Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Daisyworld Modeli

3 dakika
159
Daisyworld Modeli
Tüm Reklamları Kapat
Terim
  • Türkçe Daisyworld Modeli
  • İngilizce Daisyworld Model

Açıklama

Lovelock, sıcaklığın düzenlenmesi için biyosferin kasti eyleminin gerekli olmadığını eleştirmenlerine ispatlamak için Daisyworld modelini geliştirdi; bunun yerine doğal seçilimin işlemesinin sıcaklık düzenleme görevini yerine getirmek için yeterli olduğunu söyledi.

Dünya, henüz matematiksel olarak modellenemeyecek kadar karmaşık bir sistem olmasına rağmen, bu karmaşıklıktan arındırılmış ve sadece temel ilişkiler ve karakteristiklerin korunduğu bir modelleme yapabiliriz. Dünya üzerinde hayatın, iklimi nasıl etkilediğini detaylı bir şekilde göstermese de iklimi etkileyip etkilemeyeceğini görmemize yardımcı olabilir. Daisyworld de böyle bir modeldir. 

Daisyworld modelinde hayat sadece iki farklı renkteki papatyaya indirgenmiştir ve papatyaların büyümesine etkide bulunan tek faktör sıcaklıktır. Sıcaklık ise, papatyalar tarafından emilen radyasyona göre belirlenir. Karanlık yüzeylerin güneş altında açık renkli yüzeylere göre daha çok ısındığını biliyoruz. Aynı şekilde siyah papatyalar güneş ışığını beyaz papatyalara göre daha az yansıtır. 

Tüm Reklamları Kapat

Daisyworld'ün ortalama sıcaklığı gezegenin gölge sıcaklığına göre belirlenir (albedo). Eğer yüzey karanlıksa (düşük abedo) güneşten daha çok ısı emer, ve eğer aydınlıksa (yüksek abedo) daha az ısı emer ve serin kalır. Güneşin görece serin olduğu erken bir Daisyworl düşünelim. Ekvator bölgeleri papatyaların büyümesi için gerekli olan minumum sıcaklık olan 5 dereceden biraz daha sıcaktı. İlk çıkan papatyalar hem siyah hem de beyazdı, fakat siyahın fazla olduğu bölgelerde sıcaklık arttı, beyazın fazla olduğu bölgelerde ise azaldı. Sonuç olarak, siyah papatyalar daha çok tohum yaparak yayılırken, beyaz papatyalar öldüler ve daha az tohum yapabildiler. Gelecek yıllar gezegen daha çok siyah papatyalar görmeye ve sıcaklığın artmasına sebep oldu (Burada gördüğümüz pozitif geribildirim). Yüzey sıcaklığı olumlu papatya büyüme sıcaklığını aştığında papatyaların büyümesi, daha az tohum üretimi yüzünden yavaşlayacaktır (negatif geribildirim). Artan sıcaklıklar ile beyaz papatyaların sayısı artacaktır; çünkü siyah papatyalar için çok sıcak olduğu zamanlar beyaz papatyalar serin kalabilirler. Zaman içerisinde artan güneş enerjisi verimi ile papatyaların oranı beyaza doğru kayacak ve en sonunda artan sıcaklık ile baş edemeyip bütün papatyalar ölecektir. 

Daisyworld gerçek dünyanın basitleştirilmiş halidir. Bununla birlikte genel ilgi odağını, iklim ve dünyadaki hayat arasındaki geri besleme döngüsü, korur. Daisyworld çok basit bir model olmasına rağmen, gezegenlerin homeostazını sağlamak için türler, öngörü ve planlama arasındaki iletişimin evrimleştirilmesine gerek olmadığını gösterir. Sıcaklık regülasyonu, organizmalar ve çevreleri arasındaki etkileşimin doğal sonucudur. Model daha çok papatya çeşitiyle (SIM-Earth sürümünde) çalıştırılabilir, ancak temelde hiçbir şey değişmez. Otobur ve etobur gibi başka komplikasyonların ortaya çıkması, sistemin yeni homeostatik seviyelerde ayarlanmasına neden olur, ancak sistemin kendi kendini düzenleyen gücünü azaltmaz. Temel olarak, bilinen tüm türleri ve bunların birbiriyle olan ilişkilerini, çevresel değişkenler için denklemler ve değişkenlerle birlikte tanıttığımız bir model düşünebiliriz ve gerçek bir Dünya simülasyonuna sahip oluruz. Fakat bu değişkenlerin çoğunu gerekli detayda bilemediğimiz için böyle bir model, on yıllar hatta yüzyıllar uzaktadır. Ancak Daisyworld deneyi, bu daha karmaşık sistemin de benzer bir istikrar göstermesi gerektiğini göstermektedir.

Dolayısıyla, dünya üzerindeki yaşam, özellikle buzul çağları, büyük göktaşları etkileri, okyanusal dolaşım krizleri gibi büyük düzensizlikleri de geride bıraktığını düşünürsek ve bu gezegende yaklaşık 4 milyar yıl süreyle kesintisiz olarak varolduğunu düşünürsek çok kararlıdır. Sistemin büyük rahatsızlıkları, dünya tarihinde kitlesel yok oluşlara neden olmuş, pek çok tür sonsuza kadar ortadan kaybolmuştur, ancak hayat hiçbir zaman ciddi tehlikede değildir. Daisyworld, ekolojik dengedeki değişikliklere, çeşitli türler ve çevresel parametreler için yeni homeostatik denge kurarak yanıt verir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Terimin Kullanıldığı İçerikler
Tüm İçerikleri Göster
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/10/2024 09:15:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/6850

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Yaşamın Başlangıcı
Mikoloji
Maske
Olumsuz
Enzim
Gerçek
Gelişim
Tekillik
Biyografi
Öğrenme
Koruma
Doğa Yasaları
Mit
Veri Bilimi
Karanlık Enerji
Tür
Kartal
Köpek
Canlı Cansız
Memeli
Biyocoğrafya
Teknoloji
Hayvanlar Alemi
Devir
İletişim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Dursunkaya. Daisyworld Modeli. (14 Eylül 2017). Alındığı Tarih: 31 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/6850
Dursunkaya, B. (2017, September 14). Daisyworld Modeli. Evrim Ağacı. Retrieved October 31, 2024. from https://evrimagaci.org/s/6850
B. Dursunkaya. “Daisyworld Modeli.” Edited by Beril Dursunkaya. Evrim Ağacı, 14 Sep. 2017, https://evrimagaci.org/s/6850.
Dursunkaya, Beril. “Daisyworld Modeli.” Edited by Beril Dursunkaya. Evrim Ağacı, September 14, 2017. https://evrimagaci.org/s/6850.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close