Algıda seçicilik, seçici dikkat veya seçici maruz kalma, kişinin görmek istediklerini görüp, duymak istediklerini duyup, diğer örnekleri veya uyaranları görmezden gelmesine dayalı bir bilişsel çarpıtmadır. Daha teknik tanımıyla algıda seçicilik, uyaranların (genel olarak "olan bitenin"), bu uyaranları algılayan kimsenin beklentileri çerçevesinde görülmesine, dinlenilmesine veya odaklanılmasına sebep olan, son derece yaygın bir bilişsel çarpıtmadır. Bu görme, dinleme veya odaklanma eylemi sırasında ilgili uyarandan gelen, arkaplan sesi ve periferal görüşümüz içinde bulunan dikkat dağıtıcı imgeler, önemsiz veya mevcut bilgilerimizle çelişen bilgiler bilinçli veya bilinçdışı bir süreç ile göz ardı edilir.

Gerçekleşmesini beklediğimiz bir şeye odaklanmamızı (veya bu "şeyi" algılamamızı) sağlayan algıda seçicilik, önyargılar, ilgi alanları, arzu ve korkular ile belirlenir ve "gerçeğe", taraflı ve kısmî bir yorum getirir. Algıda seçiciliği belirleyen bir başka faktör ise duygulardır. Duygularımız çerçevesinde gerçek dünya ile hemen hemen aynı bir alternatif senaryo yaratabilir; bu senaryoyu "gerçek" olarak algılayabiliriz.

Antik Yunan’daki çok önemli bilimsel düşünce temelleri uzun bir süre unutulmaya yüz tutmuştur. Bu miras daha sonra Müslümanlar tarafından tekrar keşfedilmiştir ve Müslümanlar bu mirası belki de tamamen unutulmaktan kurtarmışlardır. Antik Yunan medeniyeti ile karşılaşan Müslüman medeniyeti özellikle 8. ve 13.yy.’larda çok önemli bilimsel çalışmalar yapmıştır. Tarihte, 8. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar (kimi kaynaklara göre 15. yüzyıla kadar) olan dönem, İslam coğrafyasının Altın Çağı olarak bilinir. Bu zaman diliminde İslam alimleri üzerinde, Antik Yunan çalışmalarının tesirini fazlasıyla görmek mümkündür. Sorgulayıcı ve araştırmacı bakış açısı ile birlikte devralınan miras, Müslüman medeniyetinin yükselmesine olanak sağlamıştır.

Bu dönemde Müslüman bilimciler, canlılığın ortaya çıkışı ve gelişimi ile ilgili kendilerinde mevcut olan görüşlerden farklı olan açıklamalarla da tanışmıştır. Doğaya karşı bu yeni pencereden bakmışlar ve bu fikri kendi bakış açılarıyla hem geliştirmiş hem de daha sonra Avrupa medeniyetine bırakmışlardır. Bunu yaparken Antik Yunan’daki çalışmaları kendi dillerine çevirmiş ve bu çalışmalar üzerine kendi yorumlarını yapmışlardır.

Küresel nüfus artışı ve hızlanan kentleşme, doğal yaşam alanlarını küçülterek pek çok yaban hayvanını kentsel ekosistemlere uyum sağlamaya zorlamaktadır.^[1] Şehir ekolojisi modern metropollerde insanların ve vahşi hayvanların aynı habitatları paylaşmasını araştıran bir bilim dalı olarak öne çıkar. Yüksek binalar, yoğun trafik, ışık ve gürültü kirliliği, yaban hayatı için büyük bir engel gibi görünse de bazı türler bu zorlukları aşarak şehirlerde varlıklarını sürdürmenin yollarını bulmuştur. Los Angeles'ın en tanınmış yaban sakinlerinden biri olan dağ aslanı "P-22" veya "Puma 22", şehir ekolojisinin sınırlarında hareket eden ve doğal içgüdülerini kentsel habitatın çevresel baskılarıyla dengeleyerek adaptasyon yeteneğini sergileyen özgün bir örnektir.

2012 yılında Los Angeles'ın Griffith Park bölgesine ulaşan "P-22" isimli puma, kentsel yaban hayatı araştırmaları açısından dönüm noktası niteliğinde bir olay olarak kaydedilmişti. Doğal yaşam alanı olan Santa Monica Dağları'ndan başlayarak yaklaşık 20 kilometrelik mesafeyi kat eden P-22, iki büyük otoyolu geçerek Griffith Park'a ulaşmayı başarmıştı.^[2] Bu yolculuk, Los Angeles gibi yoğun trafiğe sahip bir kentte çoğu vahşi hayvanın başaramadığı bir şeydi. Bu olağanüstü geçiş sonucunda P-22, yalnızca Los Angeles gibi yoğun trafiğe sahip bir şehirde bir puma için sıra dışı olanı başarmakla kalmamış, aynı zamanda kentsel gelişimin doğal habitatlara olan etkilerini inceleyen bilim insanları için de bir gözlem örneği oluşturmuştu.

Doğu Asyalılar ve Batılılar dünyayı çok farklı şekilde algılar ve onunla ilgili farklı şekilde düşünürler. Batılılar dikkatlerini odaktaki bir nesneye verme eğiliminde olurlar. Nesnenin niteliklerini analiz eder, onun davranışlarına yön veren kuralları bulma çabasıyla kategorize ederler. Bu kurallar formel mantığı içerir (Ç.N. Formel mantık; düşünmenin içeriğinden çok biçimiyle ve kurallarıyla ilgilenen mantık türüdür). Nedensel atıflar sadece nesneye odaklanma eğilimindedir, bu yüzden genellikle yanlıştır (Ç.N. Metin boyunca “atıf”, bir şeyin kaynağı olarak gösterilen etken anlamında kullanılmaktadır).

Doğu Asyalılar ise çoğunlukla geniş bir algısal ve kavramsal alana dikkat ederler. Nesnelerle ilgili olarak, nesnenin hangi kategoriye ait olduğundan çok, hangi aileye üye olduğunu önemserler. Bunlara dayanarak nesneleri sahip oldukları ilişkiler, değişiklikler ve ait oldukları grupla ilgili olarak ele alırlar. Nedensel atıfları, bağlama vurgu yapar. Dikkatlerini yönlendiren önemli bir husus sosyal faktörlerdir. Doğu Asyalılar, kendileri için önceden biçilmiş rol ilişkileri içinde, karmaşık sosyal ağlar içinde yaşar. Etkili bir biçimde işlev görmek için bağlama dikkat etmek önemlidir.

Ötücü kuşlar, bölgelerini savunmak ve eşlerinin dikkatini çekmek için çetrefilli ötüşler kullanır. Yavru kuşlar daha küçükken bu şekilde ötmeyi nasıl öğrenir? Bu kompleks davranışı kontrol eden şey nedir?

Ardıç kuşu, ötleğen kuşu ve sakaların melodik şakımaları, baharın gelişinin ilk habercilerindendir. Kuşlar bu karmaşık ötüşleriyle eşlerini cezbeder ve bölgelerini rakip türdeşlerine karşı savunur. Bu makalede, kuşların nasıl ve niçin bu ötüşleri öğrendiğini ve ötüşlerinden bizim neler öğrenebileceğimizi irdeleyeceğim.

Journal of the Royal Society Interface’te yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, insan dili belirli psikolojik yeteneklerin evrimleşmesiyle mümkün hale geldi.

Durham Üniversitesi’nden araştırmacılar, insan dilinin eşsiz ifade gücünün, insanların işaretler oluşturmaları ve bu işaretleri yaratıcı bir şekilde kullanmaları gerektirdiğini söylüyorlar. Araştırmacılar, bunun ancak belirli psikolojik becerilerin evrimiyle mümkün hale geldiğini iddia ediyorlar.

“Sahabe devrinden sonra devletlerin en iyisi Osmanlı Devletidir. Bu Devlet kıyamet alametlerinin zuhuruna kadar inkıraza uğramaz.”

^{Kitap: Eş-Şerecetü’n-Nu’maniyye fi’d-Devlet’il-Osmanniyye}

Şöyle düşünelim; Yüzüklerin Efendisi filmlerini hepimiz izlemişizdir. Görsel efektleri ve kahramanları ile bizi büyülemiştir. Muhteşem LOTR evrenini tasvir etmiş detaylıca anlatmıştır. Peki Tolkien'in kitaplarını önermiş olsaydım, okumayı mı tercih ederdiniz yoksa filmlerini izlemeyi mi? Gelin bugün neden neyi tercih ettiğimiz ile ilgili bir yolculuğa çıkalım.

Toliken'in kitaplarında olan fakat filmlerinde olmayan yada kitaba sağdık kalınmamış bölümler olabiliyor. Görsel bir hikaye anlatırken kurguyu bozabilecek konuları çıkartabiliyorlar. O halde ekranlarda izlediğimiz hikayeler çokta gerçeği yansıtmıyor. Hatta çarpıtıyor olabilir.