Aşı Nedir? Nasıl Çalışır? Aşılar Hayatımızı Nasıl Değiştirdi?
Aşı Karşıtlığı ve Aşılarla İlgili Yalanlara Kanmayın: Hekimler Tarafından Önerilen Aşılar Güvenlidir!
İlginizi Çekebilecek Sorular
- Mitoz bölünmede kalıtsal çeşitlilik neden yoktur? Kalıtsal çeşitlilik yoksa evrime katkısı bulunmaz mı?
- Saçlarımız yağlanıyor. Bu yağın çeşidi nedir? Bu tür lipidlerin adsorbsiyonu ve viskozitesinin sıcaklıkla ilişkisi nasıldır?
- Volkanik kayaçlar neden bu kadar çeşitlidir?
- Yoğurt veya ayran gerçekten uyku getirir mi?
- Yaratıcı kötü olabilir mi? Belki de onun istediği kaostur ve ölümden sonra yaşam varsa cezalandıracağı insanlar iyilerdir. Böyle bir şey olabilir mi?
- Kanser nedir? Kaç tür kanser vardır? Güncel bir tedavisi var mıdır? Alternatif tıp kanser adına ne durumdadır?
Paylaş
Bu yazı, Evrim Ağacı'na ait, özgün bir içeriktir. Konu akışı, anlatım ve detaylar, Evrim Ağacı yazarı/yazarları tarafından hazırlanmış ve/veya derlenmiştir. Bu içerik için kullanılan kaynaklar, yazının sonunda gösterilmiştir. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri'ne tabidir.
Not: Bu yazı içindeki bazı görseller okurlarımız için rahatsız edici olabilir.
***
Evrim Ağacı olarak aşı konusundaki "tarafımız", bilimsel ortak görüşten yanadır: Aşıların faydaları ve zararları modern çalışmalar ışığında net olarak bilinmektedir. Bunlar, halka da açıktır. Aşılar, modern bilimin en büyük zaferlerinden birisidir!
Günümüzdeki sayısız komplo teorisyeni, binlerce bilim insanının ömürlerini adadıkları ilaç ve aşı sektörünün tamamının yalan söylediğini ileri sürmektedir. Bu, bilimsellikten ve rasyonel düşünceden uzak bir iddiadır; herhangi bir geçerliliği bulunmamaktadır. Bu art niyetli kişi ve gruplar tarafından günümüzde ortaya çıkan her salgın hastalık "Amerika'nın (veya İsrail'in) laboratuvar deneyi" olarak lanse edilmektedir. Bu kişilerin bu hatalı tutumu, kitleleri yanlış bilgilere itmekte ve hatalı inançlar geliştirmelerine sebep olmaktadır. Hatta potansiyel olarak kendilerinin ve yavrularının hayatlarıyla oynamaktadır!

Mikropları Tanıyalım
Hastalıklara sebep olan temel unsurlar mikrop olarak anılır. En temel düzeyde, virüsler, bakteriler, mantarlar ve çeşitli mikroskobik hayvanlar (örneğin protozoalar) hastalıkların temel kaynağıdır. Bu canlıların (veya virüs ile prionlar gibi cansız varlıkların) çok yüksek üreme/çoğalma hızlarının olması, çok hızlı evrim geçirebilmelerine, dolayısıyla yepyeni özellikler kazanarak eskiden hasta etmeseler bile sonradan hastalık yapıcı (patojen) özellik kazanmalarına neden olmaktadır.
İnsanın vücudunda 100 trilyon hücre bulunmaktadır; buna karşılık tek bir insanın vücudunda 1 katrilyon civarında mikrop bulunur. Bunların hemen hemen hepsine savunma sistemimiz cevap verebiliyor olsa da, geçirilen yüksek hızda evrimden ötürü bu mikroplar kolaylıkla bağışıklık sistemimizi atlatabilirler.

İşte bu durumda, bağışıklık sistemimizi her sene evrim geçiren yeni mikroplara tanıtmak için aşılar uygulanır. Benzer şekilde, kimi hastalıklar ölümcül olsalar da, bağışıklık sistemi tarafından tanınmaları halinde neredeyse hiçbir zaman bireye (veya yavruya) zarar veremezler. Bu nedenle, hastalığın tam gücüne maruz kalmaktansa, kontrollü bir şekilde zayıflatılmış mikroplara maruz kalmak ve savunma sistemine bu virüsleri tanıtmak mantıklı, bilimsel ve işlevseldir.
İşte aşı, çok düşük dozda, seyreltilmiş ve öldürülmüş/zayıflatılmış mikropları içeren kimyasallardır. Bu kimyasallar vücuda verildiğinde, savunma sistemimiz hemen aktive olur ve bu mikropları tanımaya başlar. Normalde vücudumuza giren hastalık yapıcı mikroplar hızla üreyerek, savunma sistemimiz genelde onu durduramadan önce savunma sistemi hücrelerimizin sayısını geçerler ve bizi hasta ederler. Ancak aşıdaki dozaj çok düşük ve mikroplar da etkisiz hale getirilmiş olduğundan, kişi hastalığı geçirmeden mikropları tanır. Böylece, o hastalığa yakalanmadan, hastalığın mikrobunu tanımış olur. Sene içerisinde bir daha hastalığın o türüne yakalanma ihtimali sıfıra yakın olur.

Sezonluk Aşılar ve Grip
"Ama ben grip aşısı oldum, buna rağmen aynı sene grip de oldum, demek ki işe yaramayabiliyor." diyor olabilirsiniz. Bu, çok basit ve evrimsel biyoloji çerçevesinde rahatlıkla açıklanabilir bir sebepten kaynaklanmaktadır. Dediğimiz gibi mikropların çoğu çok hızlı bir üreme, dolayısıyla türleşme, dolayısıyla evrimleşme hızına sahiptir. Normalde herhangi bir anda, bizim "grip" olarak tanıdığımız hastalığa neden olabilen yüzlerce virüs türü bulunabilir. Bunların hepsi, bir önceki senenin virüslerinden evrimleşmiştir. İlaç sanayi, şimdilik bu evrim hızını yakalayamadığından ya da durduramadığından, sadece o senenin en yaygın virüsüne yönelik aşılar üretirler. Dolayısıyla siz bu virüs türünden grip kapmayacak şekilde donanımlanırsınız; ancak şanssızsanız, daha seyrek görülen bir diğer virüsü alarak grip olabilirsiniz. Unutmayın ki aşı bir çözüm değil, bir önlemdir.
Dahası, grip aşıları gibi sezonluk aşılar, koruyucu etkisi ortalamada en düşük olan aşı gruplarıdır. Bu nedenle sezonluk aşılardan yola çıkarak bütün aşıların işlevselliğini sorgulamak hatalı bir yaklaşımdır. Spesifik olarak grip aşısıyla ilgili çok daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz.

Aşı Olarak Sadece Kendinizi Değil, İnsanlığı Koruyorsunuz!
Aşı olmak sadece bireysel bir korunma sağlamaz; aynı zamanda "sürüyü", yani tüm insan toplumlarının sağlığını korumuş olmaktasınız. İzah edelim:
Çeşitli bilgisayar simülasyonları ile, belirli büyüklüklerdeki ve aralarında belirli mesafeler bulunan hayvan grupları arasında mikropların yayılma hızı ve dinamiklerini incelemek mümkündür (bunu buradan, buradan, buradan veya buradan kendiniz de görebilirsiniz). Bunu yaptığımızda, popülasyonun genelinin aşılanmadığı durumlarda mikropların çok hızlı bir şekilde popülasyona yayılabildiğini görmekteyiz. Yani aşılar sadece sizi korumakla kalmaz, aynı zamanda sürü bağışıklığı denen kavram nedeniyle türümüzün genelini korur.
Yani bunun tersi de geçerlidir: Çeşitli önyargılar ve hatalı bilgilendirmeler nedeniyle kendilerini ve/veya yavrularını aşılamayan bireyler, sadece kendilerini değil, sizleri ve yavrularınızı da bizzat tehdit etmiş olmaktadır. Bu nedenle aşı karşıtlığı gibi bilimsel geçerliliği olmayan akımların önü ivedilikle kesilmeli, cımbızlayarak paylaştıkları hatalı bilgiler önlenmeli, popülasyonun geneli aşılanmalıdır.
Aşılar Hayatımızı Nasıl Değiştirdi?
Aşağıdaki Görselde, Hastalık Kontrolü ve Önlemi Merkezi'nin hazırladığı ve New York Eyaleti'nin Purchase bölgesinde yaşayan Leon Farrant isimli birinin halkın anlayabileceği hale getirdiği istatistikler görülmektedir. Bu istatistikler, aşılar çıkmadan önce ve sonra, belli başlı hastalıklara yıllık yakalanma sayılarını ve bu sayıların aşılar sayesinde ne yüzdeyle engellenebildiğini göstermektedir. Burada sayılan hastalıkların hemen hepsinin ölümcül olduğunu belirtmekte fayda var.

Çocuklarımıza yapılan aşıların her birinin faydalı ve işlevsel olduğu, hem akademik araştırmalarca, hem de pratik ve klinik uygulamalarca tartışmaya yer olmayan bir şekilde gösterilmiştir. Aşıların neleri başardığını ne olur unutmayın.
Cochrane Araştırması Doğruluyor: Aşılar Hayat Kurtarır!
Cochrane Araştırması denen ve tek bir akademik araştırmaya bakmak yerine, bir konuda yayınlanmış bütün akademik makalelere "meta" (bütüncül) düzeyde bakan, milyonlarca veriye dayanan çalışmalar, aşıların işlevini ispatlamaktadır; kendiniz okuyun. Örneğin, toplamda 14.7 milyon kişiyi kapsayan bir Cochrane çalışmasında, yaygın olarak uygulanan MMR aşısının %78-98 koruyuculuğa sahip olduğu ve kimilerinin iddia ettiğinin aksine otizm, astım, lösemi, tip-1 diyabet vb. hastalıklarla ilişkisi olmadığı gösterilmiştir.
Aşıların "kapitalist düzenin oyunu olduğu" hikayesi arkadaş ortamlarında muhabbet etmek için kullanılabilecek keyifli bir masal olsa da (ve hatta bunun geçerlilik payı olsa bile!), genel geçer olarak uygulanan aşıların ezici çoğunluğunun, günümüzün "geç dönem kapitalizmi"nden çok önce, bağımsız araştırmacılarca geliştirildiğini unutmayın!
Yazılarımızda da anlattığımız gibi, aşılar kusursuz yöntemler değildir ve nadiren de olsa yan etkileri olabilir. Bu, her ilaç için geçerlidir. Fayda/zarar analizi, aşıların faydasının, olası zararlarından kat kat yüksek olduğunu net bir şekilde göstermektedir. Bilim bunu söyler. Hiçbir kimyasal madde, belli başlı potansiyel veya reel yan etkisi olmadan iyileştirme veya koruma sağlayamaz. Aşılar da bundan muaf değildir.
Ancak aşı olmayıp da bu hastalıklara yakalanmak, aşılardan doğabilecek aşırı nadir yan etkilerden çok daha tehlikelidir. Ayrıca komplo teorisyenlerinin iddia ettiği gibi, aşıların yan etkileri öyle "gizli" ya da "sıra dışı" bilgiler değildir. Her ciddi tıp ve bilim oluşumunun sitesinde her birine açıkça erişebilirsiniz; bunları keşfetmek yeni bir sırrı açıklamak değildir.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2F57f6e4ed872f993be169adaa29743eb3.jpg)
Aşı karşıtlığı, tıpkı düz dünyacılık gibi, üzerinde düşünmesi ilgi çekici olsa da, %100 hatalı bir inançtan ibarettir. İnsanların bu tarz "sürüden ayrı olma" veya "uyanmış olma" merakını anlıyoruz; ancak bu inançların gerçekleri değiştirmediğini anlamak önemlidir. Bir bilginin sıra dışı olması, onu daha gerçek kılmaz.
Ana akım olan kabullenişlere aksi yönde açıklamalar, özellikle internet çağında fazlasıyla moda oldu. Ancak bu tip bilim karşıtlıklarının iddialarının asırlar öncesine dayandığı ve ihtiva ettiği argümanların pek değişmediği hatırlanmalıdır.

Tıbbi uygulamalar; sağlıklı bir bilimsel şüphecilik çerçevesinde, belli bir akademik algı ve biliş düzeyine eriştikten sonra, rahatlıkla sorgulanabilir. Bunda hiçbir sakınca yok! Halkımızı buna Evrim Ağacı olarak bizzat teşvik etmekteyiz! Sorgulayın!
Sakınca; bilimsel olarak yeterli donanım ve algıya erişmeden, bilimsel hiçbir temeli olmayan argümanlara başvurarak halk ve toplum sağlığını tehdit ettiğinizde başlamaktadır. Düşünce özgürlüğümüzün, diğerlerine zarar veren düzeye erişmediğinden emin olmalıyız.

Aşılarla ilgili şu yaygın inançlara kanmayın:
- Aşılar savunma sisteminize "aşırı yükleme" yapmaz; tam tersine, hastalık sırasında aşırı miktarda yabancı mikropla boğuşmamak adına önceden hazırlık yapabilmesini sağlar.
- Aşıların bazı hastalıkların kökünü kurutmuş olması, aşıların artık gereksiz olduğu anlamına gelmez. Sürü bağışıklığı sürdürülmezse, tek bir vakadan yeniden salgınlar başlayabilir - ki bunun örneklerine rastlıyoruz.
- Aşılanan insanlar, aşılanmayanlardan daha fazla hasta olmazlar! Yapılan çalışmalar aşılandıktan sonra hastalanan kişilerin sayısının, aşılanmadan hastalananlara göre kat kat yüksek olduğunu göstermektedir.
- Hijyen ve sağlıklı beslenme aşıların yerini alamaz. Bunlar önemlidir; ancak aşıların verdiğini tek başına size veremezler! Bu, mümkün değildir!
- Doğal bağışıklık, aşı bağışıklığından daha iyi değildir. Doğal kazanılan bağışıklığın bazı vakalarda aşı ile kazanılan bağışıklıktan daha uzun sürdüğü doğrudur; ancak doğal enfeksiyonun riskleri aşı kullanımının yarattığı risklerden fazladır.
Bu yaygın hatalı inançlar hakkında çok daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.

Çocuklarınızı Aşılayın!
Her şeyden önemlisi, ebeveynlere sesleniyoruz: Lütfen çocuklarınıza, hekimlerin önerdiği aşıları eksiksiz olarak yaptırınız. Ülkemizin sorunlarına bir de antik salgın hastalıkları eklemeyelim. Unutmayın: Bizim ileri gitmemiz gerekiyor, geri değil. Çocuklarımız = Geleceğimiz.
Çocuklarımızın, çocuklarınızın aşılarını takip etmeyi ve zamanında yaptırmayı unutmayın. Onlar bizlerin gelecekleri ve onları ölümcül hastalıklardan korumanın en önemli yollarından birisi zamanında ve doğru bir şekilde aşılamak. Sadece ve sadece aşılar ve düzgün aşılanma sayesinde:
- Çocuk felci ve çiçek hastalığı %100 başarıyla;
- Difteri, H. influenzae (5 yaşından küçüklerde), kızamık, kabakulak, kızamıkçık %99'dan fazla başarıyla;
- Hepatit A ve kalıtsal rubella sendromu %98'den fazla başarıyla;
- Tetanoz ve su çiçeği %96'dan fazla başarıyla;
- Meningokok, boğmaca, pnömokoksis (5 yaşından küçüklerde) ve rotavirüs %80'den fazla başarıyla,
- Akut hepatit B ise %70'ten fazla başarıyla önlenebilmektedir.
Sadece aşılanmayla!
Olmanız ve çocuklarınıza yaptırmanız gereken aşıları hekiminizden öğrenebilirsiniz.



- 1
- 0
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/12/2019 08:24:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5349
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.