Kaldera
Wikimedia Commons
- Sözlük
- Yer Bilimleri
- Jeoloji
- Türkçe Kaldera
- İngilizce Caldera
Açıklama
Kaldera, bir volkanın kendi içine çökmesi sonucu oluşan büyük, özel bir volkanik bir yerşeklidir. Kalderanın çöküşü, büyük bir volkanik patlama sonucu volkanın altındaki magma odasının boşaltılması ile tetiklenir. Boşalmış oda, magma patlamaları sonrasında yukarıdaki volkanik yapıların ağırlığını destekleyemez ve çökmeye başlar. Çatlaklar ilk olarak odanın çevresinde -genellikle- kabaca dairesel bir şekilde oluşurlar. Bu halka çatlaklar aslında volkanik delikler olarak adlandırılabilir. Magma odası boşaldıkça, volkanın halka çatlakları içindeki merkezi çökmeye başlar. Bu çöküş, büyük bir patlama sonucu veya birkaç patlama sonucunda meydana gelebilir. Ayrıca toplam çöküş miktarı yüzlerce veya binlerce metre olabilir.
Kaldera Türleri
Krater - Göl Kalderaları: Krater - göl kalderaları, en güçlü volkanik patlamanın bir türü olan Plinian püskürmelerinden sonra bir stratovolkanın çöküşünden kaynaklanır. Plinian püskürmeleri, dışarıya büyük miktarda lav, volkanik kül ve kaya salmaktadır.
Kalkan Volkanı Kalderası
Kalkan volkanı kalderaları tekil patlayıcı püskürmelerden kaynaklanmamaktadır. Bunun yerine, lavların epizodik salınım nedeniyle aşamalı şekilde azalırlar. Lav çeşmesi olarak bilinen bu daha güçsüz lav salınımı, kalkan volkanlarının karakteristik özelliğidir.
Tekrar Aktifleşen Kalderalar
Herhangi bir volkanla bağlantısız olan yeraltı magma odasının çökmesinden dolayı tekrar aktif hâle gelen kalderalardır. Her aktifleşme sonrası kalderalar daha da büyür ve bundan dolayı çapları 15 ile 100 kilometre (9 ile 62 mil) arasında değişiklik göstermektedir. Ayrıca Dünya’daki en büyük volkanik yapılardır.
Uzaydaki Kalderalar
Kalderaların bulunduğu tek gezegen Dünya değildir. Venüs ve Mars dahil olmak üzere bazı gezegenlerde de kalderalar bulunmaktadır. Ayrıca gezegen dışında Ay’da da kalderalara rastlanmaktadır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Science Daily, et al. Caldera. (10 Mart 2019). Alındığı Tarih: 10 Mart 2019. Alındığı Yer: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
- National Geographic, et al. Caldera. (10 Mart 2019). Alındığı Tarih: 10 Mart 2019. Alındığı Yer: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/02/2025 12:16:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7628
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
