Bir akademisyenin hayatına yön veren ve onu biçimlendiren sayısız kitap arasından yalnızca beşini nasıl seçmeli? Bu işe giriştiğimde, seçtiğim kitapların iki ortak özelliğe sahip olduğunu fark ettim. İlk olarak bunlar farklı nedenlerle yeniden ve yeniden başvurduğum metinlerdi. Başlangıçta belirli bir biçimde okuyup anlamıştım ancak daha sonra, yeni bir araştırma bağlamında, yarı hatırladığım bir fikri yeniden keşfetmek için bu kitaplara geri döndüm. İkinci olarak bu kitaplar kendi türlerinin örnek niteliğindeki temsilcileriydi, benzerleri arasından kaçınılmaz biçimde öne çıkmışlardı.

Collingwood'un An Autobiography (1939) ve ayrıca The Idea of History (1946) adlı eserlerini okumam üzerimde çok güçlü bir etki bıraktı çünkü bundan çok daha önce, etkilenmeye fazlasıyal açık bir yaşta A. J. Ayer'in Language, Truth and Logic (1936) adlı kitabını okumuş ve kariyerime Peter Haggett'in (1965) etkisiyle, coğrafya ve arkeolojideki niceliksel ve istatiksel devrimlerden -özellikle de David Clarke'ın Analytical Archaeologhy (1968) adlı eserinden- etkilenerek başlamıştım.

Darwin’den itibaren pek çok filozof ve bilim insanı genel olarak insana atfedilen bir özellik olan ahlak kavramının evrimsel bir kökene sahip olduğunu düşünmüş ve onun birtakım evrimsel süreçlerin birlikteliğinden doğan bir ürün olduğunu ortaya koymuşlardır. Bazı yönlerden ahlakın dolaysız bir şekilde biyolojik evrimsel süreçlerin etkisi altında şekillendiğini söyleyebilmemize rağmen bazı yönlerden de belli başlı bazı ahlak kurallarının tamamıyla dolaysız bir şekilde biyolojik evrimimizle açıklanamayacak kadar karmaşık oluşu ahlak kavramını açıklama çabasını oldukça zorlu ama bir o kadar da gizemli kılmaktadır.

Yazımız boyunca ahlak kavramını 3 bölüm halinde inceleyerek masaya yatıracağız.

Kuduz; çoğunlukla enfekte bir hayvanın ısırması yoluyla bulaşan, insanlarda ve diğer memelilerde ensefalite (beyin iltihabına) neden olan, aşı yoluyla kolaylıkla önlenebilen ancak önlenmediği takdirde çok ölümcül olan, viral bir hastalıktır. Kuduz virüsü (Rabies lyssavirus), memelilerin merkezi sinir sistemini enfekte eder ve nihayetinde beyinde hastalık oluşmasına ve ölüme neden olur. Virüs, genellikle ısırıkları, sıyrıkları ve yaraları kontamine eden tükürük veya mukozal maruziyet yoluyla bulaşır. Ayrıca nakledilen nörolojik dokular (örneğin kornea) ve katı organlar yoluyla kuduz geçişi de belgelenmiştir.

Kuduzun ilk belirtileri; halsizlik veya rahatsızlık, ateş veya baş ağrısı dahil olmak üzere gribe benzer olabilir. Ayrıca ısırık bölgesinde rahatsızlık, karıncalanma veya kaşıntı hissi olabilir. Bu belirtiler günlerce sürebilir. Semptomlar daha sonra serebral disfonksiyon, anksiyete, konfüzyon ve ajitasyon şeklinde ilerler. Hastalığa yakalanma ile semptomların başlaması arasındaki süre genellikle 1-3 aydır ancak bu süre 1 haftadan az veya 1 yıldan fazla olacak şekilde değişebilir. Aradaki süre, virüsün merkezi sinir sistemine ulaşmak için periferik sinirler boyunca kat etmesi gereken mesafeye (dolayısıyla ısırığın vücuttaki konumuna) bağlıdır.

Turner Sendromu, insanlarda biyolojik olarak dişi cinsiyetini belirleyen XX kromozom çiftinden 1 adet X kromozomunun silinmesiyle oluşan, dolayısıyla 45+X0 karyotipiyle karakterize edilen ve kadınlarda gelişimi etkileyen kromozomal bir durumdur. Sendromunun en yaygın özelliği boy kısalığıdır ve yaklaşık 5 yaşında kendini gösterir. Ayrıca, yumurtalık fonksiyonunun erken kaybı (yumurtalık hipofonksiyonu veya erken yumurtalık yetmezliği) de çok yaygındır. Yumurtalıklar ilk başta normal olarak gelişir, ancak yumurta hücreleri genellikle erken ölür ve çoğu yumurtalık dokusu doğumdan önce dejenere olur. Etkilenen birçok kız çocuğu, hormon tedavisi görmedikçe ergenliğe giremez ve dolayısıyla neredeyse hiçbiri gebe kalamaz. Sendromdan etkilenen kadınların küçük bir yüzdesi, genç yetişkinlik boyunca normal yumurtalık fonksiyonunu koruyabilir.

Turner Sendromu'na sahip kadınların yaklaşık %30'unun boyun bölgesinde ekstra deri kıvrımları (perdeli boyun), ensede düşük saç çizgisi, el ve ayaklarda şişme (lenfödem), iskelet anormallikleri veya böbrek sorunları vardır. Etkilenen bireylerin üçte biri ila yarısı, aort koarktasyonu (kalpten çıkan büyük arterin daralması) veya aortu kalbe bağlayan kapakçık anormallikleri gibi bir kalp kusuru ile doğar. Bu kalp kusurlarıyla ilişkili komplikasyonlar yaşamı tehdit edici olabilir.

Gecikmiş implantasyon olarak da bilinen embriyonik diyapoz (İng:"Embryonic diapause"), bazı memelilerde embriyonun henüz blastosist aşamasındayken gelişimini geçici olarak durdurmasıdır. Bu canlılarda yaşam, döllenme ile doğum arasındaki süreçte kısa bir “bekleme molası” verir.

İnsanlarda hamilelik süreci döllenmeden itibaren yaklaşık dokuz ay boyunca kesintisiz ilerler. Ancak bazı türlerde gelişim belirli bir noktada durabilir ve ancak çevresel ya da fizyolojik koşullar uygun hale geldiğinde yeniden başlar. Üstelik bu duraksama biyolojik bir aksaklık değil; aksine, kurgulanmış bir hayatta kalma taktiğidir.

Biorezonans terapisi, elektromanyetik dalgaların insan hastalıklarını teşhis ve tedavi etmek için kullanılabileceğinin öne sürüldüğü bir sahtebilim uygulamasıdır. Biyorezonsın gerçek olduğunu ve tıbbi tedavide kullanılabileceğini gösteren hiçbir kanıt bulunmamasına rağmen, bu yöntemin çalıştığına inanan kişiler tarafından uygulanmaya devam edilmesinden ötürü "sahtebilim" olarak tanımlanmaktadır. Biyorezonans üzerine çalışmalar, plasebo etkisinden daha başarılı bir yüzde elde edemeyerek başarısız olmuştur.^[1] Günümüzde biyorezonansın tıbbi durumların veya hastalıkların doğru bir göstergesi veya herhangi bir durum için etkili bir tedavi olduğuna dair güvenilir bir bilimsel kanıt yoktur.

Ne yazık ki, tarih boyunca, sonradan dolandırıcılık olduğu anlaşılan birçok biyorezonans tedavi vakası meydana gelmiştir. Örneğin vakalardan birinde bir şahıs, biyorezonans kullanarak kanseri tedavi edebileceğini söylemiş, müşterilerinin tıp doktorları tarafından önerilen ve hayat kurtarıcı olan kemoterapi ve ameliyatları uygulamlarına gerek olmadığı yönünde yanlış iddialarda bulunmuştur. Ayrıca BBC gibi bilindik haber kaynakları da biyorezonans tedavisinin müşterilerin %70'inde sigara bağımlılığını durdurabildiği ve bunun geleneksel tedavilerden daha iyi bir sonuç olduğu iddiasını gerçekmiş gibi haberleştirerek, bu dolandırıcılığın daha yaygın bilinmesine (yanlışlıkla da olsa) aracılık etmiştir.^[8]