Evrim Ağacı Bilim Terimleri Sözlüğü, bilim dünyasında sıkça kullanılan terimlerin anlamlarını ve açıklamalarını içerir.
Kaldera, bir volkanın kendi içine çökmesi sonucu oluşan büyük, özel bir volkanik bir yerşeklidir. Kalderanın çöküşü, büyük bir volkanik patlama sonucu volkanın altındaki magma odasının boşaltılması ile tetiklenir. Boşalmış oda, magma patlamaları sonrasında yukarıdaki volkanik yapıların ağırlığını destekleyemez ve çökmeye başlar. Çatlaklar ilk olarak odanın çevresinde -genellikle- kabaca dairesel bir şekilde oluşurlar. Bu halka çatlaklar aslında volkanik delikler olarak adlandırılabilir. Magma odası boşaldıkça, volkanın halka çatlakları içindeki merkezi çökmeye başlar. Bu çöküş, büyük bir patlama sonucu veya birkaç patlama sonucunda meydana gelebilir. Ayrıca toplam çöküş miktarı yüzlerce veya binlerce metre olabilir.
Kaldera TürleriKrater - Göl Kalderaları: Krater - göl kalderaları, en güçlü volkanik patlamanın bir türü olan Plinian püskürmelerinden sonra bir stratovolkanın çöküşünden kaynaklanır. Plinian püskürmeleri, dışarıya büyük miktarda lav, volkanik kül ve kaya salmaktadır.
Kalkan Volkanı KalderasıKalkan volkanı kalderaları tekil patlayıcı püskürmelerden kaynaklanmamaktadır. Bunun yerine, lavların epizodik salınım nedeniyle aşamalı şekilde azalırlar. Lav çeşmesi olarak bilinen bu daha güçsüz lav salınımı, kalkan volkanlarının karakteristik özelliğidir.
Tekrar Aktifleşen KalderalarHerhangi bir volkanla bağlantısız olan yeraltı magma odasının çökmesinden dolayı tekrar aktif hâle gelen kalderalardır. Her aktifleşme sonrası kalderalar daha da büyür ve bundan dolayı çapları 15 ile 100 kilometre (9 ile 62 mil) arasında değişiklik göstermektedir. Ayrıca Dünya’daki en büyük volkanik yapılardır.
Uzaydaki KalderalarKalderaların bulunduğu tek gezegen Dünya değildir. Venüs ve Mars dahil olmak üzere bazı gezegenlerde de kalderalar bulunmaktadır. Ayrıca gezegen dışında Ay’da da kalderalara rastlanmaktadır.