Fedakarlığın her türlü örneğini duyduk: öksüz kedilere bakan köpekler, yemeklerini diğerleriyle paylaşan maymunlar, yaralanan dostlarını yüzeye taşıyan yunuslar... Ancak daha sıradışı bir örneğe de rastlamış olabiliriz: Boulder'daki Kolorado Üniversitesi'nde yürütülen bir araştırma, bazı bitkilerin de fedakar olabileceğini gösteriyor!

Araştırmacılar mısır bitkisini incelediler. Araştırmada kullanılan mısırlardan döllenmiş olanların her biri iki adet "kardeş" içeriyordu: bir embriyo ve endosperm olarak bilinen bir doku. Endosperm, tohum büyüdükçe embriyoyu besleyen bir dokudur. Araştırmacılar, aynı anne babadan gelen embriyoların ve tohumlardaki endospermlerin büyümesine ve davranışlarına odaklandılar. Bunları, farklı anne babalardan gelenlerle kıyasladılar. Üniversitede Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Bölümü akademisyeni olan Prof. Dr. Pamela Diggle şöyle söylüyor:

(...)

Kolesterol, insan yaşamı için gerekli olan lipofilik (yağda çözünür) bir moleküldür. Hücre zarının yapısal bir bilişenidir ve çeşitli steroid hormonları (örneğin, kortizon ve aldosteron ve adrenal androjenler) D vitamini, seks hormonları (testosteron, östrojenler ve progesteron) ve safra asitlerinin sentezlenmesi için bir yapı taşı görevi görür. Kolesterol, stabilite ve akışkanlık sağlayan yapısal rollerinin yanı sıra hücre fonksiyonunun düzenlenmesinde de önemli bir rol oynar.

Kolesterol birçok sağlıklı hücre fonksiyonunun merkezinde yer alırken, anormal kan konsantrasyonlarına ulaşmasına izin verilirse vücutta ciddi sorunlara neden olabilir. Yüksek Kolesterol olarak da bilinen Hiperkolesterolemi, bir hastanın kanındaki LDL-kolesterol konsantrasyonlarının yükseldiği durumu ifade eder. LDL-kolesterol seviyeleri çok yüksek olduğunda, erken aterosklerotik kardiyovasküler hastalık riski artar. Yüksek kolesterol seviyeleri, ayrıca kolelitiazis gibi birçok genetik hastalıkta da rol oynar.

(...)

Her ne kadar Dünya çapında milyarlarca insanın aşılanmayı tercih etmesi sayesinde COVID-19 salgını büyük oranda yavaşlatılabilmiş olsa da halen aşıya erişimi olmayan veya aşılanmayı reddeden kişiler arasında devam eden salgın, yeni varyantların evrimine neden oluyor. Bunlardan en tehlikelisi, birçok ülkede baskın soy hattı haline gelen Delta varyantı adı verilen bir SARS-CoV-2 çeşidi. Bu varyantın çok daha bulaşıcı ve potansiyel olarak daha ölümcül; bu nedenle salgının gidişatı için önem arz ediyor.

Delta varyantı ilk olarak Hindistan'da keşfedildi ve o dönem, birden fazla "Endişe Verici Varyant"tan biri olarak sınıflandırıldı. Ancak diğer varyantlardan farklı olarak, çok daha kısa bir süre içinde önce Hindistan'da, sonra İngiltere'de yayıldı ve baskın mutant haline geldi. Şimdiyse onlarca ülkede salgın eforlarının altını oyma riski bulunuyor. Özellikle de aşılamanın daha yavaş olduğu veya aşı kararsızlığının daha yüksek olduğu yerlerde...

(...)

Elbette evrimsel biyoloji söz konusu olduğunda, soruların ucunun Tanrı inancına ve dinlere gelmemesi oldukça zor. Doğadaki evrim yasasının her ne kadar kütleçekimi yasasından veya kimyasal maddelerin tepkime dinamiklerini belirleyen yasalardan hiçbir farkı olmasa da ve her ne kadar Evrim Ağacı olarak biz, bugüne kadar bütün konuları bilimsel bir çerçeveden ele alıp, şahsi inançlara yönelik yorumlardan kaçınmış olsak da, ister istemez okurlarımız bizim halk arasında yaygın olarak Tanrı inancını bilimsel olarak nasıl izah edebileceğimizi, tanrıların, dinlerin ve bu inançların spesifik argümanlarının gerçeklik payı olup olmadığını ve Tanrı/din kavramını var oluşun neresine yerleştirmemiz gerektiğini soruyorlar.

Ne yazık ki bu soruların hepsinin cevabını veremeyiz; çünkü... Bilmiyoruz. Hatta halk arasında yoğun bir kamplaşma olsa da ve tutkuyla savunulan argümanlar/iddialar aksi yönde bir izlenim verse de, tarafların hiçbirinin yukarıdaki soruların nihai ve gerçek yanıtlarını bilmediğini de rahatlıkla iddia edebiliriz. Dolayısıyla biz, bu konuda bilimsel olarak sonlandırılmamış bir tartışmayı Evrim Ağacı olarak sonlandırma iddiasında olamayız - bugüne kadar hiç olmadık da. Ancak şunu yapabiliriz: İnsanı ve Evren'i tamamen doğal bir varlık olarak gören bilimin, "Eğer Evren bir süperbilinç tarafından var edilmediyse ve insan da dahil her şey doğal süreçlerle var olduysa, insanlar arasında görülen dini inançları ve Tanrı kavramlarını bilimsel ve doğal olarak nasıl izah edebiliriz?" sorusuna verdiği yanıtları size aktarabiliriz. Bu yazıda da yapacağımız bu olacak.

(...)

İnsanlar ile insan olmayan canlılar arasında birçok farklı etkileşim vardır. Köpekler, kediler, kuşlar ve hamsterlar gibi bazı hayvanlar, bizimle beraber evlerimizde yaşar. Fareler, böcekler ve yılanlar ise çoğunlukla uzak durmamız gereken hayvanlar olarak bilinir (elbette bunları da evinde besleyen çok sayıda insan vardır). İnek, domuz ve tavuk gibi hayvanların taze et, süt veya yumurtaları, insanlar tarafından tüketilsin diye, endüstriyel olarak çoğaltılırlar. Bazı hayvanlar ise insanlar tarafından laboratuvarlarda denek olarak kullanılır, "spor amaçlı" avlanır veya sirk ve hayvanat bahçelerinde eğlence amaçlı tutulur veya petshoplarda (hayvan dükkanlarında) satılır.

Peki bu etkileşimlerin ahlaki boyutunu hiç düşündünüz mü? Hayvanlara karşı ahlaki bir sorumluluğumuz var mı dersiniz? Hayvanlar, insana hizmet etmek üzere var olan canlılar mı, yoksa insanlardan tamamen bağımsız ve özgür bir ahlaki statüye sahipler mi? İşte bu soru, Ahlak Felsefesi disiplinindeki en güncel tartışma başlıklarından biridir.

(...)

Akdeniz diyeti, Akdeniz'i çevreleyen ülkelerin geleneksel mutfağını esas alan bir beslenme modelidir. Bol miktarda antioksidan deposu meyve, taze sebzeler, yüksek proteinli bakliyatlar ve yemişler, az yağlı etler ve sağlıklı yağlar içeren leziz ve sağlıklı bir beslenme kültürüdür. Akdeniz diyetinin ana bileşenleri şunlardır:

Akdeniz diyetinin diğer önemli unsurları ise yemekleri aile ve arkadaşlarla paylaşmak, bir kadeh kırmızı şarabın tadını çıkarmak ve fiziksel olarak aktif olmaktır.

(...)

İnsanlık tarihi, doğayı kendi lehine kullanma yeteneği sayesinde pek çok icat yapmış ve gelişmiştir. Bu icatların arkasında ise yaratıcı ve cesur beyinler vardır. Bu beyinlerden biri de elektrik, manyetizma ve radyo alanlarında devrim yaratan Nikola Tesla’dır. Bu yazımızda, Tesla’nın hayatını, icatlarını ve mirasını anlatacağız.

Nikola Tesla, 10 Temmuz 1856’da Sırbistan’ın Smiljan kasabasında doğdu. Babası bir Ortodoks papazı, annesi ise ev hanımıydı. Tesla, küçük yaşlarda fizik ve matematikle ilgilenmeye başladı ve elektrikli fenomenlere hayranlık duydu. 1875’te Graz Teknik Üniversitesi’ne girdi ancak mezun olamadı. 1881’de Budapeşte’ye gitti ve burada bir telefon şirketinde çalışmaya başladı. 1882’de Paris’e taşındı ve Edison’un Avrupa şirketinde elektrik mühendisi olarak çalıştı. 1884’te Amerika’ya göç etti ve Thomas Edison ile tanıştı.

(...)

Maryland Üniversitesi'nde jeoloji profesörü Sujay Kaushal tarafından yürütülen yeni bir bilimsel incelemeye göre, gezegenin tuz talebinin çevreye ve insan sağlığına bir maliyeti var. Nature Reviews Earth & Environment dergisinde yayınlanan makale, insan faaliyetlerinin Dünya'nın havasını, toprağını ve tatlı suyunu daha tuzlu hale getirdiğini ve mevcut eğilimlerin devam etmesi halinde bunun "varoluşsal bir tehdit" oluşturabileceğini ortaya koydu.

Jeolojik ve hidrolojik süreçler zamanla tuzların yeryüzüne çıkmasına neden olur, ancak madencilik ve arazi geliştirme çalışmaları bu tuz döngüsünü daha da hızlandırıyor. Tarım, inşaat, su arıtma, yol çalışmaları ve diğer endüstriyel faaliyetler biyolojik çeşitliliğe zarar veren ve aşırıya kaçtığı zaman içme suyunu güvensiz hale getiren tuzlanmayı yoğunlaştırabilir. Maryland Üniversitesi Yer Sistem Bilimi Disiplinler arası Merkezi'nde göreve alan Kaushal şöyle diyor:

(...)