Seaborgiyum "Sg" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 106 olan sentetik kimyasal elementtir. Amerikan nükleer kimyacı Glenn T. Seaborg'dan ismini alan element, yalnızca sentetik olarak laboratuvarda oluşturulabilir ancak doğada bulunamaz. Aynı zamanda radyoaktif bir element olan seaborgiyumun bilinen en kararlı izotopu ²⁶⁹Sg'dir ve yarı ömrü yaklaşık 14 dakikadır.^[1]

Periyodik tabloda seaborgiyum bir d-blok geçiş elementidir. 7. periyodun bir üyesidir ve 6d serisi geçiş metallerinin dördüncü üyesi olarak 6. grupta bulunmaktadır. Element üzerinde yapılan deneyler seaborgiyumun 6. grupta tungstenden daha ağır homolog olarak davrandığını doğrulamıştır. Seaborgiyumun kimyasal özellikleri sadece kısmen karakterize edilir, ancak diğer 6. grup elementlerinin kimyası ile benzediği düşünülmektedir.

Biyolojik cinsiyet ile ilgili anatomik farklılıklar pelviste, halk arasındaki adıyla leğen kemiğinde kolayca ayırt edilebilmektedir. Erkek ve dişi Homo sapiens pelvisleri arasındaki yapısal farklılıklar, dişi pelvisi ile karşılaştırıldığında daha belirgin ve iyi işaretlenmiş kas ekleri ile birlikte daha büyük eklem yüzeyleri olan erkek pelvisinin daha kalın iskeleti ile ilgilidir.

Daha belirgin farklılıklar ise, elbette dişi pelvisinin doğuma uygun şekilde evrimleşmesinden kaynaklanmaktadır. Peki gerçekten öyle mi?

Bebekler sekiz aylıkken bile başkalarına şakacı bir şekilde sataşır. Bu davranış için dil gerekli olmadığından bilim insanları insan harici hayvanlarda da benzer davranışların olabileceğini düşünüyor.

Şaka yapmak, insan etkileşiminin önemli bir parçasıdır ve sosyal zekaya, gelecekteki eylemleri tahmin etme yeteneğine ve başkalarının beklentilerinin ihlal edildiğini fark etme ve takdir etme becerisine dayanır. İnsanlarda şakacı sataşmanın ilk biçimleri, bebekler ilk kelimelerini söylemeden önce, yaklaşık sekiz aylıkken ortaya çıkar. Bebekler ebeveynlerine şakacı bir şekilde nesneler sunup geri çekerek "alay" edebilirler. Bu, kışkırtıcı uyumsuzluk olarak da adlandırılır.

Doğu Orta Asya kökenli Avarlar, MS 6. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar iki buçuk yüzyıldan fazla bir süre boyunca Doğu Orta Avrupa'nın büyük bir kısmına hükmetmiştir. Belki de daha az başarılı öncülleri olan Hunlar kadar iyi bilinmemektedirler.

Ancak mezarlıklarında, şimdiye kadar kazılmış yaklaşık 100.000 mezar da dahil olmak üzere, Avrupa tarihinin en zengin arkeolojik miraslarından birini bırakmışlardır. Avar cenaze geleneklerinden ve komşularının yazılı raporlarından yola çıkan akademisyenler, onların sosyal uygulamalarının ve yaşam biçimlerinin bir kısmını yeniden inşa etmişlerdir. Şimdi ise arkeogenetik, 1000 yıldan daha uzun bir süre önce yaşamış Avar toplulukları hakkında tamamen yeni bir bakış açısı sunuyor. Bu sayede bireylerin birbirleriyle 6. dereceden 10. dereceye kadar ve nasıl akraba oldukları analiz edilebiliyor.

Son 30 yılda biyolojiye olan felsefi ilginin artması, biyolojik bilimlerin aynı dönemde artan önemini yansıtmaktadır. Günümüzde birçok farklı biyoloji konusunda geniş bir literatür vardır ve bu literatürdeki çalışmaların bütününü tek bir kalemde özetlemek imkânsızdır. Bu yüzden bu yazı biyoloji felsefesinin ne olduğunu açıklamayı amaçlamaktadır. Biyoloji neden felsefe için önemlidir ya da tam tersi, felsefe neden biyoloji için önemlidir?

Biyoloji felsefesinin genel başlığı altında üç farklı felsefi sorgulama vardır. İlk olarak bilim felsefesindeki genel tezler biyoloji bağlamında ele alınır. İkinci olarak biyolojinin kendisindeki kavramsal bulmacalar felsefi analize tabi tutulur. Son olarak geleneksel felsefi sorular tartışılırken biyolojiye başvurulur. İlk iki felsefi çalışma sıklıkla gerçek biyolojinin ayrıntılı bilgi bağlamında yürütülür. Üçüncüde bu daha azdır.

Şöhrətə gedən yol

Josephine 3 iyun 1906-cı ildə Missuri ştatının Sent-Luis şəhərində anadan olub. Josephinenın atası o anadan olandan qısa müddət sonra ailəni tərk etmişdi və anası camaşırxanada çalışaraq çətinliklə evi dolandırırdı. O, səkkiz yaşından qara işlərlə məşğul olaraq anasının maddi yükünü yüngülləşdirməyə başladı. Josephine çox gənc evləndi, lakin evliliyi cəmi bir il davam etdi. Tezliklə o, bir rəqqasə kimi bacarıqlarını inkişaf etdirməyə qərar verdi və the Jones Family Band ilə işləməyə başladı.

Türdiriltimi (İng: "De-extinction") veya "diriltme biyolojisi" nesli tükenmiş bir türü veya alt türü, klonlama, gen düzenleme veya geri ıslah (İng: "Back breeding") gibi yöntemlerle yeniden üretmeye çalışma sürecidir. Bu süreç, bilim ve teknolojinin ilerlemesiyle birlikte bazı hayvan türlerini yeniden hayata döndürmek için umut verici bir yol olarak görülmektedir. Örneğin, yünlü mamut kuşkusuz en popüler türdiriltimi adaylarından biridir.

Peki türdiriltimi, nesli tükenen yakın kuzenlerimiz olan Neandertaller için de mümkün olabilir mi? Bu sorunun cevabı hem bilimsel hem de etik açıdan karmaşıktır. Bu yazımızda, bu soruların cevabını almak için Neandertallerin evrimini, türdiriltimi için gerekli olan genetik ve teknolojik koşulları ve türdiriltiminin olası sonuçlarını inceleyeceğiz.

İnsanları diğer primatlardan ayıran en önemli özelliklerden birisi beyin büyüklüğüdür. Beynimiz, yaklaşık 2-3 milyon yıl kadar önce, Afrika'da yaşamış olan Australopithecus isimli atalarımızın soy hattı boyunca oldukça hızlı bir evrimsel süreçten geçmiştir. Bu dönemde insan beyni yaklaşık 3 kat büyüyerek günümüzdeki boyutlarına erişmiştir. Bilim insanları bunun yaşandığını kafatası fosilleri sayesinde biliyorlar; ancak bunun tam olarak nasıl gerçekleştiğini henüz çözememişlerdi.

Belçika'da bulunan Flanders Biyoteknoloji Enstitüsü'nden Prof. Dr. Pierre Vanderhaeghen tarafından yürütülen bir araştırma, bu gizemi kısmen çözmeyi başardı. GENDEVOCORTEX isimli projenin bir parçası olan Dr. Vanderhaeghen, insan beynini irileştiren genlerin hangileri olduğunu tespit etmenin peşindeydi.

Her ne kadar kimyagerler sayesinde günümüzde kimya hızla gelişmeye devam ediyor olsa da, şüphesiz ki alandaki en büyük gelişmeler 19. ve 20. yüzyılda yaşandı. Bu dönemde kimyagerler, atomlar ve moleküller üzerinde çalışmalar yapıp makro ve mikro düzeyde geçerli olan teoriler ortaya koymuşlardır.

Fakat o dönemlerde kimyasal bağlar hakkında hiçbir sistematik bilgi yoktu. Daha önce kimyasal bağlar hakkında fikirler atıldıysa da, ilk ciddi çalışma 1916-1919 yılları arasında Gilbert N. Lewis, Irving Langmuir ve Walther Kossel tarafından yapıldı. Atomların bazı atomlarla tepkime verme isteği olması veya tepkime isteğinin sıfır olmasını açıklamak için bağlanma teorilerine ihtiyaç vardı. Lewis, kimyasal bağların elektron konfigürasyonları ile ilgili olduğunu düşünüyordu.