1988, 1995 ve 2002 Nobel Fizik Ödüllerinin konusu olan nötrinolar, 2015 yılında Takaaki Kajita ve Arthur Mcdonald’ın nötrinoların kütleye sahip olduğunu fark etmeleri ve de “nötrino salınımı” olarak adlandırdığımız, nötrinoların birbirine dönüşebilme özelliklerini keşfetmeleriyle beraber, bir kez daha Nobel ödüllü bir çalışmanın konusu oldu. Peki fizikçilerin onlarca yıl araştırdıkları, neredeyse kütlesiz ve görünmez olan bu temel parçacıklar neden 4 kere ödüle layık görüldüler? Bu parçacıklar neden bu kadar önemli? Bu soruların cevaplamadan önce ilk atomun yapısını ve parçacıkların nasıl keşfedildiğini inceleyelim.

Atomun yunanca karşılığı her ne kadar “bölünemez” anlamına gelse de, atomlar aslında temel parçacıklar değillerdir. Eğer başka bir şekilde söylemek gerekirse atomlar, bölünebilirler. Atom, elektron bulutlarıyla çevrelenmiş yoğun ve küçük bir çekirdekten oluşan bir yapıdır. Çekirdeği, proton ve nötronlardan oluşur ve onlarda temel parçacık olarak saydığımız yukarı ve aşağı kuarklardan meydana gelirler.

(...)

Kehribar, milyonlarca yıl önce oluşmuş ağaç reçinelerinin fosilleşmiş halidir. Bu reçineyi üreten ağaç türlerinden biri de bir çam türü olan, soyu tükenmiş Pinus succinifera'dır. Kehribar, toplumlarda genellikle saydam ve değerli taş olarak bilinir ve genellikle süs eşyası yapımında kullanılır. Kehribara taş denilse de kehribar, bir taş türü veya mineral değildir; organik moleküllerin oluşturduğu fosil çeşididir. Kehribarların belirli formülleri yoktur ama bir kehribar çeşidini oluşturan bazı moleküller o kehribara özgü olarak daha yoğundur.

Kehribar kelimesi Farsça’da ‘’samankapan’’ anlamına gelen ‘’kahrubā’’ kelimesinden türetilmiştir. Kehribar kelimesi İngilizce’de ‘’amber’’ olarak karşımıza çıkar. Amber kelimesi, Arapça’da amber balığının bağırsaklarından çıkarılan kül rengi madde anlamına gelen ‘’anber’’ kelimesinden türetilmiştir. Kehribar toplumlar tarafından çok değerli bir taş olarak bilinse de bilim çevrelerinde kehribar denilince akla milyonlarca yıl önce kendine yapışan böcekleri, bitkileri veya canlı parçalarını bozulmadan günümüze taşıyabilen fosil gelir. Sıvı haldeyken reçineye yapışan canlılar reçinenin sertleşip fosilleşmesiyle birlikte bozulmadan korunabilmiştir. 

(...)

Çok fazla şey söylemeye gerek yok, fotoğraf birçok şeyi anlatıyor. Birçok örümcek türünde olduğu gibi, akreplerde de yavrular doğar doğmaz genellikle annelerinin sırtına tırmanmaya çalışırlar (tıpkı memeli yavrularının anne memesi emmesi gibi, bu da genlerle kontrol edilen, içgüdüsel bir davranıştır). Anne, yavrularını ilk kez zırh değişimi yaşayabilecek yaşa gelene kadar sırtında taşır ki bu, genellikle 1-2 hafta sürer. Bu süreçte nadiren yavrularını besler. Kendisi beslenirken, yavrular da yiyecekten paylarına düşeni alırlar. Ancak kapsamlı ve sıcak duygulara dayanan yavru bakımı daha ziyade memeli ve kuşlarda görülür. Eğer ki bir anne acıkır ve yemek bulamazsa, rahatlıkla yavrularının büyük bir kısmını yemeyi tercih edebilir. Evrimsel süreçte hayatta kalmak, neredeyse her zaman üremeden önce gelir. Üreme olmaksızın hayatta kalmanın evrimsel bir anlamı yoktur; ancak hayatta kalamıyorsanız, zaten üremeyi düşünmeye başlayamazsınız bile...

(...)