler özellikle kadınlarda cinsel üreme ve gelişiminde önemli olan hormondur. Bunlara ayrıca kadın seks hormonları denir. "Östrojen" terimi, bu gruptaki, estron, östradiol (üreme çağındaki…
- Ötegezegen: Güneş sistemi dışındaki gezegenlerdir. Bu tanıma hem diğer yıldızlar etrafında yörüngede olan hem de yıldızının yörüngesinden ayrılmış veya galaksi merkezinin yörüngesinde olan "başıboş" gezegenler girer.…
- Öterya: Memeliler sınıfından dişileri keseli olmayan canlılardır.Retrieved on 25/12/2012 from http://www.biology-online.org/dictionary/Eutherian_mammals
- Otopomorfi: Eşsiz kazanılmış karakteristik; Bir soyun yalnızca bir üyesinde ya da birkoç soyun sadece birisinde bulunan özellik.
- Otostop: Yakın bir şekilde bağlı olduğu lokuslar üzerinde oluşan seçilimden ötürü bir alelin frekansının değişmesidir. Seçici süpürme olarak da bilinir.Evolutionary Analysis by Scott Freeman, Jon Herron (2001)
- Ototrof: Beslenebilmesi için yalnızca inorganik bileşiklerle güneş enerjisine gereksinim duyan organizmadır. Ototroflar, beslenme zincirinin ilk halkasını oluştururlar.Yeşil bitkiler ve bazı bakteriler ototroftur.
- Otozom: Cinsiyet kromozomu dışında kalan bütün kromozomlar.Palomar
- Oviparite: Yumurtlama yeteneğiThierry Lodé 2001. Les stratégies de reproduction des animaux (reproduction strategies in animal kingdom). Eds Dunod Sciences, Paris
- Ovum: Ovum, insan fizyolojisinde, bir sperm hücresi ile döllendiğinde yeni bir organizma haline gelebilen, dişi üreme organlarından birinden salınan tek hücre, yumurtadır.
- Özbiçimlilik: Birbiriyle hiçbir benzerlik ve iki karşı cinsin soyları arasıda homoloji göstermeyen, fungilerde görülen üreme biçimi.
- Özgecilik: Direk bir fayda sağlamadan, hatta bazı durumlarda zarar görerek, başkalarına yardım etmek.
