Eğer virüsler olmasaydı, hiçbirimiz doğamazdık.

2000 yılında, Boston'dan bilim insanlarından oluşan bir ekip, insan genomunda tuhaf bir gen keşfetti. Sadece plasentadaki hücreler tarafından yapılan bir proteini kodluyordu. Bu gene sinsitin (İng: ''syncytin'') adını verdiler.

(...)

Son 30 yılda biyolojiye olan felsefi ilginin artması, biyolojik bilimlerin aynı dönemde artan önemini yansıtmaktadır. Günümüzde birçok farklı biyoloji konusunda geniş bir literatür vardır ve bu literatürdeki çalışmaların bütününü tek bir kalemde özetlemek imkânsızdır. Bu yüzden bu yazı biyoloji felsefesinin ne olduğunu açıklamayı amaçlamaktadır. Biyoloji neden felsefe için önemlidir ya da tam tersi, felsefe neden biyoloji için önemlidir?

Biyoloji felsefesinin genel başlığı altında üç farklı felsefi sorgulama vardır. İlk olarak bilim felsefesindeki genel tezler biyoloji bağlamında ele alınır. İkinci olarak biyolojinin kendisindeki kavramsal bulmacalar felsefi analize tabi tutulur. Son olarak geleneksel felsefi sorular tartışılırken biyolojiye başvurulur. İlk iki felsefi çalışma sıklıkla gerçek biyolojinin ayrıntılı bilgi bağlamında yürütülür. Üçüncüde bu daha azdır.

(...)

Daha önceden yapılan araştırmalar, ayrımcılığa uğramanın yarattığı stresin lezbiyen, gey ve biseksüel bireyleri orantısız şekilde etkileyen sağlık sorunlarının gelişmesinde rol oynayabileceğini öne sürmüştü. Bugün yayınlanan yeni bir araştırma, lezbiyen, gey ve biseksüel yetişkinlerin hafif düzeyde bile gey karşıtı önyargıya maruz kaldıklarında, kalp hastalığına katkıda bulunabilecek düzeyde tansiyon artışlar gibi bedensel değişiklikleri deneyimlediklerini gösteriyor. George Washington Üniversitesi Hastalık Önleme ve Toplum Sağlığı Profesörü ve çalışmanın baş yazarı olan David M. Huebner, şöyle anlatıyor:

Vücudun savaş ya da kaç tepkisinin fiziksel ya da psikolojik bir tehdide tepki olarak tetiklendiğini biliyoruz. Ayrıca önceki çalışmalar, ayrımcılığa uğradığını bildiren kişilerin çeşitli sağlık sorunları da yaşadığını göstermiştir. Ancak geçmişteki araştırmacılar, bu tür sağlık sorunlarına yol açan bedensel değişikliklere nedeninin ayrımcılık olduğunu gösterememişti.

(...)

1930-40’larda sigara içmek hem erkeklerde hem de kadınlarda bir norm haline geldi ve birçok hekim de sigara içiyordu. Aynı zamanda, halk arasında sigaranın sağlığa zararlarıyla ilgili endişeler de artışa geçmişti. Tütün şirketleri, stratejik bir hareketle doğrudan hekimleri referans alan reklamlar tasarladılar. Hekimleri içeren reklam kampanyaları, 1950’lerin başlarına doğru gelişirken, tütün şirketlerinin yetkilileri, tüketicilerini kendi markalarının güvenli olduğuna dair inandırmak için hekim imajını kullandılar.

Bu reklamlar ayrıca, tekil doktorların klinik yargılarının, sigara aleyhinde sistematik sağlık kanıtları birikmiş olsa bile, sigara içmenin zararlarının belirleyicisi olmaya devam etmesini öneriyordu. Bununla birlikte, 1954’e geldiğimizde, endüstri stratejistleri, sigaraları etkileyen sağlık kanıtıyla ilgili artan kamuoyu endişesi karşısında reklamlardaki doktor imgelerini artık güvenilir bulmamaya başlamıştı.

(...)

Zamanla yiyeceklerimizdeki kimyasal bileşenler, bağışıklık sistemimiz ve bağırsaklarımız arasındaki ilişki daha iyi anlaşılmaya başlandıkça, doğru besinlerin tüketilmesinin bağırsaklar tarafından oluşturulan immün yanıtta ne kadar aktif rol oynadığını fark etmekteyiz. Tükettiğimiz besinler, bağırsaklarımızın oluşturduğu immün cevabı iki yolla etkiler: Bağırsakla ilişkili lenfoid doku ortamındaki kimyasal bileşenleri oluşturarak ve mikrobiyotayı oluşturarak.[1]

Vücudun çeşitli yerlerinde lenfoid dokular bulunur. Bunlar arasında, aşina olabileceğiniz bronşlar ve burun boşluğu da bulunur. Bu dokuların en büyüğü ise, bağırsakla ilişkili lenfoid dokudur.[2] Lenfoid doku, B ve T gibi bazı bağışıklık hücrelerini içeren ve vücuttaki lenf düğümlerinde bulunan bir yapıdır. B ve T hücrelerinin yanı sıra, antijenleri işleyen ve onları mukoza altındaki lenfosit hücrelerine gönderen M adlı başka bir bağışıklık hücresi tipine de sahiptir.[3] Bağışıklık sistemi hücrelerinin %70'i, bağırsaktaki lenfoid dokuda bulunur.[4] Bu nedenle bağırsaklarımızdaki bu dokunun sağlıklı işleyişi ve yediğimiz yiyeceklerle etkileşimi çok önemlidir.

(...)

Yukarıdaki sözleri, yaklaşık bin sekiz yüz yıl önce Romalı ünlü hukukçu Ulpianus kaydetmişti. Ancak doğal hukuk – pozitif hukuk ayrımının ve bunun üzerine yapılan tartışmaların ilk toplumların oluştuğu zamana kadar gittiğini tahmin etmek zor değil. Genel olarak pozitif hukuk; var olan, yazılmış, uygulanan kanunlardan oluşan hukuk olarak algılanabilir. Doğal hukukun tanımını ise acemice; tarih boyunca birçok dönüşüme uğramış olmakla birlikte, doğada var olan ya da Tanrı’nın buyruğu olan, pozitif hukukun kendisine uyması gerektiği ‘değişmez, üstün ve doğru’ yasalar olarak yapabiliriz. Örneğin Sokrates, yazılı yasa - doğal (tabii) yasa ayrımını yapmış; yazılı yasaların doğal (tabii) yasalara uygun olması gerektiğini savunmuş ancak (toplumun devamı için) yazılı yasalara uymanın elzem olduğunu savunmuştur. Bundan başka birçok filozof, hukukçu ve tarihi kişiliğin doğal hukuk – pozitif hukuk ayrımına dair düşünceleri kaynaklarda bulunabilir. Makalenin konusunun sapmasına izin vermeden ancak ileri süreceklerimiz hakkında genel bir çerçeve çizebilmek amacıyla doğal hukuka yönelik düşüncelerden tarihi seyri içerisinde kısaca bahsetmek faydalı olabilir.

Antik Çağ Yunan ve Roma toplumları için doğal hukuk, doğa (tabiat) ile özdeşleşmekteydi. İnsanlar ancak doğada devam edegelen düzeni örnek almakla doğru yasalara yani doğa yasalarına ulaşabilirdi. Bu fikir, insanların birbirleri üzerinde güç kullanmasının meşru olduğu bir toplumsal sisteme meydan veriyordu. Yunanlı siyaset felsefecisi Kallikles için doğa; güçlü hayvanların zayıfları yok etmesi gibi hukukun da güçlü insanların yanında olmasını emrediyordu. Aristoteles de kölelik kurumunun, doğayla bağdaştığından bahisle hukuka uygun olduğunu savunmaktaydı. Sokrates için ise doğal hukuk kavramı erdem ve ahlak bakımından iyi olandı.

(...)

Oldukça klasik bir başlangıç olacak, ama sağlıklı bir yaşam, sağlıklı bir vücuttan geçmektedir. Bu gerçek, çeşitli nedenler ile insanların kimi dönem zayıflamasına, kimi dönem ise kilo almasına sebep olur. Fakat insanlar, zamanın ekstra önem arz ettiği 21. yüzyılda, beslenme alışkanlıklarını değiştirerek, kısa sürelerde tüketime hazır olan ancak bol miktarda sağlık sorunu olduğu bilinen "fast food" adlı yiyeceklere yöneldi. Hal böyle olunca insanlık, ciddi bir obezite sorunu ile karşı karşıya kaldı ve buna bağlı olarak da "hızlı kilo vermek" daha da büyük bir önem arz etmeye başladı.

Hızlı kilo vermek için neler yapılabileceğinize dair günümüze kadar pek çok iddia ve yöntem ileri sürülmüştür. Çok büyük bir kısmının bilimsel hiçbir temeli olmayan bu iddiaların hepsini burada ele alamayacağız. Bunun yerine bizler, bu makalemizde, yaptığı meslekten dolayı saatler içerisinde çok sayıda kilo kaybeden motorsporlarındaki yarışçılardan bahsedeceğiz.

(...)

Bilim insanları, on yıllar süren araştırmalar sayesinde büyük ve güçlü depremlerin rastgele bir şekilde değil de gruplar halinde meydana geldiğini öğrendi. Ama neden böyle olduğu şimdiye kadar bir gizem olarak kalmıştı. 13 Temmuz'da Scientific Reports'ta yayımlanan yeni bir araştırma, Güneş'teki güçlü patlamaların Dünya'da gerçekleşen toplu deprem olaylarını tetikleyebildiğini gösteren ilk güçlü kanıtı -tartışmalı da olsa- öne sürdü. Roma'daki Ulusal Jeofizik ve Volkanbilim Enstitüsü (National Institute of Geophysics and Volcanology) araştırma müdürü ve bu yeni araştırmanın yardımcı yazarı Giuseppe De Natale şöyle söylüyor:

Çıplak gözle bakınca Güneş nispeten uysal görünebilir. Fakat yıldızımız güneş rüzgarı formunda muazzam miktarlarda enerji ve tanecikle güneş sistemini sürekli olarak bombardıman etmektedir. Bazen, Güneş'in yüzeyinde gerçekleşen dehşetli patlamalar, taçküre kütle atımına (coronal mass ejections) ya da güneş sistemini sarsacak ve baş döndürücü hızlarda hareket eden enerji yüklü taneciklerin yayılımına -iyon ve elektronlar dahil- sebep olur. Dünya'ya ulaştıklarında, bu yüklü tanecikler uydulara müdahale eder ve, aşırı koşullarda, güç nakil şebekesini bozabilirler. Bu yeni araştırma, bu gibi güçlü patlamalardan kaynaklı oluşan taneciklerin - özellikle pozitif yüklü iyonların - güçlü deprem gruplarının tetiklenmesinden sorumlu olabileceğini öne sürüyor.

(...)

Burada gördüğünüz tuhaf bir uzay aracı değil. T4 bakteriyofajı adı verilen bir virüsün Xvivo Scientific Animation firmasından Mike Smith tarafından hazırlanan bir çizimi. Virüsler, cansız varlıklardır. Ancak adeta, cansızlık ile canlılık arasında geçiş noktasında bulunurlar. Bu sebeple bilim insanları virüsler için "cansız olan; ancak canlılığın eşiğinde bulunan varlıklar" tanımını yaparlar. 

Canlılığı 2 koşulun her zaman bir arada bulunmasıyla tanımlarız: organizasyon ve bu organizasyonu sürdürmeye yarayan bir iç aktivite. Organizasyondan kasıt, vücut bütünlüğüdür. Aktivite ise, 2 temel alt birimden oluşan süreçler topluluğudur: genetik materyal ve metabolizma. Eğer bir varlığın hem kendine ait bir organizasyonu (vücut bütünlüğü) varsa, hem de bu organizasyonu aktif olarak korumak için enerji üretip tüketebiliyorsa, ona "canlı" deriz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, üretilen enerjinin en temel fizik yasası olan entropi (düzensizlik) artışına karşı koymak için kullanılabiliyor olmasıdır. Eğer ki bu iki koşuldan (organizasyon ve aktivite) en azından bir tanesi, en azından belli bir süre boyunca bile sağlanmıyorsa, o varlık "cansız" kabul edilir. Elbette yeterince zorlanırsa, bu tanıma istisnalar tespit edilebilir (bazı "sentetik yaşam" örnekleri gibi); fakat genellikle canlıları cansızlardan ayırmak için son derece kullanışlı bir tanımdır.

(...)

Yukarıdaki videoda, Dr. Michael Nachman'ın kaya cep farelerinin evrimi üzerine yaptığı araştırmanın sonuçlarını öğrenecek ve evrimi net bir şekilde, gerçek bir örnek üzerinden göreceğiz.

***

(...)