Bazı Hastalıklar İçin Tek Aşı Yeterli İken, Bazı Diğerleri İçin Neden Her Yıl Aşı Olmamız Gerekiyor?
- Çeviri
- Viroloji
- İmmünoloji
Gribe neden olan influenza virüsü durmaksızın mutasyona uğradığı için, belli düzeyde koruma sağlayabilmek adına her yıl aşı olmamız gerekir. Öte yandan kızamık için çocuklukta sadece 2 doz aşı olmamız yeterlidir; bu aşı bizi ömür boyu korumaktadır. Neden?
Cell Reports dergisinde yayımlanan bir araştırma, bu sorunun cevabını bulduğunu ileri sürüyor: Kızamık virüsünün yüzey proteinleri, eğer mutasyona uğrayacak olurlarsa, bulaştıkları hücrelere verimli bir şekilde giremiyorlar. Bu da, kızamık virüsünün evrimsel değişiminin çok masraflı olduğu anlamına geliyor.
Bu konuda araştırmalar yapan uzmanlar, bir deneyde yüksek çıktılı bir yaklaşım sergileyerek bir virüsün bütün genlerini mutasyona uğrattılar. Bu, virüs evriminin geleceğini anlamak için faydalı bir yöntemdir. Kızamık virüsünün genomu boyunca rastgele mutasyonlar yarattılar ve virüslerin hale enfeksiyona neden olup olamadığını incelediler.
Bulguları ilginçti: Kızamık, insan bağışıklık sistemi tarafından tanınan proteinlere etki eden mutasyonlara toleranslı değildi. Bu, kızamık virüsünü influenza (grip) virüsünden çok farklı kılıyor. New York'taki Mount Sinai Tıp Fakültesi'nden mikrobiyolog Nicholas Heaton şöyle diyor:
Başladığımızda ne bulmayı beklediğimizi bilmiyorduk. Dolayısıyla kızamık virüsünün porteinlerinin ekleme tipi mutasyonlara tamamen toleranssız olduğunu görmek bizi şaşırttı. Influenza proteinlerinden daha az toleranslı olabileceğini beklerdik; ancak bu kadar fark görmeyi beklemiyorduk.
Kızamık virüsünün değişime bu kadar kapalı olacak biçimde evrimleşmesinin ona nasıl bir avantaj sağladığı konusu net değil.
Ancak bir hipotez, kızamık virüsünün insan hücrelerine girebilmek için influenza virüsünden çok daha karmaşık bir yol izlemesi gerçeği üzerinde duruyor. Örneğin influenza virüsü, insan hücrelerine girebilmek için, son derece basit bir şekilde, hücrelerimizin dışında bol miktarda bulunan bir şekere bağlanıyor. Buna karşılık kızamık virüsü, hücre içine girebilmek için çok spesifik protein reseptörlerine bağlanmak zorunda kalıyor. Heaton şöyle diyor:
Kızamık virüsünün ekleme tipi mutasyonlara neden tolerans gösteremediğinin, protein dengesinin değişmesinden protein fonksiyonlarının veya yapısının değişmesine kadar değişen bir yelpazede, çok sayıda potansiyel açıklaması olabilir. Eğer bu mutasyonlara karşı esnekliğin veya katılığın moleküler düzeyde nasıl çalıştığını anlayabilirsek, virüs evriminin dinamiklerinin virüsten virüse neden değiştiğini de daha iyi anlayabiliriz.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
5
-
2
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
- B. O. Fulton, et al. (2015). Mutational Analysis Of Measles Virus Suggests Constraints On Antigenic Variation Of The Glycoproteins. Cell Reports, sf: 1331-1338. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 17:11:25 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8157
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Daily. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
