Evrim Ağacı 2018 Yılı İstatistikleri ve Etkinlik Raporu

İlk kurulduğumuz yıllarda düzenli olarak yaptığımız "Evrim Ağacı Yılsonu İstatistikleri" paylaşımını uzun bir süredir yapmıyorduk. Artık elimizde çok daha güçlü bir bilim platformu olduğuna göre, yıl boyu nelerle uğraştığımızı, ne tarz başarılara imza attığımızı, ne gibi istatistiklere sahip olduğumuzu, nasıl bir performans grafiği çizdiğimizi ve bir sonraki yıldan neler beklediğimizi siz Evrim Ağacı ailesiyle paylaşmanın önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle bu analize geri dönme kararı aldık.

Umuyoruz ne kadar büyük, güçlü ve çok yönlü bir ailenin bir parçası olduğunuzu ve içeriklerimizi tüketip, etrafınızla paylaşıp daha geniş kitlelere ulaşmamızı sağlayarak Türkiye'deki bilimsel aydınlanma mücadelesine ne kadar büyük katkılar sağladığınızı nicel olarak da görmenizi sağlayacak bir çalışma olacaktır.

Başlamadan önce hatırlatmak isteriz ki, burada okuyacağınız istatistiklere ulaşmamızı ve projeleri hayata geçirmemizi mümkün kılan en önemli güç, Kreosus ve Patreon üzerinden bize maddi destekte bulunmayı tercih eden okurlarımızdır. Onlar olmasa, bunların hiçbiri mümkün olmazdı. Siz de onların arasına katılarak 2019 yılında daha da büyük işler başarmamızın bir parçası olabilirsiniz.

Hazırsanız, başlayalım:

Sitemizden Temel İstatistikler

İçerik İstatistikleri

Evrim Ağacı, kullanıcı istatistiklerini kendi veritabanımız, Google Analytics ve Yandex Metrica aracılığıyla toplamaktadır. Bu iki araçtan, 2018 yılına yönelik şu verileri elde edebiliyoruz:

• 2018 yılı itibariyle 8 yaşımızı doldurduk.
• Bu yıl sitemize 583 yeni bilimsel içerik ekledik. Yani bu, ortalamada her gün 1.6 yeni içerik demek! Evrim Ağacı'nda toplamda 7309 içerik bulunuyor.
• Bu sene eklenen içeriklerin 253'ü özgün, 31'i türev, 92'si çeviri (2.75 : 0.33 : 1). Özgün içeriklerimizin 106'sı makale, 15'i sözlük terimi, 117'si taksonomik girdi, 11'i gerçeklik analizi ve 4'ü İngilizce içerikler. Bu sene eklenen 207 içeriğimiz ise henüz sınıflandırılmamış.
• Evrim Ağacı'nın internet sitesine üye olan toplamda 26.772 üyemiz bulunuyor; bunların 14.573'ü bu sene aramıza katılmış! Bu, 8 yıllık Evrim Ağacı tarihindeki üyeliklerin %54'ünün 2018 yılında aramıza katılması demek!
• Evrim Ağacı'nda içeriği bulunan toplamda 181 yazarımız bulunuyor. Bu içerikleri denetleyen 10 içerik editörümüz ve 6 genel editörümüz bulunuyor. Evrim Ağacı'nın tüm projelerini planlayan, denetleyen ve hayata geçiren 1'i teknik sorumlu olmak üzere 3 yöneticimiz bulunuyor.

YouTube

Kullanıcı İstatistikleri

• İnternet sitemiz, sadece bu yıl 6.4 milyon kullanıcı tarafından, toplamda 9.4 milyon oturumda ziyaret edilmiş.
• Ziyaretçilerimiz, sadece bu sene toplamda 11.9 milyondan fazla defa içeriklerimizi görüntülemişler. Kurulduğumuzdan bu yana sitemizdeki sayfalar 45.3 milyondan fazla defa ziyaret edildi.
• Bu sene sitemizin en çok ziyaret edildiği gün, 14 Mart 2018 Çarşamba günü olmuş; 78.301 eşsiz ziyaretçi sitemize uğramış. En sakin günümüz ise 24 Haziran 2018 Pazar günü 11.329 eşsiz ziyaretçinin sitemize uğramasıyla yaşanmış.
• Bu sene sitemize gelen ziyaretçilerin büyük bir çoğunluğu (%76.99) mobil kullanıcısı, %21.04'ü masaüstü veya dizüstü bilgisayar kullanıcısı, %1.97'si ise tablet kullanıcısı.
• Ziyaretçilerimizin ezici çoğunluğu Evrim Ağacı'nı organik bir şekilde, kendi internet aramaları sırasında (örneğin Google'da arama yaparken) bulmuş. Geri kalanları sosyal medya aracılığıyla, doğrudan sitemizi arama çubuklarına yazarak veya bir başka internet sitesinden yönlendirilerek bize ulaşmışlar.
• Ziyaretçilerimizin %92.18'i Türkçe, %5.91'i İngilizce, %0.49'u Almanca konuşuyor (tarayıcı dillerine göre).
• Evrim Ağacı sitesini en çok ziyaret eden 5 ülke şöyle: Türkiye (%93.85), Almanya (%1.13), ABD (%0.73), Azerbaycan (%0.57) ve Kıbrıs (%0.54).
• Sitemizi ziyaret eden kullanıcılarımızın çoğunluğu 25-34 yaş arasında (%37.67). Bu gruptan sonra en çok hitap ettiğimiz yaş aralıkları: 18-24 (%26.73), 35-44 (%20.38), 45-54 (%7.47), 55-64 (%5.12) ve 65+ (%2.64).
• Ziyaretçilerimizin %55.8'i erkek, %44.2'si kadın.

2018'de En Çok Okunan 20 İçeriğimiz

Bu sene en çok okunan 20 içeriğimiz şöyle:

1. Kadınlar, Gelir Eşitsizliğinin Yüksek Olduğu Yerlerde Seksi Selfie Çekimleriyle Avantaj Sağlıyor!
2. Kargalar/Kuzgunlar 200-300 Yıl Mı Yaşarlar?
3. Büyük Deha Stephen Hawking, 76 Yaşında Hayatını Kaybetti! 
4. Penis Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 17 Gerçek!
5. Çocuklara Cinsellikten Nasıl Bahsedilmeli? Farklı Yaşlar İçin Kılavuz...
6. Çocuklar İçin Evinizde veya Okullarda Yapabileceğiniz Eğlenceli 5 Deney
7. Sivrisinekler Neden Var, Ne İşe Yarar? Yok Etsek Olmaz Mı?
8. Oruç ve Kalori Sınırlandırma Diyeti: Biyolojik ve Evrimsel Bir Analiz ve Kıyaslama... 
9. 4000 Fizikçinin Las Vegas'a ''Tarihin En Kötü Haftası''nı Yaşatması...
10. Y Kuşağı Neden Ölüm İsteğiyle İlgili Şakalar Yapıyor?
11. Yellenme (Osurma, Gaz Çıkarma, Pırt Yapma)
12. Kelebeklerin Ömrü 1 Gün Müdür?
13. Dört Yapraklı Yonca ve Şans...
14. Kurt Sürüsünün Lideri En Arkadan mı Gelir?
15. Stephen Hawking Hakkında Bilmediğiniz 10 Gerçek!
16. Günde Sadece 6 Saat Uyku, Hiç Uyumamak Kadar Kötü!
17. Dünya'da Kaç Kıta Var? Kıta Tanımları ve Sayıları Üzerine... 
18. Denizler Birbirine Karışmıyor Mu?
19. Yıldızlararası (Interstellar) Filminin Bilimsel Analizi
20. İnsan Zekasının Evrimi: Neden Sadece İnsanın Beyni Bu Kadar Evrimleşmiştir?

Sosyal Medyada Evrim Ağacı

YouTube

2018 bizim için YouTube'daki büyümemizin ilk sağlam adımlarının atıldığı bir yıl oldu. Bu yıl yayınladığımız 87 yeni video ile 58 binden fazla yeni takipçi kazanarak toplamda 182 binden fazla takipçiye ulaştık. Videolarımız sadece bu yıl 5.9 milyondan fazla defa görüntülendi ve 22.8 milyon dakikadan fazla izlendi!

İzlenme süresi bakımından en çok izlenen 10 özgün videomuz şu şekilde:

1. Prof. Dr. Celal Şengör (İTÜ Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü) - Modern Bilim, Evrim ve Jeoloji
2. Barış Özcan (Belgesel ve Film Yapımcısı) - Hikaye Anlatıcılığı ve Popüler Bilim
3. Prof. Dr. Mete Atatüre (Cambridge Üniversitesi) - Kuantum Fiziği
4. Evrimcilerin Cevap Veremediği Sorular: Darwin Yok, Evrim Yalan!
5. 23andMe DNA Testi ile Genlerimizi Tanıyoruz!
6. Maymun Meselesi: İnsan ile Maymunların Bağlantısı Nedir?
7. Doç. Dr. Kerem Cankoçak (CERN ve İTÜ) - Tasarlanamayan Evren
8. İnsanlarda Tüy Bulunmaz! Kıllarımız Neden Sürekli Uzuyor?
9. Kediler Neden Bu Kadar Tuhaf?
10. Ahtapotlar Uzaydan, Higgs Bozonu Tanrı'dan, Tüm İnsanlar Adem ve Havva'dan mı Geldi?

YouTube kanalımıza gitmek için buraya tıklayınız.

YouTube

Instagram

2018 yılında Instagram üzerindeki etkinliğimize dikkate değer miktarda hız verdik. 2018'e girdiğimiz gün bizi takip eden 40.000 kadar kişi vardı; bu içeriği hazırladığımız an itibariyle 127.226 takipçimiz bulunuyor; yani bu yıl Instagram'da %318 büyüdük!

Instagram'ı kendi içeriklerimizi paylaşmaktan ziyade, sosyal medyada gördüğümüz bilim ve teknolojiyle ilgili dikkatimizi çeken fotoğraf ve videoları barındırdığımız bir depo olarak kullanmaya çalıştık. Böylece diğer mecralardan farklı bir içerik yapısı kazandırmayı hedefledik. Fakat bunu yaparken boş bir viralite peşinde koşmadık; tam tersine, viral olabilecek içeriklerin bile bilimsel açıklamalarını vererek, bu Instagram paylaşımlarına anlam kazandırmaya çalıştık. Bu, Instagram kullanıcıları tarafından fazlasıyla olumlu karşılandı ve bizi çok mutlu etti.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Instagram'daki Evrim Ağacı ailesi 2018 yılında epey bir büyüdü. Yıl boyunca toplamda 446 yeni içerik paylaştık ve bunlar 1.5 milyona yakın beğeni (paylaşım başına ortalama 3.329 beğeni), 23 bini aşkın yorum (paylaşım başına 53 yorum) aldı.

Instagram'da bu yıl en çok beğenilen ve yorum yapılan 6 paylaşımımız şu şekilde:

1. Kedilerin Katı/Sıvı Olmasına Verilen Ig Nobel Ödülü
2. Stephen Hawking'in Ölümü
3. "Kim Milyoner Olmak İster" Sorusu
4. Ginko Bilim Kitap Çekilişi
5. Yapay Zeka Tarafından Yaratılan İnsan Yüzleri
6. Türkiye Uzay Ajansı'nın Kuruluşu

Instagram sayfamıza gitmek için buraya tıklayınız.

Instagram

Twitter

Bu yıl, önceki senelere göre Twitter'da da daha aktif olmaya çalıştık. Özellikle de Twitter'daki evrim ve bilim karşıtı botların başlattığı sahte etiketlerde aktif olarak, bu etiketleri merak edip gelen insanları bilimle ve gerçeklerle tanıştırmaya çalıştık.

2018 yılı boyunca 2520 tweet gönderdik; bu gönderilerimiz 52.33 milyon kez görüntülendi, yaklaşık 800 bin kişi Twitter profilimizi ziyaret etti, 24 binden fazla kişi bizi etiketledi ve aramıza 75 binden fazla yeni kişi katıldı.

Twitter'da bizi takip eden kitlenin ortak ilgi alanlarının başında bilim haberleri, köpekler ve teknoloji haberleri geliyor. Twitter takipçilerimizin %78'ini erkekler, %22'sini kadınlar oluşturuyor.

Twitter

Facebook

Bu yıl, Evrim Ağacı'nın Facebook faaliyetlerini en aza indirdiği yıl oldu. Bunda, Facebook'un para kazanma odaklı sayfa erişim politikalarının büyük rolü bulunuyor. 2011 yılından bu yana ana paylaşım üssü olarak kullandığımız Facebook, 2018 yılında en arka plana ittiğimiz sosyal medya sitesi haline geldi. Facebook Gruplar bize biraz daha fazla erişim imkanı verdiği için, sayfamızı daha az aktif hale getirip, grubumuza ağırlık vermeye çalıştık. Bu da istatistiklerimizi etkiledi.

Yeni yıla 522.870 takipçiyle girmiştik, bu içeriğin hazırlandığı an itibariyle 513.010 Facebook takipçimiz bulunuyor (%1.88 küçüldük). Öte yandan Okur Paylaşım Grubu'muzda bulunan 78.435'i aktif 115.720 okur tarafından 6115 paylaşım yapıldı. Grubumuzun %67.3'ünü erkekler, %32.6'sını kadınlar oluşturuyor. Bu grubun sürdürülebilmesi için 37 yönetici ve moderatör gece-gündüz demeden görev alıyor.

Facebook sayfamıza gitmek için buraya tıklayınız. Facebook grubumuza gitmek için buraya tıklayınız.

Yeni Projelerimiz

Bilim Ağacı

Düz kategorizasyon sistemlerinin bilim dalları arasındaki ilişkiyi düzgün görselleştirememesi dolayısıyla Bilim Ağacı adını verdiğimiz yeni bir kategorizasyon sistemi geliştirdik. Bu ağaçta, insanın entelektüel birikimine dair bütün konuları birbiriyle ilişkili bir şekilde konumlandırdık. Ağaç üzerindeki yuvarlaklara ("dallanma noktaları") basarak alt dalları açabilir; bu dallanma noktalarındaki isimlere tıklayarak ise dilediğiniz kategori altındaki yazılarımızı görebilirsiniz. Ayrıca her bir dallanma noktasında o noktanın altındaki tüm kategorilerin içindeki bütün içeriklerimizin sayısını parantez içerisinde görebilirsiniz. Ayrıca arama kutusunu kullanarak belli bir ağaç konfigürasyonunu otomatik olarak oluşturabilirsiniz.

Evrim Ağacı

Evrim Ağacı dahilindeki bütün içerikler, bu dallarda yerlerini almaya devam ediyor (halen kategorilendirme çalışmaları yürütüyoruz; tüm içeriklerimiz henüz kategorilendirilmiş değil).

Bilim Ağacı'nda an itibariyle 2510 kategori altında 4556 içeriğimiz sınıflandırılmış bulunuyor. Bir yazının birden fazla kategorisi olabildiği için, yazılarımızda Bilim Ağacı'ndaki kategorilere giden toplamda 22.819 bağlantı bulunuyor. 2943 içeriğimiz henüz Bilim Ağacı'ndaki yerine kavuşmamış halde kategorize edilmeyi bekliyor.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

Agora Bilim Pazarı

Velociraptor

Bu etkileyici canlılar Geç Kretase döneminde(75-71 milyon yıl önce) dünya’da yaşadılar ve fosil kalıntıları 1923 yılında Moğolistan’ın Gobi Çölünde bulundu.

Düzinelerce keskin, tırtıklı dişlerle donanmış ve toplam uzunluğu ortalama 2,5 metre olan bu Teropod cinsi dinozor,yırtıcı ve çevik bir avcıydı.

Müze ve bilimsel araştırma kalitesinde, yetişkin bir Velociraptor fosilinin kafatası baz alınıp benzer ölçülerde kil kullanılarak tasarlanan heykel çalışmasıdır.

Ürün Boyutları: 24cm x 8cm x 12cm
Ahşap Kaide ile birlikte yüksekliği 24cm’dir.

%100 El Yapımıdır. Yetişkin bir Velociraptor fosilinin ölçüleri baz alınarak tasarlanmıştır.
Polyester, resin ve plastik kullanılmadan üretilmiştir.

Malzeme:Kil,Siyah Ahşap Kaide
Ürün Boyutları: 24cm x 8cm x 12cm

Devamını Göster

₺4,500.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Yaşam Ağacı

Her ne kadar insanın entelektüel birikiminin parçası olan her alana ilgi besliyor ve bu konularda içerikler üretiyor olsak da, akademik arka planımızdan ötürü odağımız her zaman evrimsel biyoloji oldu (bu nedenle de adımız "Evrim Ağacı"). Dolayısıyla evrimsel biyolojinin en temel kavramlarından biri olan filogenetik ağaç (ya da daha popüler ismiyle "Yaşam Ağacı") kavramını Türkçe ve tamamen özgün içerikler ile Türkiye'ye kazandırmak için kolları sıvadık.

Evrim Ağacı

Yaşam Ağacı projemizde, ülkemizde yaşayan ve ülkemizden çıkıp başka ülkelerde yaşamını sürdüren doğa fotoğrafçıları tarafından çekilmiş fotoğraflarıyla türleri ve bu türlerin evrimsel akrabalık ilişkisi çerçevesinde gösterildiği bir filogenetik ağacı bulacaksınız. Tıpkı Bilim Ağacı'nda olduğu gibi, dallanma noktalarına tıklayarak alt başlıkları, noktalar yerine isimlere tıklayaraksa o taksonomik gruba dair bilgileri görebilirsiniz. Ayrıca yine, arama kutusunu kullanarak belli bir ağaç konfigürasyonunu otomatik olarak oluşturabilirsiniz.

Bu içeriğin hazırlandığı tarih itibariyle Yaşam Ağacı bünyesinde 124 taksonomik birim yer alıyor.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

Dar.vin

Evrim Ağacı, devasa bir bilgi arşivi ve bu arşivin parçalarını birbirine bağlayan en önemli unsur "bağlantılar" (İng: "hyperlink" ya da kısaca "link"). Bu bağlantıların uzun olması kimi zaman paylaşım zorluğu yaratıyordu; biz de, açık kaynak kodlu bir sistem kullanarak kendi kısa URL sistemimizi hayata geçirdik: dar.vin!

Darvin'i kullanarak her türlü bağlantıyı kısaltmanız ve o bağlantıyla ilgili detaylı istatistikleri Darvin hesabınız ile görmeniz mümkün!

Evrim Ağacı

Ayrıca Darvin için bir Google Chrome eklentimiz de bulunuyor! Bu eklentiyi kurarak, bulunduğunuz herhangi bir internet sitesinin bağlantısını tek bir tuşla kısaltabilir, kopyalayabilir ve dilediğiniz bir yerde paylaşabilirsiniz.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız. Google Chrome eklentisi için buraya tıklayınız.

Kreosus

Evrim Ağacı, %100 okur desteği ile sürdürülen bir proje. Devasa bir oluşum; ancak hiçbir sponsorluk veya dış maddi geliri bulunmuyor (cüzî bir Google reklam geliri haricinde). Bu haliyle bu projenin bir ömürlük sürdürülmesi imkansız. Dolayısıyla, okurlarımızdan gelen maddi desteğe ihtiyacımız var. Bu şekilde okur desteğiyle proje sürdürmeye "kitle fonlama" adı veriliyor. Biz de, herhangi bir dış aracıya bağlı kalıp, onlara komisyon ödemeksizin, var olan projelerde gördüğümüz eksiklerden yoksun ve özgün bir proje geliştirmeye karar verdik ve Türkiye'nin ilk sürdürülebilir kitle fonlama platformu olan Kreosus'u inşa ettik! Kreosus sadece Evrim Ağacı'na maddi destek toplamak için yapılmış bir proje değil; herkes Kreosus kullanarak kendi projeleri için maddi destek toplayabilir. Üstelik oralarda bir yerlerde var olan diğer projelerin aksine Kreosus çok daha ucuz, çok daha hızlı ve çok daha portatif!

Evrim Ağacı

Projeye gitmek için buraya tıklayınız. Evrim Ağacı'na maddi destekte bulunmak için buraya tıklayınız.

Agora

Giyim ve aksesuarlar, kişilerin kendi yaşam görüşlerini ifade etmekte kullandıkları en güçlü araçlar; ancak Türkiye'de bilimle ilgili ürün üretiminde çok ciddi eksikler bulunuyor. Tişörtler, kupalar, dekorasyon ürünleri, aksesuarlar ve daha nicesi, ya hiç üretilmiyor ya da bilimsel içerikleri doğru bir şekilde yansıtmayı başaramıyor. Biz de bu sorunu çözmek için kendi bilim pazarımızı hayata geçirmeye karar verdik! Agora, böyle doğdu.

Evrim Ağacı

Bu yazının yazımı sırasında henüz resmî olarak duyurmamış olsak da, burada yer vermek istedik, çünkü çok yakında hayata geçecek bir proje bu.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

Video ve Podcastler

Evrim Ağacı geleneksel olarak yazılı bir arşiv olarak inşa edildi; ancak 2018'den itibaren bunu köklü bir şekilde değiştirdik. Artık ülkemize, videolarla ve podcastlerle de zenginleştirilmiş bir bilim arşivi deneyimi sunuyoruz. Görsel medya, 2018'de katlanarak güç kazandı ve bu sırada sosyal medyanın kalbinde yer alan Facebook, sayısız hatalı karar ile Evrim Ağacı gibi oluşumların erişimini maddi hedefler güderek kısıtlandırdı. Biz de buna adapte olarak ana iletişim mecralarımızı Instagram ve Twitter gibi araçlara kaydırdık; ancak en önemlisi YouTube üzerinden canlı yayınlar ve video içerikler üreterek ülkemizde özgün bilimsel içerik üretimine başladık. Ayrıca evde, işte, okulda, yolda dinlemesi kolay olsun diye Spotify üzerinden podcast yayınlarına da başladık!

YouTube kanalımıza gitmek için buraya tıklayınız. Podcastlerimize gitmek için buraya tıklayınız.

Üniversite Ağımız ve Etkinliklerimiz

Evrim Ağacı, 5 Kasım 2010'da ODTÜ'de kurulmuş bir öğrenci topluluğu olarak hayatına başladı. O günden beri çok değişti, gelişti ve büyüdü; ancak üniversitedeki bağlantılarımızı asla tamamen yitirmedik. ODTÜ'de halen eğitimler ve etkinlikler düzenleyen bir ekibimiz mevcut. Bu ekibimiz, çatı öğrenci topluluğumuz olan ODTÜ Biyoloji ve Genetik Topluluğu ile birlikte ülkemizin en büyük ve en uzun soluklu evrimsel biyoloji konferansı olan Aykut Kence Evrim Konferansı'nı düzenlemeye devam ediyor.

Ayrıca 2018 yılında ilk defa ODTÜ-harici bir üniversitede resmî bir şube kurduk: Boğaziçi Üniversitesi Evrim Ağacı Grubu! Böylelikle üniversitelerdeki bağlarımızı da güçlendirmeye ve iletişim ağımızı zenginleştirmeye başlamış olduk.

Gerçeklik Analizi

Aslında 2012 senesinden beri halk arasındaki yaygın iddiaları Biyolojik ve Fiziksel Mitler ve Gerçekler isimli bir kategori altında ele alıp analiz ediyorduk. Ancak 2016 senesinden beri politik atmosferin değişmesi ve buna bağlı olarak "fact-checking" adı verilen kültürün giderek daha sistemli bir şekilde hayatlarımızda yer etmesi sonucunda (bkz: Doğruluk Payı ve Teyit.org), Evrim Ağacı olarak biz de bu analizlerimizi daha profesyonel bir arayüze kavuşturup, daha sistemli bir hale getirmeye karar verdik. Ve ortaya Gerçeklik Analizi çıktı! Bu sistem ayrı bir yaşam alanına sahip değil; Evrim Ağacı'nın Bilim Ağacı Projesi altındaki Gerçeklik Analizi Araştırmaları kategorisinde yaşıyor. Buna rağmen içeriğin sistemli bir şekilde gösterilmesi ve özel altyapısı, onu ayrı bir proje kılıyor.

Bu içeriğin hazırlandığı tarih itibariyle yeni sisteme geçirilmiş 67 gerçeklik analizimiz bulunuyor.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

Bilim Sözlüğü

Aslında 2013 yılından beri sürdürdüğümüz bir bilim sözlüğümüz vardı; ancak bu sözlük ile içeriklerimizin geri kalanı arasında doğrudan bir ilişki bulunmuyordu. Bu sene geliştirdiğimiz bir projeyle hem Bilim Sözlüğü'müze resmî bir yapı kazandırdık, hem de içeriklerimizle ilişkilendirdik. Artık bir içeriğimizi okurken, eğer Bilim Sözlüğü'müzde bulunan bir terimle karşılaşacak olursanız, bu terimler otomatik olarak işaretleniyor ve üzerine geldiğinizde ne anlama geldikleri gösteriliyor.

Evrim Ağacı

Bu içeriğin hazırlandığı tarih itibariyle Bilim Sözlüğü'müz dahilinde 1380 bilimsel terim bulunuyor.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

Kitap Kulübü

2018 yılında ilk defa sistemli bir kitap kulübü kurmaya karar verdik ve bu projeyi bir "test" olarak hayata geçirdik. Amacımız, her ay kulüp olarak yeni bir bilim kitabı okuyup, bu kitap ve konusu hakkında kafa yorarak bilgi alışverişinde bulunmak. Bu projeyle ilgili aldığımız geri bildirimler harika oldu; ancak projeyi teknik altyapısını güçlendirmek amacıyla askıya aldık. Sosyal medyanın kullanım biçimi ve insanların kitaplarla etkileşimini gözeten yeni bir sistem geliştirmekteyiz. Tamamlandığında, Türkiye'nin en büyük bilimsel kitap kulübü olacağına şüphemiz yok.

Evrim Ağacı

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

Bilim Buluşma Grubu

"Sadece dijital ortamda iletişim kurmak yetmez; bilimseverler yüz yüze de gelmeli." diye düşünerek hayata geçirdiğimiz bu projemiz, Türkiye'nin çeşitli noktalarındaki kafe ve restoranlarda bilimsel buluşma toplantıları düzenleyip, bilimseverlerin bir araya gelerek sosyalleşmelerini ve bir iletişim ağı kurmalarını hedefliyor. Bu projemiz de, kitap kulübü projemiz gibi teknik altyapı bakımından halen geliştirilmekte olan bir proje. Ancak tamamlandığında, ülkemizdeki bilimseverlerin iletişim yollarını güçlendirecek en önemli araçlardan birisi olmasını hedefliyoruz.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

PhD²

Evrim Ağacı artık o kadar büyük bir proje ki, doğduğu üniversite olan ODTÜ'nün veya doğduğumuz ülke olan Türkiye'nin sınırlarını aştı! Sadece ülkemizde değil, tüm Dünya'da Türkiye'deki bilimsel faaliyetleri en isabetli, doğru ve güvenilir şekilde temsil edebilmek istiyoruz. Bu nedenle, iki doktora sahibinin sunduğu bir podcast/video serisine başladık. Aynı zamanda İngilizce içerikler de yayınlamaya başladık! Böylelikle Evrim Ağacı, ilk defa resmî olarak yurtdışına açılmaya başladı.

Bu içeriğin hazırlandığı tarih itibariyle proje kapsamında üretilmiş 4 yazı ve 12 video yer alıyor.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

Tree of Evolution

Elimizde bu kadar çok sayı, çeşit ve teknik gereksinimi bulunan projemiz varken; Evrim Ağacı olarak tüm Dünya'ya hitap etmek ve ülkemizi uluslararası platformda temsil etmek gibi planlarımız varken; bu işi "sadece bir hobi" olarak sürdürmemiz artık mümkün değildi. Dolayısıyla profesyonel bir adım atma kararı aldık ve Evrim Ağacı'nı, Tree of Evolution ismi altında bir firmaya dönüştürdük. Tüm çalışmalarımız, 2018 itibariyle bu çatı altında sürdürülmeye devam edecek.

Evrim Ağacı 2010 yılından beri "amatör bir öğrenci topluluğu" olarak yoluna devam ediyordu. Ancak 2018 yılı itibariyle sürdürmekte olduğumuz bu kadar fazla sayıda proje olunca ve Evrim Ağacı'nı kuran öğrenciler artık öğrenci statüsünden çıkarak yüksek lisans ve/veya doktora sahibi mezun statüsüne geçtikleri için; tüm emeklerini heba edip dağılmak yerine, Evrim Ağacı'nı bu tutkuyu profesyonel bir şekilde sürdürmemizi hedefleyen bir bilim işletmesine dönüştürme kararı aldık: Tree of Evolution! Merkezi ABD'nin Teksas eyaletinde bulunan şirketin resmî ilkeleri, misyonu ve vizyonu Evrim Ağacı'nınkilerle birebir aynı!

Bizim işimiz belli: Ülkemizdeki bilimsel algıyı ve anlayışı arttırmak. İşte Tree of Evolution; bunu çok daha profesyonel, çok daha denetimli ve çok daha güçlü bir şekilde yapmamızı mümkün kılacak. Ayrıca, Evrim Ağacı'nın bir firma çatısı altına girmesinin, ona erişilebilirlikle hiçbir ilgisi olmadığını hatırlatalım: Evrim Ağacı'nın bütün içeriklerine erişim her zaman ücretsizdi ve her zaman ücretsiz kalacak.

Projeye gitmek için buraya tıklayınız.

Teknik Gelişmeler

2018 yılı, Evrim Ağacı için teknik altyapı çalışması ve teknik geliştirme yılı oldu! Birçok önemli ve Evrim Ağacı'nın gidişatını etkileyen adım attık; yıllardır bekleyen yeni teknik donanımlarımızı hayata geçirdik. Bunları başlıklar halinde özetleyecek olursak:

Yeni Teknik Sorumlumuz

2017 yılının sonlarına doğru aramıza katılan yeni teknik sorumlumuz Eyüp Can Akman sayesinde Evrim Ağacı yepyeni bir nefese, hıza ve dinamizme kavuştu. Burada gördüğünüz projelerin neredeyse tamamı onun eseri.

Yeni Temamız

Evrim Ağacı olarak uzunca bir süredir basit ama işlevsiz bir tema ile yola devam ediyorduk. Bunu değiştirme kararı aldık ve yepyeni bir arayüz ile 2018'de kendimizi yeniledik. Bu yenilenme sürecinde okunabilirliği en üst düzeye çıkarıp, dikkat dağıtıcı unsurları en aza indirmeye çalıştık.

Yeni İçerik Yönetim Panelimiz (CMS): Eunomia

2018 yılında yaptığımız geliştirmelerden bahsederken yönetici panelinden bahsetmek size tuhaf gelebilir; ancak Evrim Ağacı'nın sahip olduğu içerikler ve yıllara yayılan çalışma prensiplerimiz düşünülecek olduğunda, arka planında çalışan, tamamen özgün bir şekilde geliştirdiğimiz yeni içerik denetleme sisteminin Evrim Ağacı'nın ürettiği içerikler için önemini vurgulamadan geçemeyiz. Eunomia adını verdiğimiz bu proje, profesyonel bir içerik yönetim paneli; öyle ki, eğer dilerlerse üçüncü partilerin de kullanımına açma hazırlığı içerisindeyiz. Okurlarımız bu panelle pek etkileşmiyor olsa da, bu panel yazarlarımızın, editörlerimizin ve yöneticilerin hayatlarının en önemli parçalarından birisi. Dolayısıyla bu panelin detayları, Evrim Ağacı'nın çalışma dinamikleri için büyük önem arz ediyor. Biz de, bunun bilincinde olarak, akademik dergilerin ve profesyonel gazetelerin kullandıklarından bile daha kapsamlı, daha profesyonel ve daha iyi organize edilmiş bir panel ve içerik denetleme sistemi geliştirdik. Bu sayede iş/yazı akışını düzenli hale getirdik ve editöryal denetimi mümkün kılacak araçları yazar ve editörlerimize sunduk.

Pixabay

Yeni Profil ve Yetkilendirme Sistemi

Evrim Ağacı'nın yaşayan ve nefes alan bir ekosistem olabilmesi için, sitenin parçası olan üyelerin kendilerini özgürce ifade edebilmelerini ve Evrim Ağacı ekosistemindeki deneyimlerine bağlı olarak siteye daha fazla veya daha az etki edebilmelerini mümkün kılan bir profil/yetkilendirme sistemi geliştirdik. Bireylerin profil bilgilerinde en geniş seçenekleri sunmaya özen gösterdik. Böylelikle her bir üyemizi daha yakından tanımamız ve onların istek ve ihtiyaçlarına göre yönlendirmelerde bulunmamız mümkün olacak.

Unvan Sistemi

Evrim Ağacı'na katkı sağlayan akademisyenler, yazarlar, bilim insanları ve her türlü arka plandan bilimseverler bulunuyor. Yazar-okur etkileşimini arttırabilmek ve bu kişilerin alanlarındaki yetkinlik durumunu ön plana çıkarabilmek için yeni bir unvan sistemi geliştirdik. Buna göre, bu içeriğin hazırlandığı sıralarda sitemizde görev alan kişilere ait 444 unvan tanımlanmış vaziyette. Bu konuda ileride hoş sürprizler sizleri bekliyor olacak.

Yeni Kategori/Etiket Sistemi

Bilim Ağacı projemizin kategori sistemimizin belkemiği olduğunu yukarıda izah etmiştik. Yeni etiket sistemimiz ise, Bilim Ağacı'ndaki dalları birbiriyle ilişkilendiren altyapıyı sağlıyor. Bunu, "yatay gen transferi" olarak düşünmek mümkün. Bu içeriğin hazırlandığı tarih itibariyle içeriklerimizi birbiriyle ilişkilendiren toplam 8692 etiket bulunuyor.

Yeni İçerik Bilgilendirme Sistemi

Geliştirdiğimiz yeni içerik okuma arayüzünün sadece sade olmasına özen göstermedik; aynı zamanda okurların ilgisini çekebilecek ve onlara önemli bilgiler verebilecek bir panel de geliştirmeyi hedefledik. Bu nedenle her bir içeriğimizde o içeriğin yaklaşık kaç dakikada okunabileceği, içerik okunurken ekranın üst kısmında dolan bir ilerleme çubuğu ve içerik istatistiklerini okura aktaran temiz bir arayüz geliştirdik. Burada attığımız en önemli adımlardan birisi, okurun okuduğu içeriğin İçerik Özgünlüğü/Tipi'ni gösteren, renk-destekli bilgi kutusu oldu. Böylelikle okur, okuduğu içeriğin özgün metin mi, türev içerik mi, yoksa çeviri mi olduğunu daha okumaya başlamadan görme imkanına erişti. Ayrıca yeni içeriklerimiz hakkında okurlarımızı bilgilendirebilecek bir bildirim ağını da bu sene hayata geçirdik.

Editöryal Denetim, Hakem Denetimi ve Katkı Sağlayan Sistemi

Evrim Ağacı olarak birincil önceliğimiz kalite ve güvenilirlik. Her ne iş yapıyor olursak olalım kalite ve bu kaliteden gelen güven duygusu, bizim için birinci sırada geliyor. Akademik bilim için de bu böyle ve akademideki hakem/editör sistemi bunu asırlardır sağlamayı başaran çok güçlü bir sistem. Biz de, bir popüler bilim oluşumu olmamıza rağmen, akademiden bu özelliği ödünç alan bir editöryal denetim ve hakem denetimi sistemi inşa ettik (şu anda hakemlerden ziyade editörlerle çalışıyoruz). Bu sistem dahilinde hiçbir içeriğimiz, editörlerimizin denetiminden geçmeden yayına alınamıyor. Bu sayede, siz değerli okurlarımıza ulaşan bütün içeriklerimiz en azından bir defa, çoğu zamansa birden fazla defa denetimden geçmiş oluyor.

Ayrıca bu sistem sayesinde, tek bir yazı üzerinde birden fazla kişinin emek harcaması ve bu emeğin kredisinin eksiksiz bir şekilde verilebilmesi de mümkün oldu. "Katkı Sağlayanlar" panelimiz, her bir içeriğimize emek harcamış kişilerin isimlerini ve profillerini gösteriyor. Bu da, daha çok kişinin işbirliği içinde içerik üretebildiği bir ekosistem geliştirmemizi mümkün kılıyor. Örneğin bu içeriğin hazırlandığı tarih itibariyle 212 yazımızda, editör(ler) hariç, birden fazla kişinin emeği bulunuyor.

Evrim Ağacı API

Evrim Ağacı büyüdükçe, Evrim Ağacı'nın içerikleriyle dış kaynakların etkileşebilmesinin önemi de artıyor. Örneğin dış analistler veya program geliştiricileri, Evrim Ağacı'ndan alacakları verilerle çalışabilirler, kendi programlarını yazabilirler, hatta Evrim Ağacı'nı farklı stillerle okumayı mümkün kılan sistemler geliştirebilirler. Bu süreci kolaylaştırıp hızlandırmak için ilk defa Evrim Ağacı API ("Application Program Interface" veya "Uygulama Program Arayüzü") sistemini geliştirdik. Bu sayede dileyen herkes Evrim Ağacı'nın içerik bilgilerini (bizim verdiğimiz yetki ve izinler çerçevesinde) çekerek kullanabilir, kendi sistemlerini geliştirebilir ve Türkiye'de bilimin yayılmasına katkı sağlayabilir!

Versiyon Sistemi

Bizler için içeriklerimizin sadece son halleri değil, o son hale ulaşana kadar geçtiği bütün ara basamaklar da önemli! Birçok içerik denetleme sisteminde bu ara basamaklar ("versiyonlar") kaybolsa da, Evrim Ağacı'nda hiçbir düzenleme artık kaybolmuyor. Bu, Evrim Ağacı olarak çok büyük önem verdiğimiz şeffaflık konusunda da bize katkı sağlıyor. Hatta bu sistemin bir uzantısı olarak, 2018 yılı itibariyle Evrim Ağacı içeriklerinde sadece yayınlanma tarihi değil, aynı zamanda son düzenlenme tarihi de gösteriliyor. Bu sistem dahilinde, bu içeriğin hazırlandığı sırada, sadece 2018 yılında eklenen 583 yazımızda 3344 versiyon bulunuyor. Toplamda ise 7478 yazıda toplamda 13.923 versiyon bulunuyor.

Mobil Kullanıcılar ve AMP Sistemi

Sitemize gelen kullanıcıların %76.99'u mobil kullanıcı olduğu için, bu sene mobil sitemizin geliştirilmesine büyük önem verdik. Bu çalışmaların en önemli ayağı, Google tarafından başlatılan Hızlandırılmış Mobil Sayfalar (AMP) teknolojisini benimsemek oldu. AMP teknolojisi sayesinde internet sitelerinin çok daha hızlı dolması ve okurlara ulaştırılması mümkün oluyor. Bu teknoloji, site geliştirme sırasında çok sayıda teknik düzenlemeyi gerektiriyor; ancak zamanımızın önemli bir bölümünü bu işe ayırarak okurlarımızın çok daha temiz ve hızlı bir mobil etkileşim imkanına erişmesini sağladık.

Google Yapılandırılmış Veriler

Eğer Türkiye'de bilimin güç kazanmasını istiyorsak, bilim sitelerinin Google aramalarında daha yüksek performans göstermesi şart! Bunun bilincinde olan bir ekip olarak, Google'ın "yapılandırılmış veri" çalışmasına yönelik sağlam bir altyapı çalışması gerçekleştirdik. Bu sayede, birçok aramada Evrim Ağacı en üst sıralardan kendine yer bulabiliyor ve halkımızın güvenilir bilgiye erişme olasılığı artıyor.

Sesli Metinler

6 Nisan 2013 tarihinde görme engelli vatandaşlarımıza yönelik olarak başlattığımız Sesiniz Olsun sosyal sorumluluk projesi, teknik aksaklıklar nedeniyle askıya alınmıştı. 2018 yılı, bu projenin de dirilişine tanıklık etti. Artık içeriklerimiz yeniden profesyonel, yarı-profesyonel ve amatör ses sanatçıları tarafından seslendirilecek ve böylelikle içeriklerimizi işitsel olarak da deneyimlemeniz mümkün olacak. Bu proje, sadece görme engelli vatandaşlarımıza değil; aynı zamanda içeriklerimizi podcast olarak tüketmek isteyen kişilere de faydalı olacak bir proje oldu!

Proje dahilindeki örnek bir içeriği buradan dinleyebilirsiniz.

Yolu Kesişenler

Evrim Ağacı, birçok bilimseverin ve bilim girişimcisinin gücüne güç katmak için dahil olmayı tercih ettiği bilim platformlarından birisi. Bilim anlatıcılığı konusunda çeşitli girişimlerde bulunan kişi ve gruplar, "son liman" olarak Evrim Ağacı'na dahil olmayı seçebiliyor. Benzer şekilde, Evrim Ağacı ile yolları kesişenler veya Evrim Ağacı'na dahil olduktan sonra kendi oluşumlarını kurmayı seçenler de olabiliyor. Bu sene de bu açıdan farksızdı.

Gelecek Bilimde ve Psikoloji Videoları

Aramıza katılan veya yolları bizimle kesişen birçok yazarımıza selam olsun! Ayrıca Canlı Bilim YouTube serimizin birinci sezonu "Gelecek Bilimde"yi bizimle çeken Burak Çankaya'ya, Psikoseyir projesi altında psikoloji videolarını Evrim Ağacı YouTube kanalından paylaşan Cevdet Acarsoy'a teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Evrimsel Antropoloji

Yaptıkları harika işleri sürdürmenin yanı sıra, bugüne kadar ürettikleri ve çevirdikleri metinleri Evrim Ağacı platformuna taşımayı seçen Evrimsel Antropoloji ekibine de tekrardan aramıza hoş geldiniz diyor, katkıları için teşekkür ediyoruz.

Gelincik Projesi

Genetik algoritmalar kullanılarak, rastgele basılan tuşların anlamlı cümleler yaratabileceğini; dolayısıyla seçilim baskısı altında kalan çeşitliliğin herhangi bir bilinçli yönlendirme olmaksızın karmaşıklık yaratabileceğini gösteren Gelincik Projesi'ni Evrim Ağacı altında hayata geçiren, ismini vermek istemeyen programcı dostumuza da selam olsun.

ODTÜ Yabancı Diller Bölümü

ODTÜ'de çeviri üzerine ders veren sevgili hocamız Dr. Yasemin Tezgiden Cakcak ve öğrencileri ile bu yıl ikinci defa çalışarak üst düzey metinleri dilimize profesyonel bir şekilde kazandırmaya çalıştık. Bu senenin hedefinde Stanford Encyclopedia of Philosophy bulunuyordu ve buradan seçtiğimiz çok kıymetli makaleleri ilk defa dilimize kazandırmış olduk. Bu süreçte Evrim Ağacı çatısı altında çeviri yapan öğrenci arkadaşlara ve Yasemin hocamıza çok teşekkür ediyoruz.

Basında Evrim Ağacı

Evrim Ağacı olarak 2018 yılında da yeni girişimlerimiz ve çalışmalarımızla basında yer aldık. Bunlardan birkaçı şu şekilde:

1. 15 ilaçtan 11’i Evrim Teorisi sayesinde üretiliyor, Evrensel Gazetesi (Vedat Yalvaç), 12 Aralık 2018
2. Çocuk oyunları arasında Türkiye’de bir ilk: Evrim, Milliyet Gazetesi
3. İstanbul Kitap Fuarı'nda hangi kitapları satın aldık?, CNN Türk (Hakan Özbek), 4 Aralık 2018
4. Tüyap Kitap Fuarı’nda kaçırılmaması gereken 18 etkinlik, İleri Haber, 9 Kasım 2018
5. #GizemSoruo: En Popüler Bilim Oluşumu Evrim Ağacı Röportajı, Milliyet Gazetesi (Gizem Aydoğan), 9 Ocak 2018
6. Popüler bilimin yeni adresleri, Milliyet Gazetesi (Görkem Evci), 7 Nisan 2018
7. 'Evrimi anlatmak bizim sorumluluğumuz', Evrensel Gazetesi, 23 Ekim 2018
8. Avcılar’da Harari’nin Sapiens kitabı tartışıldı, Evrensel Gazetesi, 10 Aralık 2018
9. Ekonomi, Bilim ve Sinema Konulu Haftanın En İyi 10 YouTube Videosu, Webtekno (Şahin Kılınç), 23 Ekim 2018

Tabii basında sadece çalışmalarımızla yer almıyoruz; bazen de basın kaynaklarının Evrim Ağacı'ndan alıp yayınladıkları içeriklerimiz de olabiliyor. Kimi zamansa bizden yazı talep edebiliyorlar, biz de onlar için içerikler üretiyoruz. Bu sene bu şekilde yayınlanan birkaç yazımız şöyle:

1. Akdeniz Kasırgası: Türkiye, küresel ısınmanın etkilerinden muaf değil!, BirGün Gazetesi, 7 Ekim 2018
2. Bilim ve din arasındaki çekişme: Evrildik mi, yaratıldık mı?, T24, 29 Ağustos 2018
3. Bilim insanları arasında inançlar ve ateizm, BirGün Gazetesi, 28 Ekim 2018
4. Evrimsel biyologlar neden daha ateistik?, BirGün Gazetesi, 4 Kasım 2018
5. Aşılar hayatımızı nasıl değiştirdi?, T24, 2 Mart 2018
6. Spotify DNA'ya özel müzik listesi oluşturacak, Gazete Duvar, 26 Eylül 2018

Katıldığımız Etkinlikler

Daha önceden de belirttiğimiz gibi, Evrim Ağacı sadece dijital ortamda varlık gösteren bir ekip değil; fiziksel olarak da durmaksızın yeni çalışmalara imza atıyoruz. 2018 senesi Evrim Ağacı için Türkiye'de birçok etkinliğe imza attığımız, birçok uzun soluklu diğer çalışmanın da temellerini hazırladığımız bir yıl oldu. Katıldığımız etkinliklerin kısaltılmış bir listesi şu şekilde:

1. Nostalji Kitap Kafe, 16 Ekim 2018, Pangaltı/İstanbul
2. Doğruluk Kontrolü Zirvesi 2018, 1-2 Kasım 2018, Antalya
3. Yüksek İhtisas Üniversitesi, 15 Kasım 2018, Ankara
4. Nazım Hikmet Kültür Merkezi, 16 Kasım 2018, Şişli/İstanbul
5. TÜYAP Kitap Fuarı, 17-18 Kasım 2018, Beylikdüzü/İstanbul
6. Barış Manço Kültür Merkezi, 19 Kasım 2018, Avcılar/İstanbul
7. Barış Manço Kültür Merkezi, 20 Kasım 2018, Kadıköy/İstanbul
8. Kırsal Çevre Derneği, 21 Kasım 2018, Ankara
9. Oxford Üniversitesi, 23 Kasım 2018, Skype Bağlantısı
10. Power FM 1. Podcast Festivali, 8 Aralık 2018, Skype Bağlantısı
11. TEDxMETUAnkara, 9 Aralık 2018, ODTÜ/Ankara

Kitaplarımız

2018 yılı, Evrim Ağacı olarak yayımladığımız iki kitabın en yüksek satış grafiklerine ulaştığı yıl oldu. Her ikisi de Ginko Bilim etiketiyle satılmaya başlayan Evrim Kuramı ve Mekanizmaları bir yıl içinde 4 baskı, Evrenin Karanlığında Evrimin Işığı ise bir yıl içinde 2 baskı yaparak yok sattı.

Ayrıca bu sene 1 yeni kitabı daha yayına hazırladık ve 2 tanesi üzerinde çalışmalarımız devam ediyor.

Sonuç ve 2019

Ne sene ama... Ne çok iş yapmışız, sıralarken biz yorulduk, biz şaşırdık. Üstelik burada yazılanların, gerçekten de yaptığımız tüm işler olduğundan emin değiliz. Mesela birçok teknik detayı es geçmek zorunda kaldık; şu anda yayına girmek üzere olan mobil uygulamalarımızdan bahsetmedik bile! Olsun, onlardan da bir sonraki senenin raporunda bahsederiz.

Şunu tekrar vurgulamamıza izin verin: Evrim Ağacı %100 okurlarından gördüğü maddi destekle varlığını sürdüren bir bilim platformu. Yani bu rapordaki istatistiklere ulaşmamızı ve projeleri hayata geçirmemizi mümkün kılan en önemli güç, Kreosus ve Patreon üzerinden bize maddi destekte bulunmayı tercih eden okurlarımızdır. Onlar olmasa, bunların hiçbiri mümkün olmazdı. Siz de onların arasına katılarak 2019 yılında daha da büyük işler başarmamızın bir parçası olabilirsiniz.

Ancak bu kadar çok çalışmış, bu kadar çok üretmiş olmak bize çok önemli bir sorumluluk yüklüyor: 2019 yılında daha da çalışkan, daha da üretken olmak zorundayız! Ve biz buna çoktan hazırız!

Gelsin bakalım 2019!

Evrim Ağacı ailesinin parçası olan herkese mutlu yıllar, iyi seneler.

Türkiye'de bilim anlatıcılığı ve bilimsel aydınlanma mücadelesi sizlerle güzel!