Rutgers Üniversitesi araştırmacıları, metabolizmadan sorumlu protein yapılarının kökenini keşfetti: Dünya'da erken yaşama güç veren ve NASA'nın diğer gezegenlerde yaşam aramak için kullanabileceği kimyasal sinyaller işlevini de gören basit moleküller! 3.5 ila 2.5 milyar yıl önce, ilk proteinlerin nasıl göründüğünü tahmin eden araştırmaları, PNAS dergisinde yayınlandı.

Bilim insanları, binlerce parçadan oluşan bir yapboz gibi, günümüzden uzak geçmişe, enzimlerin (proteinlerin) evriminin kökenine indiler. Yapbozun çözümü için iki eksik parça gerekliydi ve Dünya'da yaşam, onlarsız var olamazdı. Metabolizmadaki rollerine bağlı bir ağ kuran ekip, bu eksik parçaları keşfetti. Araştırmacılar, çalışmalarının önemini şöyle anlatıyorlar:

"Bu hangi tür?" dediğiniz gözlem kayıtlarınız veya fotoğraflarınız illa olmuştur. Bu yazıda, gözlemlediğiniz canlının hangi taksonomik basamağa ait olduğunu nasıl araştıracağınızı anlatacağız. Elbette ki tür tanımı için internet aramaları yeterli değildir; hatta fotoğraf ile ne kadar doğru tür tanımlanabilir de ayrı bir tartışma konusudur. Ancak fikir oluşturması açısından birtakım okumalar yapabilirsiniz.

Öncelikle ekosistemin sosyal platformu olan iNaturalist sitesine gözleminizi yüklemenizi öneririz. iNaturalist hakkındaki yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Çünkü bu veri tabanı sayesinde ekolojik açıdan birçok bilgi ve veri toplamak mümkündür. Aynı şekilde uzmanlar da platformda yardımcı olacaktır.

Ataerkil sistemde, erkekliğin doğuştan gelen bir üstünlük olduğuna inanılır. Oysa sistemin işleyişine baktığımızda, sistemin tüm erkeklere değil, yalnızca sözde "gerçek erkeklere" avantaj sağladığı görülür. Önemli olan, toplumsal cinsiyet beklentilerine uygun şekilde davranarak "erkek olmayı" hak etmektir. Hak edilen erkeklik statüsü ise sonsuza kadar kalıcı olmaz. Aksine "gerçek bir erkek gibi" davranılmayan ilk anda yitirilir ve "gerçek bir erkek" olabilmek için toplumun yeniden buna ikna edilmesi gerekir. Vandello ve Bosson tarafından öne sürülen Kırılgan Erkeklik Kuramı'na (İng: "Precarious Manhood Theory") göre; erkeklerin "gerçek bir erkek" olmaya ilişkin kaygılarının çoğunun kaynağı, erkekliğin yapısına ilişkin temel bir varsayımdır:^[1] Erkeklik, kazanılması zor; ama kaybedilmesi kolay bir statüdür ve sürekli toplumsal kanıt sunmayı gerektirir.

"Erkek doğulmaz, erkek olunur!" inancının çok eski dönemlerden beri var olduğu Gilmore tarafından dünya çapında yürütülen antropolojik çalışmalarla kanıtlanmıştır.^[2] İlkel kabilelerdeki erkeklik ritüelleri buna örnek olarak gösterilebilir. Örneğin Brezilya’daki Sateré Mawé kabilesindeki oğlan çocuklarının erkek olmaya hazır olduklarını ispatlamaları için yaklaşık otuz dakika boyunca ellerini mermi karıncalarıyla (İng: "bullet ants") dolu bir eldivenin içinde tutmaları gerekir.^[3] Papua Yeni Gine’deki Chambri kabilesindeki çocuklar ise "gerçek bir erkek" olabilmek için, kabilenin önde gelenleri tarafından ucu sivriltilmiş aletlerle sırtlarına atılan kesiklerin acısına dayanmalıdırlar. Kesikler, sırta rastgele değil, tamamlandığında timsah derisi görünümü alacak şekilde atılır; çünkü timsah, bu kabile için gücü temsil eden, kutsal bir hayvandır.^[4] Çeşitli bitkisel yağlar ve müziklerle rahatlatılmaya çalışılsalar da bu esnada bazı çocuklar acıdan bayılırlar.

Sosyal medya akışı çoğunlukla yapay zeka tarafından oluşturulan görsellerle dolu. Bir videoda, bir Sinek kuşu çifti bir gülün içinde yağmurdan korunurken gösteriliyor; bir diğerinde ise bir kutup ayısı yavrusu buzlu okyanustan “kurtarılıyor” ve kurtarıcılarına şakacı ve minnettar bir şekilde davranıyor. Yapay zeka; büyük, siyah, sevimli gözleri olan semender benzeri “amfiblet” yaratıklar da dahil olmak üzere, tamamen yeni hayvanlar bile üretiyor.

Yapay zeka tarafından üretilen içerikler giderek daha kolay, daha hızlı ve daha ucuz hale geliyor. OpenAI'ın Sora, Google'ın Gemini veya Meta'nın video oluşturucusu gibi araçlarla içerik oluşturucular, kelime komutlarıyla vahşi yaşam görselleri ve videoları hazırlayıp bunları sosyal medyada toplu olarak paylaşabiliyor ve bazı gönderiler milyonlarca beğeni topluyor. Bu görseller genellikle şaşırtıcı düzeyde ayrıntı ve gerçekçilik içeriyor, öyle ki yorum yapan birçok kullanıcı görsellerin sahte olduğunu fark etmiyor gibi görünüyor. Gerçekte, çiçeklerin içinde sinek kuşu yuvaları yok, kutup ayılarının doğal ortamlarından "kurtarılmaya" ihtiyacı yok ve "amfiblet" diye bir şey de mevcut değil.

Yeryüzündeki tüm insanlar, birbiriyle akrabadır. Yani bugüne kadar yaşamış insanlar arasında tek bir kişi yoktur ki, diğer insanlarla akraba olmasın. Avustralya'da yaşayan bir yerli, Norveç'teki bir kadın, Türkiye'deki bir erkek, Meksika'da 100 yıl önce yaşamış bir köylü, Arktik Çember'de yaşayan bir Eskimo, Afrika'da yaşayan San Kabilesi üyeleri, Albert Einstein, Marie Curie, Aziz Sancar, Frances Arnold, bu yazıyı yazan ben, bu yazıyı okuyan siz ve diğer tüm insanlar, birbiriyle uzaktan veya yakından akrabadır. Çünkü var olan, var olmuş ve öngörülebilir bir süre boyunca var olacak tüm insanlar, ortak atalardan gelirler. Bunun ne demek olduğuna birazdan geleceğiz.

Aynı şey, farklı canlı türleri için de geçerlidir. Dünya'da, sonradan yok olsa bile bir dönem var olmuş veya şu anda var olan canlıların hepsi, mutlaka birbirleriyle akrabadır. Yani yeryüzünde 1 tane canlı türü var olmamıştır ki, diğer türlerle akraba olmasın. Bir bakteri, bir çam ağacı, bir yılan, bir insan, bir mantar ve aklınıza gelebilecek diğer tüm canlılar, birbirleriyle akrabadır.

Cinsellik, ebeveynlerin çocuklarıyla konuşmakta en çok zorlandıkları meselelerden birisidir. Çocuklar, cinsel organlarına dair hangi yaşta, ne kadar şey bilmelidir? Bebeklerin nereden geldiğini soran çocuklarımıza konuyu nasıl açıklarız? Cinsel organlara isimler takmalı, "Seni leylekler getirdi." gibi masallara başvurmalı mıyız? Çocuklarımız ergenliğe girmeden önce onları bu konuda bilgilendirmek gerekir mi? Peki ya hangi yaşta çocuklarımıza o meşhur "seks ile ilgili konuşma"yı yapmalıyız? Çocuklarınız durduk yere cinsellikle ilgili sorular sorduğu zaman, bu sorulara nasıl yaklaşmalıyız: geçiştirmeli miyiz, hikayelere mi başvurmalıyız, gerçekleri mi söylemeliyiz?

Hele ki internetin ve teknolojinin durdurulamaz bir kaynak, vazgeçilmez birer araç olduğu bu dönemde, çocuklarınızın cinsellikle çok daha erken yaşlarda tanışması ve size beklenmedik, "erken sorular" sormaları olası...