Kepler yasaları, Kepler'in 17. yüzyılın başlarında ortaya attığı, gezegenlerin hareketini açıklayan üç ayrı kolda incelenen yasalardır. Bu yasalar, birlikte çalıştığı bilim insanı Tycho Brahe'den kalan verilerden yola çıkarak geliştirilmiştir ve hepsi oldukça temel gözlemsel verilere dayanmaktadır.

Yasalara geçmeden önce, Kepler'in yaşadığı dönemin atmosferini ve onu bu devrim niteliğindeki başarıya götüren düşünceleri incelemek gerekiyor. Kepler'in yaptığı çalışmalar, yazının başında da dediğimiz gibi Tycho Brahe'nin uzun yıllar yaptığı gözlemlerin verilerine dayanıyordu. Tycho, Avrupa'nın en iyi üniversitelerinden birinde eğitim almış, daha sonra da kendi gözlem evinde (Uraniborg) yaptığı gözlemler sonucunda, Antik yunan görüşü olan Dünya merkezli evren modelinin doğru olmadığına ikna olmuş bir bilim insanıydı.

(...)

Geçtiğimiz günlerde yapılan bir araştırmaya göre, burun şeklimiz Neandertaller'den kalan bir miras olabilir. Neandertaller, yaklaşık 40.000 yıl önce Avrasya'da yaşamış eski bir insan türüdür. Fakat buz devrinde iklimin fazla soğuması ve besinlerin kıtlaşmasından sonra Neandertal insanının beslenme biçimi hayatta kalmalarını olanaksız hale getirmiştir. Modern insan ise kötü iklim koşullarında bile teknoloji sayesinde çevresindeki besin kaynaklarından daha verimli bir şekilde faydalanarak hayatta kalmış ve böylece modern insanın soyu bugüne kadar gelebilmiştir.

Neandertaller'in, Homo Sapiens'lerle melezleştiklerini gösteren sağlam veriler bulunmaktadır. Bu da DNA'larının bir kısmının günümüz insanlarında da bulunduğu anlamına gelir. Bugün bildiğimiz kadarıyla Doğu Asyalılar ve Avrupalılar %2 oranında Neandertal geni taşımaktadır.

(...)

CRISPR Cas-9 teknolojisi ile genomu düzenlenen besinler Japonya'da ilk kez 2021 yılında pazara sürülmüştü. Genetiği değiştirilerek yüksek miktarda gamma-aminobütirik asit (GABA) içermesi sağlanan Sicilian Rouge domatesleri ise yakın zamanda merkezi Tokyo olan Sanatech Seed tarafından Japonya'daki tüketicilere sunuldu. Şirket, GABA'nın ağız yoluyla tüketiminin kan basıncını düşürerek rahatlamayı ve gevşemeyi sağladığı çalışmaları temel alarak bu domateslerin böyle amaçlarla kullanılabileceğini söyledi.^[1]

GABA, beyinde sinir hücreleri arasındaki impuls iletimini engelleyen bir amino asit ve nörotransmiterdir. Glutamik asit dekarboksilaz (GAD) enziminin yardımıyla glutamattan sentezlenir. GAD, bitkilerde kalsiyum düzenleyici bir protein olan kalmoduline bağımlıdır ve asidik pH'da aktive olur.^[2]

(...)

Gebelik dönemi kişinin hayatında fizyolojik, ruhsal ve sosyal değişimlerin yoğun olarak yaşandığı bir dönemdir. Bu değişimler anksiyete bozuklukları, depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk gibi çeşitli ruhsal bozukluklara neden olabilmektedir. Gebelik ve doğum sonrası başlangıçlı majör depresif epizod yaklaşık 4 hafta sürmesi halinde doğum sonrası depresyon olarak tanımlanmaktadır.

Gebelik sonrasında oldukça sık görülmektedir. Bu durumun normal involüsyonel fenomenden (kilo kaybı, uykusuzluk vb.) ve doğum sonrasında %60-70 oranla rastlanan lohusalık (annelik) hüznünden ayırt edilebilmesi gerekir.

(...)

Siyaset karşılığı olarak Nişanyan Türkçe Sözlüğe baktığımızda ''seyislik; at bakımı'' anlamı taşıdığını görüyoruz. İlginç bir biçimde ''devlet yönetimi'' anlamı ikinci karşılık olarak veriliyor. Aynı madde için genişletici bir örnek olarak şu tümce veriliyor ''isizlerke ḥaşmat siyāsat kerek / eḏgülerke tutçı ḥurmat gerek [kötülere maiyet ve siyaset gerek, iyilere daima hürmet gerek]*.

Aynı sözlükte rejim için “yönetim, düzen, özellikle sıkı düzen” karşılığı verilmiştir. Sözcüklerin etimolojik karşılıklarının peşine düştüğümüzde geçmişe doğru yolculuk yapmış oluruz; bugünkü kullanımlarının kökenini öğrenir, dil aracılığı ile kültürümüzün nasıl somut unsurlara dönüştüğünü kavrama imkanı elde ederiz.

(...)

Geçmişte yapılan araştırmalar unutkanlığı hep yaşlılıkla ilişkilendirmiştir. Gerçekten de arabanın anahtarını bulamadığımızda, “Yaşlanıyorum herhalde.” diye düşünürüz. Ama yapılan bir anket çalışması aksini gösteriyor!

The Trending Machine internet sitesinin 18 yaş üstü 800 kişi üzerinde yaptığı ulusal bir anket, 18-34 yaş arasındaki Y kuşağının aslında 55 yaş üstü kişilere nazaran hangi günde olduklarını (yüzde 15’e yüzde 7), anahtarları nereye koyduklarını (yüzde 14’e yüzde 8), işe veya okula öğle yemeklerini getirmeyi (yüzde 9’a yüzde 3) ve hatta banyo yapmayı (yüzde 6’ya yüzde 2) daha fazla unuttuğunu ortaya koydu.

(...)

Halk arasında genellikle kalp krizi olarak bilinen miyokard enfarktüsü, kısaca MI (İng: "Myocardial Infarction"), patolojik olarak iskeminin neden olduğu miyokard hücrelerinin geri dönüşü olmayan ölümü olarak tanımlanır ve kalbin koroner arterine giden kan akışı azaldığında ya da durduğunda ortaya çıkar ve kalp kasına zarar verir.^[1]

En sık görülen semptom; omuz, kol, sırt, boyun veya çeneye yayılabilen göğüs ağrısı veya rahatsızlığıdır. Sıklıkla göğsün ortasında veya sol tarafında oluşur ve birkaç dakikadan fazla sürer. Rahatsızlık bazen mide ekşimesi gibi hissedilebilir.^[1] Diğer belirtiler arasında nefes darlığı, mide bulantısı, baygınlık hissi, soğuk ter veya yorgunluk sayılabilir.^[2] İnsanların yaklaşık %30'unda atipik semptomlar vardır. Kadınlar ise genelde göğüs ağrısı yerine, boyun ağrısı, kol ağrısı veya yorgunluk hissederler.^[3]

(...)