Hatalı ikilem veya hatalı dikotomi, sınırlı sayıda seçeneğin, biri seçildiğinde diğerlerinin seçilemeyeceği veya başkaca seçenekler de varken sadece bunlar varmış gibi sunulmasıyla meydana gelen bir mantık safsatasıdır. Örneğin bir kimse, size C seçeneğinden bahsetmeksizin A veya B seçenekleri arasında seçim yaptırmaya çalışıyorsa hatalı ikilem safsatasına başvuruyordur.

Hatalı ikilemler genellikle insanlar bir şeyi yanlış anladığında veya yorumladığında akıl yürütme süreçlerinde meydana gelen safsatalardır. Bu safsatalar çeşitli yollarla retorik amaçlar için kasıtsız olarak da kullanılabilmektedir; bu safsata ile örneğin karışık konular yanıltıcı seçeneklere indirgenebilir, veya insanlar belirli zorluklara karşı belirli bir duruş sergilemeye itilebilir.

(...)

$E=m{c}^2$ şeklinde ifade edilen kütle-enerji denkliği, Albert Einstein'ın görelilik kuramındaki en etkili fizik ilkelerinden biridir. Bununla birlikte genel halk, bu denklemi az çok biliyor ve duymuş olmasına rağmen, bu denkliğin tam olarak ne anlama geldiği ve nereden türetildiği pek iyi anlayamamaktadır. Sorun, bilim insanlarının ve bilim iletişimcileri olarak, bilgiyi halk için daha anlaşılır bir şekilde ortaya koyma işini yeterince düzgün yapamamış olmamızdan kaynaklanıyor olabilir.

Bu makalede, kütle-enerji denkleminin basit türetimlerini göstereceğiz. Bunu yaparken, bir yandan da bazı görelilik kavramlarını basit, ilginç ve lise düzeyinde bile kolayca anlaşılabilir bir şekilde anlatacağız ve genel halk için erişilebilir hale getirmeye çalışacağız. Yazı boyunca yer vereceğimiz bilgiler sayesinde, Newton fiziğinde nerede yanıldığımızı öğrenecek ve Einstein'ın evrenimizi daha derinden anlamamıza yol açan ve dolayısıyla modern fiziği farklı bir düzeye taşıyan çalışmasını daha iyi bir şekilde takdir edebileceksiniz.

(...)

Dişlerin işlevlerini besinleri ezerek yutulabilir hale getirmek, çiğneyerek sindirimi daha etkin hale getirmek, sindirim enzimlerinin ağızdaki etkinliğini besinlerin yüzey alanlarını artırarak yükseltmek, konuşma sırasında fonasyonu sağlamak olarak özetleyebiliriz. Tüm bu fonksiyonlarını yerine getirmek için ağızda bulunmaları yeterli. Peki dişler başka nerelerde ve neden oluşabilir?

Diş yapısı en dıştan içe doğru mine (kök kısmında sement), dentin, pulpa olarak sıralayabiliriz. Mine, sement ve dentin hidroksiapatit kristalleri dediğimiz kalsifiye yapıdan oluşur ve büyük ölçüde kemiğe benzer. Hidroksiapatit kristalleri dişlere sertliğini verir ve dişlerin molekül yapısında eser miktarda su bulunduğundan dolayı oldukça serttir ve böylece çok büyük çiğneme kuvvetlerine dayanabilirler. Mine, vücuttaki en sert maddedir; öyle ki kemikten bile daha serttir. Bu kadar yoğun kalsifiye yapıların yumuşak dokuda gelişmeleri oldukça zor ve nadir olmasına rağmen çarpıcı örnekleri vardır.

(...)

Antarktika'nın üzerindeki ozon tabakası, önceye göre oldukça iyi durumda. Hatta güney yarımkürenin atmosferinde gerçekleşen birçok endişe verici değişiklik durdu. Birine teşekkür edeceksek, bu kesinlikle Dünya'nın ta kendisi olmalı.

Yeni bir çalışma; ozon incelten maddelerin (OİMler veya ODSs) üretilmesini durdurmak adına 1987 yılında yapılan Montreal Protokolü'nün, güney yarımküre çevresindeki hava akımlarındaki endişe verici değişikliklerin durdurulmasında, hatta durumun tersine çevrilmesinde etkisi olduğunu öne sürüyor.

(...)

Körgörüş (İng: "blindsight"), beyinlerinde "striat korteks" olarak da bilinen birincil görsel korteksleri (V1) hasarlı olduğu için kortikal kör olan bireylerin, bilinçli olarak göremedikleri görsel uyaranlara istatistiki olarak anlamlı tepkiler verebilme yeteneğidir. Bir diğer deyişle körgörüşe sahip bireyler, tam kör olmalarına rağmen görsel alanlarındaki uyaranları göremeseler bile fark edebilirler.^[1] Bu terim, 1974 yılında Brain dergisinde yayınlanan bir makelelerinde Lawrence Weiskrantz ve ekip arkadaşları tarafından ileri sürülmüştür.^[2]

Bir gün küçük bir kız çocuğu ve dedesi, bir nöropsikoloğa geldi.^[3] Dede, yakın geçmişte bir inme geçirmişti ve görüş alanının merkezindeki ufacık bir nokta haricinde tamamen kör olmuştu. Bu yüzden, bir değnek olmadan yürüyemiyordu. Doktor, oturmasına yardımcı olduktan ve bazı testler yaptıktan sonra, bir noktada karşıya bakmasını ve gözleriyle kafasını hareket ettirmemesini istedi.

(...)

Johannes Kepler, gezegenlerin hareketinin yasalarını çözmeyi başaran Alman bir matematikçiydi. Ancak Rönesans biliminin en büyük başarılarından birine imza atmadan önce, kendini akıl ve batıl arasındaki savaşın tam ortasında bulacaktı. Ancak yargılanan, kendisi değildi. Annesiydi. Suçlamaysa, Galileo gibi Kilise'ye karşı gelmesi değildi. Cadı olduğu iddiasıydı!

1615 yılında, Almanya'nın Leonberg kentinde yerel bir sulh yargıcı olan Lutherus Einhorn, cadı avı histerisinin bir parçası olan ve daha sonra Avrupa'yı saran ve büyücü olduğundan şüphelenilen binlerce insanın hayatına mal olan bir dizi "cadı mahkemesi" başlattı. Toplamda, 15 kadın, Einhorn'un denetimindeki kentte "büyücülük yapmak" ile suçlandı; bunlardan 8'i idam edildi. Bu cadı avına yakalananlar arasında, gelmiş geçmiş en büyük gökbilimcilerinden birinin de annesi vardı: Johannes Kepler.

(...)

Süha Derbent'in Evrim Ağacı'nda Yaşam Ağacı projesine katkı sağladığı nefes kesici Sibirya kaplanı (Panthera tigris tigris) gözlemlerinden birkaç tanesine tanıklık ediyorsunuz! Gözlemler ABD Montana'daki koruma altında olan birey üzerinde yapıldı.

Kuzenleri arasındaki en büyük kedi ve apeks avcıdır. Sibirya kaplanı dışındaki diğer bir adı ise Amur kaplanıdır. Kendileri yaşayan en iri kedilerdir. Fakat aslan (Panthera leo) baba ve kaplan (Panthera tigris) anneden meydana gelen liger isimli hibrit (melez) birey bazen Sibirya kaplanlarından büyük oldukları rapor edilmiştir. Bunun tam tersi durumda doğan tigon ise liger kadar büyük olmayabiliyor. Zaten anne aslanın bir erkek kaplanı kabul etmesi son derece nadir görülür. Günümüzde yaşayan kaplanlar, soyu tükenmiş dev kediler kadar büyüktürler ve 3.3 metreye kadar uzayan, 300 kg ağırlığa erişen bireyler görülebilir. Kayıtlara geçen en büyük bireylerden biri yaklaşık 3.5 metre ve en ağır birey ise 465 kg ağırlığındadır. Köpek dişleri (canine) yaklaşık 10 cm uzunluğundadır. Gücü ve saldırganlığı yanısıra, vücudundaki kırmızı/turuncu renk üzerindeki sivri siyah çizgilerle tanınır. Genel olarak Panthera cinsinin en meşhur ortak özelliği, anatomilerinin güçlü kükreme sesi çıkarmaya uygun olmasıdır. Bunun olabilmesinin temel sebebi hyoid kemiğinin tamamlanmamış kemikleşmesidir. Ayrıca yeni çalışmalar, ses kutusunun da kükremek üzere özelleştiğini morfolojik olarak ortaya çıkarmıştır. Vahşi doğada 10-15 sene, koruma altında 20 sene kadar yaşayabilir. Genellikle vücutlarında 100 kadar çizgi bulunur. Alt tür varyasyonlarına göre ölçüler değişebilse de, genellikle 70-120 cm omuz yüksekliğine erişebilirler.

(...)