Devasa bir meteor 65 milyon yıl önce, hepsinin olmasa da çoğu dinozorun sonunu getirdi. Yok oluş olayının ardındansa dinozorların mirasçıları olan kuşlar ortaya çıktı.

Bilim insanları, hayatta kalan son dinozorların gökyüzünü nasıl doldurduğunu anlamak için yüzyıllardır yaklaşık 10.000 kuş türünü net bir soy ağacında düzenlemeye ve dizilemeye çalıştılar. Basit DNA dizilemesi, sayısız diğer tür için olduğu gibi bunu da kolaylaştırmalıydı. Ancak kuşlar bizi kandırmaya hazırdı!

Küresel iklim değişikliğinin etkileri, Kuzey Kutbu'nda gün geçtikçe artmaktadır. Bu durum, yeni stratejilerin oluşturulması için devletleri yeni planlara sevk etmektedir. Arktik bölgesi, gelecek yıllarda hem iklimsel olarak hem de politik-askeri-ekonomik anlamda ısınmaya başlayacaktır. Bölgeye sınırı olan devletlerle beraber diğer ülkelerin burada çeşitli planları mevcuttur. Rusya bu devletler arasında en büyük pay sahibidir. Arktik bölgesinde en uzun sınırlara sahip Rusya, bölgeyle ilgili büyük stratejiler geliştirmiştir. Bu stratejiler, diğer ülkelerin güvenlik konseptlerini değiştirmesine sebep olmaktadır.

Çeşitli kurum ve kuruluşların yayınladığı raporlar, iklim değişikliğinin Arktik bölgesindeki etkilerini açıklamaktadır. Arktik İzleme ve Değerlendirme Programı'nın (AMAP) 2021 yılındaki raporuna göre, son on yılda Arktik bölgesindeki hava sıcaklığı, küresel ortalamadan 3 kat fazla artmaktadır.^[1] Öte yandan, Rusya Federal Hidrometeoroloji ve Çevre İzleme Servisi'nin raporu, Rusya'nın Arktik sahillerinde sıcaklığın 1998’den beri yaklaşık 5 derece arttığını göstermektedir.^[2] Ayrıca Alaska sahillerindeki açlığa bağlı deniz kuşu ölümleri iklim değişikliğinin ciddiyetini gözler önüne sermektedir.^[3]

Antik Yunan’daki çok önemli bilimsel düşünce temelleri uzun bir süre unutulmaya yüz tutmuştur. Bu miras daha sonra Müslümanlar tarafından tekrar keşfedilmiştir ve Müslümanlar bu mirası belki de tamamen unutulmaktan kurtarmışlardır. Antik Yunan medeniyeti ile karşılaşan Müslüman medeniyeti özellikle 8. ve 13.yy.’larda çok önemli bilimsel çalışmalar yapmıştır. Tarihte, 8. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar (kimi kaynaklara göre 15. yüzyıla kadar) olan dönem, İslam coğrafyasının Altın Çağı olarak bilinir. Bu zaman diliminde İslam alimleri üzerinde, Antik Yunan çalışmalarının tesirini fazlasıyla görmek mümkündür. Sorgulayıcı ve araştırmacı bakış açısı ile birlikte devralınan miras, Müslüman medeniyetinin yükselmesine olanak sağlamıştır.

Bu dönemde Müslüman bilimciler, canlılığın ortaya çıkışı ve gelişimi ile ilgili kendilerinde mevcut olan görüşlerden farklı olan açıklamalarla da tanışmıştır. Doğaya karşı bu yeni pencereden bakmışlar ve bu fikri kendi bakış açılarıyla hem geliştirmiş hem de daha sonra Avrupa medeniyetine bırakmışlardır. Bunu yaparken Antik Yunan’daki çalışmaları kendi dillerine çevirmiş ve bu çalışmalar üzerine kendi yorumlarını yapmışlardır.

Kulağa korku filminden fırlamış gibi geliyor: Kemikleri yiyip bitiren, kafatasının kaynaşmış plakalarını kaynayan asit gibi eriten bir hastalık.

Ancak araştırmacılar, 3 Ekim'de Nature Neuroscience dergisinde yayımladıkları raporda, Glioblastoma adı verilen bir beyin kanseri türünün de benzer bir etki yaparak canlı kafatası dokusunun aşınmasına yol açtığını bildirdi.

Sosyal hayvanlar, özellikle insanlar için, başkalarının duygusal durumlarını tanımak ve bunlara tepki vermek hayati öneme sahiptir. Bu yeteneği önemli bir yönü empati olarak adlandırılır. Empatiyi bu bağlam için başka bir kişinin duygusal sıkıntı içinde olduğunu anlamak anlamında kullanabiliriz.

Bireyler, bir başkasının sıkıntı içinde olduğunu gördüklerinde çok farklı şekillerde tepki verebilir. Bu tepkiler iki ana kategoriye ayrılır:

Kasık fıtığı (inguinal herni), hem erişkinlerde hem çocuklarda en yaygın olan ve sıklıkla cerrahi müdahale gerektiren bir fıtık tipidir. Bulunduğu anatomik bölgedeki zayıf noktalara göre fıtık ismi değişir. Kasık, göbek, bel, boyun fıtığı gibi isimlerle tarif edilebilmektedir. Aynı hastalığın farklı türde alt başlıkları olarak bilinse de bulunduğu anatomik bölgeye göre semptomları ve tedavileri birbirine benzemeyen birçok fıtık çeşidi mevcuttur. Bu fıtık çeşitlerinden birisi olan kasık fıtığı, bu kadar yaygın ve toplum arasında iyi bilinen bir hastalık olmasına rağmen, oluşum mekanizması ve evrimsel gelişim süreci ile alakalı henüz aydınlatılamamış yönleri de bulunan ilgi çekici tıbbi konulardan birisi olma özelliğini korumaktadır.^[1]

Yunanca tomurcuk, şişlik anlamına gelen "hernios" kelimesinde türetilen herni, organ ve dokuların, onları çevreleyen duvardaki boşluktan anormal şekilde sarkması veya dışarı doğru çıkıntı yapması olarak tanımlanabilir. Vücudun diğer kısımlarında olduğu gibi karın içerisinde de bulunan zayıf anatomik bölgeler ve özellikle erkek üreme organlarının embriyolojik süreçte yer değişimine aracılık eden inguinal bölge, kasık fıtığının olduğu yerdir.^[2]

An itibariyle farkında bile olmadan olağanüstü bir iş başarıyorsunuz: Bu sayfanın arkaplanıyla renksel karşıtlık içinde bulunan birtakım simgelerin izleri retinanıza düşüyor; sinirler bu görsel veriyi retinadan alıp temporal lobda bulunan ve verinin “ne”liğine karar veren ventral yol üzerinden beynin arka kısmındaki görsel kortekse taşıyor; görsel kortekste tanınan ve tanımlanan veri, bu kez de “nerede” olduğunun tespit edileceği dorsal yoldan geçerek paryetal loba ve oradan da tümüyle (görsellik, farklı katmanlarıyla anlam, sesletim ve hatta belki etimoloji yönünden) kavranacağı, neredeyse eşzamanlı olarak da deneyimlerinizin ve düşüncelerinizin geri kalanıyla ilişkilendirileceği prefrontal kortekse iletiliyor. Neredeyse bir paragrafta açıklamaya çalıştığımız tüm bu süreç çeyrek saniyeden dahi kısa bir sürede meydana geliyor ve ortaya çıkan sonuç hepimiz için çok tanıdık: okuma.

Okumanın Tarihi isimli kitabında Alberto Manguel 1984 yılında Bağdat Arkeoloji Müzesi’nde gördüğü, üzerinde hayvanları ve “on” sayısını simgeleyen çeşitli oyuklar ve izler bulunan, insanın yazıya dair ilk üretimlerinden biri olan ve tarihte önemli bir noktayı imleyen yaklaşık altı bin yıllık iki kil tabletten bahseder ve şöyle der: