Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap

Bilim Terimleri Sözlüğü

Evrim Ağacı Bilim Terimleri Sözlüğü, bilim dünyasında sıkça kullanılan terimlerin anlamlarını ve açıklamalarını içerir.

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z #
Öfori

Aşırı mutlu, heyecanlı ve özgüvenli olma hali. Kişi yoğun neşe ve heyecan yaşamakta olup bunların düzeyi, koşulların gerektirdiklerinden çok daha fazladır.

İngilizce: Eduphoria
Öğretim

Bilgiyi bulmak, kazanmak, bilgiyi kazanma yolunun ve kazanılan bilgiyi hafızada tutarak yeri geldiğinde kullanabilmek için hatırlamaktır.

İngilizce: ogretim

Kaynaklar

  1. H. Yaman. Eğitim Hakkı. (19 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Şubat 2021. Alındığı Yer: Türk Hukuk Sitesi | Arşiv Bağlantısı
Öjenik

İnsan ırkının genetik özelliklerini düzeltmek amacıyla bilimsel olarak yönetilen ayıklama olayının araştırılması ve uygulanmasıdır. Öjenik denetim ilk kez 1883'te Francis Galton tarafından ileri sürülmüştür. Bu görüşü destekleyenler "iyi" özellikleri olan insanların çocuk yapmaya teşvik edilmelerini; "kötü" özellikleri olanlarınsa aile kurmaktan kaçınmalarını önerirler. Ancak hangi özelliğin "iyi" ya da "kötü" olduğuna objektif olarak kimin karar verebileceği de ayrı bir sorundur. Yakın zamanlarda 'Eugenics' Avrupa'da ve ABD'de uygulanmıştır.

1) Mussolini 1935 yılında Etiyopya'yı işgal ederek 1941 yılına kadar 15 bin insanı katlettirdi. Mussolini'ye göre Etiyopyalılar siyah ırktan oldukları için aşağıdaydılar ve İtalyanlar gibi üstün bir ırk tarafından yönetilmek onlar için bir şeref olmalıydı.

2) 1907’de ABD'nin Indiana eyâletinde kabul edilen bir kanunla zekâ özürlü, sağır ya da körler zorla kısırlaştırılmaya başlanmıştır. Benzer bir yasayı 1909'da Washington ve Kaliforniya eyaletleri kabul etmiştir.1927’de Virginia eyâletinde zekâ özürlüler kısırlaştırılmışlardır. Yasa, Amerika’nın pek çok eyâletinde 1960'lara kadar yürürlükte kalmıştır. Toplamda 67000 insan kısırlaştırılmıştır.

İngilizce: Eugenics

Kaynaklar

  1. Cold Spring Harbor Labratory. Image Archive On The American Eugenics Movement. (18 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2019. Alındığı Yer: Cold Spring Harbor Labratory | Arşiv Bağlantısı
  2. J. Bergman. Darwinism And The Nazi Race Holocaust. (18 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2019. Alındığı Yer: True Origin | Arşiv Bağlantısı
Ökaryot

Zarlı yapıda organellere sahip hücre tipidir. Genetik materyal, genelde hücrenin merkezinde veya çevresinde bulunan, zarlı bir yapı olan çekirdek içerisinde korunur. Aynı zamanda, bu tip hücrelerden oluşan organizmaları kapsayan Eukaryota taksonomik alanı için de kullanılır. Ökaryot hücreler, genelde prokaryot hücrelerden daha büyüktür. Hemen hemen bütün çok hücreli organizmalar, ökaryot hücre yapısındadır.

İngilizce: Eukaryotic

Kaynaklar

  1. PBS. Evolution. (18 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2019. Alındığı Yer: PBS | Arşiv Bağlantısı
Ölü Katılığı

Ölümden bir kaç saat sonra vücut kaslarında ortaya çıkan ve kas içindeki biyokimyasal değişikliklerin neden olduğu sertliktir. Vücut, değişikliklerin başladığı andaki durumunda kalır.

İngilizce: Rigor Mortis

Kaynaklar

  1. A. M. Helmenstine. What Causes Rigor Mortis?. (6 Şubat 2018). Alındığı Tarih: 28 Şubat 2019. Alındığı Yer: Thought Co | Arşiv Bağlantısı
Ön adaptasyon

Evrim süreci içerisinde çeşitli faktörlere bağlı olarak oluşan, ancak ileride, seçilim sürecinde çok büyük öneme sahip olacak olan adaptasyonlardır. Evrim, geleceğe yönelik adımlar atmasa da, önceki dönemde şans eseri popülasyonun bir kısmında oluşan bu ön adaptasyonlar, gelecekte beklenmedik faydalar yaratabilirler. 

Dev Panda (Ailuropoda melanoleuca) türünde, 6. parmak gibi görev yapan bir sözde "başparmak" bulunur. Esasında bu yapı bir parmak değil, evrim süreci içerisinde pandanın ana besin kaynağı olan bambu gövdelerini tutma konusunda özelleşmiş, aşırı gelişmiş bir susamsı kemiktir. Evrim süreci içerisinde, normalde bilekte bulunan bir kemik olan bu yapı, pandaların evriminde giderek önemli bir hale gelmiştir. İşte susamsı kemik, günümüzde pandalar için çok önemli bir yapı olarak bu "6. parmak" yapısının evrimleşmesini sağladığından, pandaların atalarında bu kemik konusunda görülen öncül değişimlere ön adaptasyon denir.

İngilizce: Preadaptation (Exaptation)

Kaynaklar

  1. S. Freeeman, et al. (2018). Evolutionary Analysis. ISBN: 978-0321616678. Yayınevi: Pearson.
  2. S. J. Gould. (2018). Pandanın Başparmağı. ISBN: 9786055691257. Yayınevi: Versus.
Ön beyin

Beynin hareketlerimizi kontrol eden bölgesidir.

İngilizce: on-beyin

Kaynaklar

  1. D. Cüceloğlu. (2021). İnsan Ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları. Yayınevi: Remzi Kitabevi.
Ön Lob

Frontal Lob da denir. Beynin en büyük kortikal bölgesidir ve serebral korteksin yaklaşık %40'ını oluşturur. Beynin duygusal ifade, problem çözme, hafıza, dil, yargı ve cinsel davranışlar gibi önemli bilişsel becerileri kontrol eden kısmıdır. Özünde, kişiliğimizin ve iletişim yeteneğimizin "kontrol paneli"dir. Lobdaki her alan belirli bir işlevden (örn: motor, konuşma, yürütme işlevi) ve davranıştan sorumludur. Frontal lob ile beynin diğer kısımları arasındaki kapsamlı bağlantı ağı, frontal lob işlevlerini ve işlev bozukluklarını anlamayı zorlaştırır.

İngilizce: Frontal Lobe

Kaynaklar

  1. S. Wildstein, et al. (2017). Seizures Of The Frontal Lobes: Clinical Presentations And Diagnostic Considerations. Executive Functions in Health and Disease, sf: 405-419. doi: 10.1016/B978-0-12-803676-1.00017-9. | Arşiv Bağlantısı
  2. Healthline. Frontal Lobe Anatomy & Pictures | Healthline. (22 Ocak 2018). Alındığı Tarih: 9 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Healthline | Arşiv Bağlantısı
Yazar Göksu Avar
Editör Göksu Avar
Önbaskı

Akademik yayıncılıkta kullanılan önbaskı terimi, akademik bir makalenin resmî hakem denetiminden geçip de hakemli bir dergide yayınlanmadan önce internet üzerinden okumaya açılması anlamına gelmektedir. Önbaskı olarak yayınlanan makaleler hakemli dergilerde sonradan yayınlanabileceği gibi, kimi zaman reddedilerek hiçbir zaman yayınlanmayabilir veya ciddi düzenlemeler ve değişikliklerle yayınlanabilir. Önbaskı konumundaki makalelere ekstra şüphecilikle yaklaşmakta fayda vardır.

İngilizce: Preprint
Öncül

Bir sonuca veya çıkarıma ulaşmakta kullanılan önermeler. Öncüller, savunulan iddia veya argümanın dayandırıldığı temel fikir veya yargılardır. Argüman sunarken doğru öncüller sunmak argümanı daha sağlam ve geçerli hâle getirirken kullanılan yanlış öncüller ise argümanı daha zayıf veya geçersiz kılar.

İngilizce: Premise
Yazar Ufuk Derin
Editör Çınar Civan
Argüman
Mantık Felsefesi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close