Bu kişiyi hatırladınız mı? Evet, "Güzin Abla" denen şahıs. Yani Güzin Sayar. 1952 yılından itibaren çevirmenlik yapmış, 1960'lardan beri köşe yazarlığı yapmış, 1980'lerden beri insanların dertlerine derman olma çabasıyla soru-cevap yazıları yazmaya başlamış, 1998'de sağlık sorunları nedeniyle bu işi kızına bırakmış, 2006'da da hayatını kaybetmiş yazar.

Kim olduğunu ya da işini iyi yapıp yapmadığını tartışmayacağız. Yazdığı birçok şey tam olarak bilimsel sayılamayacak, daha çok "eğlenceli ama yol gösterici" olması hedeflenen, bilimsel araştırmalardan çok şahsi deneyimlere dayanan yazılardı. Bizi pek ilgilendirmiyor ne yaptığı. Ancak bir soru-cevaba denk geldik ki, önce "Doğru mu acaba?" diye sorgulamadan, sonrasında ise "Türkiye'de bilimi sevdirebilecek böyle yazarlarımız olsa acaba be kadar değişik bir ülkede yaşıyor olurduk?" sorusunu sormadan edemedik. Hani burada vereceğimiz tek bir örnek; ancak her gazetede, her televizyon kanalında, en azından yayının %5-6'sı böyle gerçek bilime ayrılsa kim bilir neler değişirdi. Neyse efendim, uzatmadan o "tokad gibi" soru-cevaba geçelim, ne demek istediğimizi anlayacaksınız. Öncelikle yine o (genelde) saçma sapan olan sorulardan biri geliyor:

Ülkemizi dünyada en fazla sağır kedinin olduğu ülke olarak rahatlıkla adlandırabiliriz. Bu durum son derece üzücüdür. Bunun en büyük sebebi ise, beyaz kıllara sahip kedilerin bir nevi milli kedi olarak, ayrı bir ırkmış gibi lanse edilmesi ve üretilmesidir. Fakat insanlarımız sağırlığı unutup, kedinin hayatını ve sağlığını görmezlikten gelmektedirler. Anadolu coğrafyası içindeki beyaz kedilerimiz, renkli olanlarıyla genetik olarak hiçbir farkı olmamasına karşın; ülkemizde sanki ayrı, özel bir ırkmış gibi gösterilmiştir.

Renkli kedilerde sağırlığa yaygın olarak rastlanmazken, bizler beyaz kedilerimizi, bilinçsizce bir arada çiftleştirerek bu soruna neden olmuşuzdur. Yetiştiriciler dışında, Ankara Hayvanat Bahçesi ve Van Üniversitesi sağırlığa rağmen, üretime senelerdir devam etmektedirler. Bu yazının yazıldığı sıralarda Ankara Hayvanat Bahçesi hiçbir önlem almamıştır ve yapılan araştırmada 9 kediden 7’sinde kısmi sağırlığa rastlanılmıştır (Tike, 2009). Van 100. Yıl Üniversitesi ise sağırlık üzerine, ciddi bir bilimsel test yapmadan üretimlerine onlarca yıldır devam etmişlerdir. Medyada kedilerinin sadece %2-3 oranında sağır olduğundan bahsetmişlerdir, fakat bu inandırıcı olmamakla beraber, genetik olarak imkansızdır.

Hayal edelim: Harika bir bahar günü, hafta sonu. Sabah uyandınız, uyanma sonrası rutinlerinizi yerine getirdiniz. Güzel bir kahvaltının ardından çayınızı veya kahvenizi koyup bilgisayarın başına geçtiniz. Facebook ikonuna tıkladınız, anasayfada geziniyorsunuz ve karşınıza dikkatinizi çeken bir görsel çıktı; belli ki ilginizi çeken konulardan biri hakkında bir yazıya yönlendiriyor. Tıkladınız, sayfa açıldı, sayfada biraz aşağı inip başlığın olması gereken yere baktınız ve… en büyük korkularınızdan biri gerçek oldu: Okuyamıyorsunuz. Aşağı yukarı yedi yaşından beri büyük çabalar sarf edip geliştirdiğiniz, ciltler dolusu kitapla bileyip keskinleştirdiğiniz o yeti artık yok.

Etrafınıza bakıyorsunuz: Evet, üzerinde buharlar tüten o sıcak içecek hâlâ masanın üzerinde. Bilgisayar ekranının az ötesindeki çerçevede duran fotoğraftaki arkadaşlarınızın yüzlerini seçebiliyor, onları ayırt edebiliyorsunuz. Hemen yanı başınızdaki kütüphanede yatan, Eric Hobsbawm’ın Kısa 20. Yüzyıl kitabının kapağındaki kişinin Charlie Chaplin, kitabın kapağının da kırmızı olduğuna, dahası Chaplin’in bu pozu Büyük Diktatör filminde verdiğine de kuşkunuz yok; ama ne kitabın veya yazarın ismini ne de başka herhangi bir yazıyı okuyabiliyorsunuz.

6 Ocak 2021'de ABD Kongre Binası'na yapılan saldırının ardından Twitter, ABD Eski Başkanı Donald Trump'ın kişisel hesabını kalıcı olarak askıya aldı ve Google, Apple ve Amazon gibi teknoloji devleri, aşırı sağın tercih ettiği sosyal medya platformu Parler'ı en azından geçici olarak bünyelerindeki platformlardan kovdu.^[1][2][3]

"Temizleme" veya "platformdan kovma" olarak adlandırılan bu eylemler, kişilerin ve toplulukların birbirleriyle ve halkla iletişim kurma becerilerini kısıtlar.^[4] Bu uygulama, etik ve yasal sorunları gündeme getirir; fakat en önemli husus, bunun sosyal medyadaki nefret söylemini ve şiddet çağrılarını azaltmak için etkili bir strateji olup olmadığıdır.^[5]

Bilim insanları son kırk yıldır, gitgide karmaşıklaşan modellerle iklim değişikliğinin geleceğini yansıtmaya çalışıyorlar.

Atmosfer fiziği ve biyojeokimya (yer dirim kimyası) kullanarak oluşturulan bu modeller Dünya'nın iklimini ve gelecekte iklimin nasıl değişeceğini anlamamızda çok önemli bir rol oynuyor.