Paylaşım Yap

Bilim Terimleri Sözlüğü

Evrim Ağacı Bilim Terimleri Sözlüğü, bilim dünyasında sıkça kullanılan terimlerin anlamlarını ve açıklamalarını içerir.

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z #
Newton-Raphson metodu

Bir fonksiyonun köklerini bulmak için kullanılan sayısal yöntem. Bu yöntem, bir başlangıç tahmininden hareketle fonksiyonun köküne doğru hızla yaklaşmayı sağlar. Matematiksel olarak, bir fonksiyonun f(x) sıfır noktasını (kökünü) bulmak için, bir başlangıç noktası x0 seçilir ve ardından bu noktanın üzerine iteratif olarak yeni noktalar eklenir. Her adımda yeni nokta, türev bilgisi kullanılarak hesaplanır. Yöntemin temel formülü bu şeklindedir:

Burada xn , n. iterasyondaki tahmin edilen noktayı ve f'(xn) ise bu noktadaki türevi ifade eder. Özellikle hızlı bir şekilde yakınsama sağlayabilmesiyle bilinir, ancak fonksiyonun türevinin sıfıra yakın olduğu veya çok karmaşık olduğu durumlarda başarısız olabilir.

İngilizce: Newton-Raphson method

Kaynaklar

  1. M. Subaşı. (). Atatürk Üniversitesi Yaz Okulu Sayısal Yöntemler Ders Notları.
  2. Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri. Doğrusal Olmayan Denklemleri̇n Çözümü. Alındığı Tarih: 2 Eylül 2024. Alındığı Yer: Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri | Arşiv Bağlantısı
Nash dengesi

Oyun teorisinde bir tarafın karşı tarafın seçimini bildiği için stratejisini değiştirmek istemediği özel durum. Yani birinci taraf, ikinci tarafın seçimini göz önünde bulundurarak kendi seçimini belirler. Adını Amerikalı matematikçi ve iktisatçı John Forbes Nash'ten alır. Nash dengesinin görüldüğü en meşhur sistemlerden biri mahkûm ikilemidir. Mahkûm ikileminde her ne kadar tek bir nash dengesi olsa da farklı sistemlerde birden fazla bulunabilir.

İngilizce: Nash equilibrium

Kaynaklar

  1. Britannica. Nash Equilibrium. Alındığı Tarih: 18 Ocak 2024. Alındığı Yer: Britannica | Arşiv Bağlantısı
Nosyon

Bireyin bilinen, deneyimlenen veya hayal edilen bir şeye ilişkin kavrayışı ya da izlenimi. Çeşitli zihinsel faaliyetlerin (akıl yürütme, tefekkür, vb.) geniş bir yelpazesini ifade eden "düşüncelerden" farklı olarak nosyon, kişinin dünya görüşünü ve teorik anlayışını şekillendiren daha derin, daha istikrarlı inançları ifade eder.

İngilizce: Notion

Kaynaklar

  1. Collins Dictionary. Notion. Alındığı Tarih: 15 Şubat 2024. Alındığı Yer: Collins Dictionary | Arşiv Bağlantısı
Negatif Batmazlık

Bir cismin sıvı içerisine daldırıldığında cismin yoğunluğunun sıvının yoğunluğundan daha fazla olması durumudur. Negatif kaldırma kuvveti olarak da bilinir. Bu durumda, cisme etki eden yukarı yönlü kaldırma kuvveti, cismin ağırlığından (yani aşağı yönlü yerçekimi kuvvetinden) daha azdır. Arşimet prensibine göre kaldırma kuvveti, cismin sıvı içinde yer değiştirdiği hacme bağlıdır. Kaldırma kuvveti, cismin ağırlığını dengeleyecek kadar yeterli olmadığında cisim negatif batmazlık deneyimler ve batar.

İngilizce: Negative buoyancy

Kaynaklar

  1. G. Bernier. Negative Buoyancy. Alındığı Tarih: 27 Ocak 2024. Alındığı Yer: Academics | Arşiv Bağlantısı
  2. Sciencing. Three Types Of Buoyancy. Alındığı Tarih: 27 Ocak 2024. Alındığı Yer: Sciencing | Arşiv Bağlantısı
Nozoloji

Hastalıkların tanımlanması, sınıflandırılması ve kategorize edilmesiyle ilgilenen bilim dalı. Nozoloji; kardiyovasküler hastalıklar, nörolojik bozukluklar gibi hastalıkların etiyolojileri, gelişim süreçleri ve belirtileri gibi çeşitli özelliklerini inceleyerek onları sistemli bir şekilde özgün gruplara ayırır.

Hastalıkların sınıflandırılmasında nozolojinin en bilinen uygulamalarından bazıları aşağıdakileri içerir:

  • ICD: Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen Uluslararası Hastalık Sınıflandırması sistemi.
  • DSM: Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayımlanan Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı.
İngilizce: Nosology

Kaynaklar

  1. Merriam-Webster. Definition Of Nosology. Alındığı Tarih: 15 Ocak 2024. Alındığı Yer: Merriam Webster | Arşiv Bağlantısı
  2. D. J. Stein, et al. (2019). Global Mental Health And Psychiatric Nosology: Dsm-5, Icd-11, And Rdoc. Revista Brasileira de Psiquiatria, sf: 3. doi: 10.1590/1516-4446-2018-4101. | Arşiv Bağlantısı
Nomenklatür

Bir bilim dalı veya uzmanlık alanında, nesneler için isim belirlenmesidir. Bu terimlerin oluşturulmasına ilişkin kuralları belirtmek için de kullanılır.

İngilizce: Nomenclature

Kaynaklar

  1. Merriam-Webster. Definition Of Nomenclature. Alındığı Tarih: 15 Ocak 2024. Alındığı Yer: Merriam-Webster | Arşiv Bağlantısı
Nelofobi

Cam ve camın kırılmasına yönelik aşırı korku. Hiyelofobi ve hiyalofobi olarak da bilinir.

İngilizce: Nelophobia
Nitrat

Bir azot atomuna 3 tane oksijen atomu bağlanması sonucu oluşan, düzlem üçgen modelinde bulunan bir nitrik asit tuzu iyonu. NO3- formülü ile gösterilmektedir.

İngilizce: Nitrate

Kaynaklar

  1. PubChem. Nitrate. Alındığı Tarih: 27 Kasım 2023. Alındığı Yer: PubChem | Arşiv Bağlantısı
Nötrofil

Vücudun bağışıklık tepkisinde önemli bir rol oynayan beyaz kan hücresi türü.

İngilizce: Neutrophil

Kaynaklar

  1. V. Kumar. (2020). Robbins & Cotran Pathologic Basis Of Disease. ISBN: 9780323531139. Yayınevi: Elsevier.
Nozokomofobi

Hastane korkusu. Yunancada "hastane" anlamına gelen νοσοκομεῖον ("nosokomeion") ve "korku" anlamına gelen φόβος ("phobos") kelimelerinden oluşmaktadır.

İngilizce: Nosocomophobia
Nişasta

Deposal polisakkaritlerden biridir. Bitkilerde fotosentez sonucu üretilen glikozun fazlası nişastaya dönüştürülür. Bu nişasta; bitkinin kök, gövde, yaprak, meyve ve tohum gibi organlarında depolanır. Aynı zamanda patates, pirinç, arpa, buğday ve yulaf gibi besinlerde bol miktarda bulunur.

İngilizce: Starch

Kaynaklar

  1. T. E. O. E. Britannica. Starch. (13 Mayıs 2023). Alındığı Tarih: 11 Haziran 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
Nano-

Milyarda bir anlamına gelen bir birim önekidir. "n" ile gösterilir ve 10⁻⁹'a eşdeğerdir. Son derece küçük ölçekli yapıları ifade etmek için kullanılır. Örneğin, nanosaniye saniyenin milyarda birine eşitken; nanometre ise metrenin milyarda birine eşittir. Bilimde ve elektronikte zaman ile uzunluk birimlerinin öneki için yaygın olarak kullanılır.

İngilizce: Nano-

Kaynaklar

  1. National Nanotechnology Coordinated Infrastructure. What Is Nano?. Alındığı Tarih: 8 Mayıs 2023. Alındığı Yer: National Nanotechnology Coordinated Infrastructure | Arşiv Bağlantısı
Nükleosentez

Hazır bulunan proton ve nötronlardan yeni atomik çekirdeklerin oluşmasıdır. Nükleosenteze yönelik teoriler, izotop miktarı hesaplamalarının sonuçlarıyla gözlemlerden elde edilen sonuçların karşılaştırılması ile incelenir ve test edilir.

İngilizce: Nucleosynthesis

Kaynaklar

  1. Encyclopedia Britannica. Nucleosynthesis. Alındığı Tarih: 19 Nisan 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
Newton

Uluslararası Birimler Sistemi'nde (SI) kuvvetin birimidir.[1] N olarak kısaltılır. Newton, 1 kilogram kütleye sahip bir cismi 1 m/s2 ivmelendirmek için gereken kuvvet şeklinde tanımlanmıştır. Adını İngiliz matematikçi, fizikçi ve filozof Isaac Newton'dan alır.

İngilizce: Newton

Kaynaklar

  1. Encyclopedia Britannica. Newton | Definition & Facts. Alındığı Tarih: 26 Ocak 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
Nükleer Fizik

Atom çekirdeğinin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, yapısını ve etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır.[1] Çekirdek fiziği olarak da bilinir. Fosillerin yaşı ve Dünya'nın kendisi de dahil olmak üzere kayaların ve diğer jeolojik özelliklerin yaşını tayin ederken kullanılan radyometrik tarihleme yöntemi, nükleer enerji santralleri, atom bombaları nükleer fiziğin uygulamalarından bazılarıdır.

İngilizce: Nuclear Physics

Kaynaklar

  1. Encyclopedia Britannica. Physics - Nuclear Physics. Alındığı Tarih: 26 Ocak 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
Neokorteks

Memelilerin zekalarındaki yükselişe sebep olan beynin serebrum kısmının en dış katmanıdır. Algıları, kas hareketlerini, uzaysal mantıklamayı, bilinçli düşünceyi ve dili kontrol eder.

İngilizce: Neocortex
Norepinefrin

Sempatik sinir sisteminde bir nörotransmitter olarak işlev gören, doğal olarak oluşan katekolamin hormonudur. Noradrenalin olarak da bilinir. Norepinefrin veya noradrenalin, böbreklerin üstünde bulunan şapka benzeri adrenal bezlerden salgılanır. Vücudun “savaş ya da kaç” tepkisinde önemli bir rol oynar. Bir ilaç olarak norepinefrin; sınırlı, kısa süreli ciddi sağlık durumlarında kan basıncını yükseltmek ve korumak için kullanılır. Kimyasal formülü C8H11NO3 olan norepinefrinin molar kütlesi 169.18 g/mol'dür.

İngilizce: Norepinephrine

Kaynaklar

  1. PubChem. Norepinephrine. Alındığı Tarih: 4 Aralık 2022. Alındığı Yer: PubChem | Arşiv Bağlantısı
  2. Cleveland Clinic. Norepinephrine: What It Is, Function, Deficiency & Side Effects. Alındığı Tarih: 4 Aralık 2022. Alındığı Yer: Cleveland Clinic | Arşiv Bağlantısı
Nutrasötik

Gıda veya gıdanın bir parçası olup hastalığın önlenmesi ve tedavisi de dahil olmak üzere bazı tıbbi yararlar sağlayan herhangi bir madde.

İngilizce: Nutraceutical
Nümizmatik

Nümizmatik (meskûkât), genellikle eski olmak üzere sikke, kağıt paralar ve madalyaları inceleyen ve bunları sınıflandıran bilim dalıdır. Ayrıca tarih bilimine yardımcı bilim dallarından birisidir. Kimi kaynaklarda "Sikkecilik" olarak da geçer.

İngilizce: Numismatic
nörotransmitter

Bir nöron ile farklı tür bir hücre arasında ya da nöronlar arasında iletişimi sağlayan kimyasallardır. Sinir hücrelerinden hedef hücrelere sinyal iletmekte olan bu kimyasal haberciler, beynin pek çok işlemi düzenlemesine destek olmaktadır.

İngilizce: neurotransmitter

Kaynaklar

  1. Medical News Today. What Are Neurotransmitters?. (20 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2022. Alındığı Yer: Medical News Today | Arşiv Bağlantısı
  2. wikipedia. Neurotransmitter. (20 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2022. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Nöroloji

Nöroloji genel olarak beyin, beyin sapı, omurilik ve çevresel sinir sistemiyle kasların hastalıklarını inceleyen, teşhis ve cerrahi dışındaki tedavi uygulamalarını içeren tıp bilimi dalıdır.

İngilizce: Neurology

Kaynaklar

  1. Vikipedi.. Vikipedi. (1 Aralık 2021). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Normatif Epistemoloji

Normatif epistemoloji, bilginin doğasının ve sınırlarının nasıl olması gerektiğini araştıran alandır. Genellikle geleneksel epistemolojinin bir özelliği olarak kabul edilen normatiflik, bilginin a priori temellere dayanarak nasıl kurulacağını göstermektedir. Epistemolojik olarak doğru olanın ne olduğunu araştırmak ve yanlış olanı dışarıda bırakmaya çalışmak, normatif bir tavrın göstergesidir. Ancak epistemolojinin normatif tavrı, yalnızca geleneksel epistemolojide değil, çağdaş epistemolojide de karşımıza çıkmaktadır. Çağdaş epistemolojideki normatiflik, dışsalcılar tarafından eleştiriye tabi tutulurken içselciler tarafından benimsenen bir unsurdur. Söz konusu normatiflik, epistemik özneye sorumluluk yükler ve etkin olmasını gerektirir. Örneğin epistemik sorumluluk, epistemik suç ve gerekçelendirmenin kendisi başta olmak üzere bazı gerekçelendirme türleri normatiflik unsurunu içinde barındıran kavramlar olarak görülmüştür. Aynı şekilde içselcilerin geleneksel epistemolojiyi takip ederek kullandıkları gerekçelendirme kavramının, dışsalcılar tarafından normatif bir kavram olarak kabul edilip bunun yerine teminat kavramını kullanmalarının nedeni budur. Bu bağlamda Quine’ın doğallaştırılmış epistemolojiden hareketle normatif epistemoloji hakkındaki görüşlerine bakmak yararlı olacaktır. Quine, epistemolojinin normatif niteliğe sahip olması bakımından empirik ve betimsel olmadığını ileri sürmekte ve epistemolojinin gerekçelendirmeyi temel alarak daha fazla normatiflik barındırmaması gerektiğini savunmaktadır. Quine’ın bu görüşüne yönelik temel eleştirilerden biri ‘gerekçelendirme’, ‘doğruluk’ ve ‘rasyonellik’ gibi kavramların normatif olması açısından epistemolojinin en temelde normatif bir etkinlik olduğudur. Dolayısıyla gerekçelendirmeyi epistemolojinin inceleme alanından çıkarmak demek, epistemolojinin normatifliğini dışarıda bırakmak anlamına gelmektedir. Ancak Quine, epistemolojideki normatif unsurları tamamen dışarıda bırakmayıp epistemolojideki teorilerin yeniden gözden geçirilmesi ve yeni teoriler oluşturulması doğrultusunda normatif unsurları yönlendirici bir mekanizma olarak ele almıştır.

İngilizce: Normative Epistemology

Kaynaklar

  1. Öncül Analitik Felsefe Dergisi. Quine, Doğallaştırılmış Epistemoloji Ve Epistemolojinin Normatif Yönü – Fatih S.m.öztürk. (19 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Şubat 2021. Alındığı Yer: Öncül Analitik Felsefe Dergisi | Arşiv Bağlantısı
Nörokranyum

Baş iskeletinin beyin ve duyu organlarını saran ve koruyan kıkırdak ve kemik dokusudur. Beyni çevreleyen "frontal", "occipital", "sphenoid", "ethimoid" isimli tek kemiklerden ve "temporal", "parietal" isimli çift sayıda kemikten oluşur. Toplam 8 tanedir.

İngilizce: neurocranium
N-ucu

Bir proteinin serbest amin (-NH2) grubuyla sonlanan ucu. Şu isimlerle de anılır: N-terminus, amino-terminus, NH2-terminus, N-terminal end, amine-terminus. Proteinin diğer ucu: C-ucu.

İngilizce: N-terminus

Kaynaklar

  1. Wikipedia. N-Terminus. (31 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 31 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Nosiseptif

Doku zedelenmesinden kaynaklanan ağrıdır ve koruyucu işleve sahiptir. En sık görülen örnekler arasında eklem ağrısı, bel ağrısı veya spor yaralanmaları ve ameliyat sonrası ağrı gibi somatik ağrılar bulunmaktadır.

İngilizce: Nociceptive

Kaynaklar

  1. Uluslararası Ağrı Araştırmaları Derneği. Ağrı Çeşitleri. (2 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 2 Haziran 2020. Alındığı Yer: Voltapatch | Arşiv Bağlantısı
Nicel savunma

Konsantrasyonuna göre etkisi artan, genellikle yüksek konsantrasyonlarda üretilen kimyasal savunmalar.

İngilizce: Quantitative defense
Nitel savunma

Düşük konsantrasyonlarda üretilmesine rağmen benzer etkilere sahip olan kimyasal savunmalar.

İngilizce: Qualitative defense
Natüralizm

Her şeyin doğal nedenlerden ve sebeplerden kaynaklandığını, her türlü doğaüstü ve ruhani açıklamaların yanlış olduğunu veya görmezden gelinebileceğini ileri süren felsefi tutumdur.

İngilizce: Naturalism

Kaynaklar

  1. D. Papineau. Naturalism. (1 Ocak 2015). Alındığı Tarih: 30 Aralık 2019. Alındığı Yer: Stanford Encyclopedia of Philosophy | Arşiv Bağlantısı
Neoteni

Yetişkin hayvanlarda yavruluk özelliklerinin korunması durumu. 

Neotenide, bir hayvanın veya organizmanın fizyolojik (veya somatik) gelişimi yavaşlar veya gecikir.

Omurgalı biyolojisinde, neoteni en kolay; cinsel olarak olgunlaşmış, tamamen yaşayabilir yavru veya larva bulunduğu zaman tanımlanır.

İngilizce: Neoteny

Kaynaklar

  1. M. T. Dorak. Common Terms In Evolutionary Biology And Genetics. (19 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Şubat 2021. Alındığı Yer: Dorak.info | Arşiv Bağlantısı
  2. Science Daily. Neoteny. (19 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Şubat 2021. Alındığı Yer: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Notokord

Embriyonik mezodermde oluşan ve omurgalı embriyoların ön-arka yönünü sağlayan sopa şeklinde uzantı. Aynı zamanda sinir sistemi, iskelet ve çoğu kasın oluşumunu başlatır.

İngilizce: Notochord

Kaynaklar

  1. M. T. Dorak. Common Terms In Evolutionary Biology And Genetics. (19 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Şubat 2021. Alındığı Yer: Dorak.info | Arşiv Bağlantısı
Nükleozom

Ökaryotik kromozomların boncuk benzeri bir yapısı. Sekiz histon molekülünden oluşan bir çekirdekten ve yaklaşık 150 baz çifti içeren bir DNA parçasından oluşur. Her bir nükleozom yaklaşık 50 baz çifti içeren bir bağlayıcı DNA dizisi ile birbirinden ayrılır. Nükleozom yapısı, interfaz sırasında DNA'yı kopmak formuna getirmeye yardımcı olur. Aksi takdirde, bir kromozomun doğrusal uzunluğu, çekirdeğin çapından daha büyük olur.

İngilizce: Nucleosome

Kaynaklar

  1. M. T. Dorak. Common Terms In Evolutionary Biology And Genetics. (19 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Şubat 2021. Alındığı Yer: Dorak.info | Arşiv Bağlantısı
Nükleaz

Nükleik asitlerdeki bağları kıran bir enzim. Deoksiribonükleaz (DNAase) ve Ribonükleaz (RNAase).

İngilizce: Nuclease

Kaynaklar

  1. M. T. Dorak. Common Terms In Evolutionary Biology And Genetics. (19 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Şubat 2021. Alındığı Yer: Dorak.info | Arşiv Bağlantısı
Negatif sınıflandırıcı çiftleşme

Bir çeşit rastlantısal olmayan üreme biçimi. Bu durumda bazı özellikler için benzemeyen bireyler çiftleşirken, bu özellikler için benzer olan bireyler çiftleşmez. Bu durum heterozigotlarda artış gösterir ve homozigotlarda azalma.

İngilizce: negatif-siniflandirici-ciftlesme
Nükleik asit

Canlılardaki en büyük molekül tipi. Proteinleri kodlayan ve nükleotit zinciri. Nükleik asit çeşitleri; DNA ve RNA.

İngilizce: nukleik-asit
Nükleotit

Nükleik asitlerin yapı taşı. Riboz ya da deoksiriboza bağlı herhangi bir pürin ya da pürimidinden oluşur.

İngilizce: nukleotit
Nihai nedenleme

Uyum başarısı kazancı açısından özelliklerin neden evrimleştiğini açıklamadır.

İngilizce: nihai-nedenleme

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Nicel özellik lokusu

Bir nicel özelliğin fenotip çeşitliliğine katkı sağlayan bir genotip çeşitliliği yaratan lokustur.

İngilizce: nicel-ozellik-lokusu

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Nitel özellikler

Bir özellik açısından, farklı kategorilere ayrılabilen fenotiplerdir. Sistik fibroz hastalığından etkilenen ve etkilenmeyen fenotiplerin ayrı kategoriler oluşturması.

İngilizce: nitel-ozellikler

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Nicel genetik

Sürekli olarak değişen özelliklerin birçok lokustaki genotiplerin ve çevrenin ortak etkisi altında evrimlerini inceleyen evrimsel biyoloji dalıdır. Bir diğer deyişle, sadece bir lokusta bulunan genotipten kaynaklı evrim haricinde oluşan evrimsel süreçleri inceleyen bilim dalıdır.

İngilizce: nicel-genetik

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Nötral Evrim Kuramı

Uyum başarısı üzerinde etkisi olmayan mutasyonlar (nötr mutasyonlar) sonucu oluşan alellerin, popülasyon içerisinde sabitlenmesini ve bunun sonucunda meydana gelen yavaş değişimleri inceleyen kuramdır. Aynı zamanda, mutasyonların çoğunun nötr olduğunu ispatlayan, sadece ufak bir kısmının zararlı veya faydalı olabileceğini gösteren kuramdır.

İngilizce: Neutral theory of molecular evolution

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Nötr (Etkisiz) mutasyon

Meydana geldiği bireyin uyum başarısında hiçbir değişim yaratmayan mutasyondur. Mutasyonların %70-90 arası kısmını oluşturur. Birden fazla etkisiz mutasyon bir araya gelerek, nesiller içerisinde yavaş ve kademeli değişimler yaratabilir.

İngilizce: Neutral Mutation

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Negatif seçilim

Silici mutasyonlara karşı olan seçilimdir. "Saflaştırıcı seçilim" olarak da bilinir.

İngilizce: negatif-secilim

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Noryan Epoku

Günümüzden 208.500.000 ile 228.000.000 yıl öncesi arasını kapsayan jeolojik zaman dilimidir.

İngilizce: noryan-epoku
Nokta mutasyonu

DNA dizilimindeki tek nükleotit değişikliğidir. Bu bir bölgedeki tek nükleotit değişikliği amino asit dizisinin değişmesine neden olabilir de, olmayabilir de. MHC genlerinde nokta mutasyonları fazla görülmez.

Nokta mutasyonuna bağlı olarak kistik fibrizos, nörofibromatozis, kanser, orak hücre anemisi, tay-sachs hastalığı, renk körlüğü hastalıkları ortaya çıkabilir.

İngilizce: Point Mutation
Neoplazi

Herhangi bir sınırlama veya sonlanma göstermeyen, konak canlının kontrol mekanizmaları dışında hareket eden, kontrolsüz hücre çoğalmasıyla ortaya çıkan anormal bir doku kitlesidir. Neoplazinin tıp dilinde olağan kullanımı “tümör”dür. Aslında tümör deyimi; Latincedeki “tumor” sözcüğünden gelmektedir. Neo= yeni; plasm= oluşum, gelişme, büyüme anlamındadır. Onkolojide neoplazmların “benign” (iyi huylu) ve “malign” (kötü huylu) olarak gruplandırılması önemlidir. Kötü huylu tümörler, kanser hücrelerinin bir diğer ismidir. Her tümör, kanser demek değildir.

İngilizce: neoplazi
Nüfuz kabiliyeti

Bir genetik özelliğin bir sonraki kuşağa aktarılabilme yüzdesidir/başarısıdır.

Bu bir sonraki kuşağa aktarılma yüzdesi canlılarda mutasyonlar, dominant ve resesif genler gibi faktörler nedeniyle değişmektedir.

İngilizce: nufuz-kabiliyeti

Kaynaklar

  1. Medline Plus. Genetics. (19 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Şubat 2021. Alındığı Yer: Medline Plus | Arşiv Bağlantısı
Nicel özellikler

Fenotipleri farklı kategorilere ayrılamayan, bunun yerine bireyler arasında devamlı çeşitlilik olan özelliklerdir. Bir diğer deyişle, çevre ve küçük etkili birçok lokusun ortak etkisi altında olan özelliklerdir.

İngilizce: nicel-ozellikler

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Nicel özellikler
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close