Galaksi Savaşları: M81 ve M82

Sol üst köşede mavi kollarla çevrilip kırmızı bulutsularla bezenmiş M81 sarmal galaksisi yer alıyor. Sağ alt köşede ise ortasından geçen parlak bir çizgiyle belirginleşmiş ve kırmızımsı parlayan gazlarla çevrili bir düzensiz galaksi olan M82 bulunuyor. Bu nefes kesici manzara, iki dev galaksinin yaklaşık bir milyar yıldır süregelen kütleçekimi savaşını gözler önüne seriyor. Her yüz milyon yılda bir gerçekleşen yakın geçişler esnasında her bir galaksinin kütleçekimi, diğerini dramatik biçimde etkiliyor. Bu yakın geçişlerden sonuncusu sırasında M81'in etrafında büyük ihtimalle M82'nin kütleçekiminin sebep olduğu düşünülen yoğunluk dalgaları meydana geldi ve bu dalgalar da M81'in sarmal kollarının bugünkü zengin yapısının temellerini atmış oldu. Öte yandan, M81'in M82’de bıraktığı şiddetli yıldız oluşum bölgelerinin ve çarpışan gaz bulutlarının enerjik ortamı da galakside X ışınları parlamalarına yol açmış durumda. Bu büyük savaş, Dünya'dan bakıldığında yuvamız Samanyolu Galaksisi'nde yer alan ve hakkında henüz çok az şey bilinen, yayılmış gaz ve toz bulutlarından oluşmuş bir Bütünleşmiş Değişen Bulutsu'nun (İng: “Integrated Flux Nebula”) soluk parıltısı içerisinden görülmekte. Gelecek birkaç milyar yıl içerisinde ise bu iki galaksiden geriye yalnızca bir galaksi kalacak.

7 Mayıs 2025 Günün Astronomi Fotoğrafı (NASA APOD)

📸 Kaynaklar ve Katkıda Bulunanlar:
Görsel Kaynağı ve Telif Hakkı: Collaborative Astrophotography Team (CAT)
Çeviren: M. Azad Ülmez
Çeviri Editörü: Tolunay Dündar

🔗 Tüm APOD içeriklerini görmek için:
https://evrimagaci.org/apod

Bu sorunun cevabı, temizlik alışkanlıklarınızla cilt yapınızın birleşimine göre değişebilir. Ancak genel kural şudur: Yüzünüzü yıkadıktan sonra kurulamazsanız, cilt yüzeyinde kalan su buharlaşarak cildin doğal nemini de beraberinde götürebilir. Bu da ciltte kuruluk yaratır ve bazı kişilerde bu kuruluğa karşılık cilt daha fazla sebum (yağ) üretmeye başlar. İşte bu fazla sebum, gözeneklerin tıkanmasına ve sivilce oluşumuna zemin hazırlayabilir.

Öte yandan, eğer yüzünüzü yıkadıktan sonra temiz bir havluyla kurulamaz ve yüzünüzü kendi hâline bırakırsanız, özellikle kirli ya da nemli bir ortamdaysanız, cildinizde bakterilerin çoğalmasına da neden olabilirsiniz. Bu da dolaylı olarak sivilce oluşumunu artırabilir.

💻Analist: Çağrı Mert Bakırcı

ℹ️ Bu içerik, Evrim Ağacı internet sitesinden derlenerek hazırlanmıştır. Derleme sırasında bazı önemli detaylar kaybolmuş olabilir. Konu hakkında eksiksiz bilgi almak ve kaynaklarımızı görmek için içeriği lütfen evrimagaci.org üzerinden okuyunuz.

HD 163296: Oluşum Sürecindeki Yıldızdan Jetler

Yıldız oluşumu sırasında jetler nasıl oluşuyor? Genç yıldız sistemi HF 163296’nın son görüntüleri oldukça aydınlatıcı olsa da, kimse emin değil. Paylaşılan görüntüdeki merkezi yıldız hala oluşum sürecinde ancak şimdiden, dönen bir disk ve dışa doğru hareket eden bir jet ile çevrili olduğu görülüyor. Şili’deki Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) tarafından yakalanan ve radyo dalgalarında görüntülenen disk, muhtemelen oldukça genç gezegenlerin kütleçekimi etkisiyle yarattığı boşlukları gözler önüne sermektedir. Çok Büyük Teleskop (VLT, Yine Şile’de) tarafından yakalanan ve görünür ışıkta gösterilen jet, hareket eden gazı -ağırlıklı olarak hidrojeni- disk merkezinden dışarı atar. Sistem, Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin (astronomik birim) onlarca katı mesafeyi kapsamaktadır. Bu yeni gözlemlerin ayrıntıları, jetlerin en azından bir kısmının, dönen diskteki manyetik alanlar tarafından üretildiği ve şekillendirildiği varsayımlarını destekleyici olarak yorumlanmaktadır. HD 163296 ve diğer benzer yıldız oluşum sistemlerine ilişkin gelecek gözlemler, detayların tamamlanmasına yardımcı olabilir.

22 Haziran 2021 Günün Astronomi Fotoğrafı (NASA APOD)

📸 Kaynaklar ve Katkıda Bulunanlar:
Görsel Kaynağı: Görünür: VLT/MUSE (ESO); Radyo: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)
Çeviren: Ege Can Karanfil
Çeviri Editörü: Eda Alparslan

🔗 Tüm APOD içeriklerini görmek için:
https://evrimagaci.org/apod

Sudaki Gezegen Çizgileri

Bu çizgilere sebep olan şey ne? Gökyüzündeki nesneler kimi zaman su üzerinde çizgiler oluşturacak şekilde yansırlar. Peki ama neden? Eğer su yüzeyi pürüzsüzse yansıyan nesneler de kendi görüntülerine benzer şekilde noktalar hâlinde görünürler. Ancak su dalgalı ise bu nesnelerden gelen ışığın su yüzeyinden yansıyarak size ulaşacağı birçok farklı yer var demektir ve bu yansımalar da nihayetinde bir araya gelerek genellikle bir çizgi oluştururlar. Bu fenomen, Güneş'in doğuşundan hemen sonraki ve batışından hemen önceki anlarda sıkça gözlemlenmektedir. 25 Nisan 2025'te İspanya'nın İbiza kentinden çekilen bu fotoğrafta, batmakta olan Ay ile onun yukarısındaki Venüs ve sağındaki hayli soluk Satürn'ün hem doğrudan hem de Akdeniz'den yansıyan çizgiler hâlinde bir araya gelerek oluşturdukları manzarayı görüyoruz. Sağ taraftaki diğer çizgiyse bir kayanın üzerinden saçtığı parlak ışığıyla geçen gemileri uyaran bir deniz fenerine ait.

5 Mayıs 2025 Günün Astronomi Fotoğrafı (NASA APOD)

📸 Kaynaklar ve Katkıda Bulunanlar:
Görsel Kaynağı ve Telif Hakkı: Jose Antonio Hervas
Çeviren: Osman Akman
Çeviri Editörü: Tolunay Dündar

🔗 Tüm APOD içeriklerini görmek için:
https://evrimagaci.org/apod

Messier 99

Devasa sarmal galaksi Messier 99, gerçek anlamda kozmik bir ölçekte bile görkemli görünüyor. Yakın zamanda işlenen bu tam galaksi portresi, M99 boyunca 70.000 ışıkyılından büyük bir alana yayılıyor. Bu keskin görüntü, Hubble Uzay Teleskobu’ndan alınan morötesi, görünür ve kızılötesi görüntü verilerinin bir birleşimidir. Yüzü bize dönük olan ve Bernices takımyıldızı yönünde yaklaşık 50 milyon ışıkyılı uzaklıkta yer alan sarmal, yakınlardaki Başak Galaksi Kümesi’nin bir üyesidir. Muhtemelen Başak kümesinin başka bir üyesiyle gerçekleşen yakın bir karşılaşma, NGC 4254 olarak da kataloglanan galaksinin iyi tanımlanmış, mavi sarmal kollarının şeklini etkilemiştir.

24 Haziran 2021 Günün Astronomi Fotoğrafı (NASA APOD)

📸 Kaynaklar ve Katkıda Bulunanlar:
Görsel Kaynağı: NASA, ESA, Hubble, Janice Lee; İşleme ve Telif Hakkı: Leo Shatz
Çeviren: Ege Can Karanfil
Çeviri Editörü: Eda Alparslan

🔗 Tüm APOD içeriklerini görmek için:
https://evrimagaci.org/apod

Yeni yapılan bir araştırma, Yeni Zelanda’nın kakapo papağanlarının yaklaşık 10.000 yıldır soy içi çiftleşmeye maruz kaldığını, ancak buna rağmen genetik sağlıklarının ciddi şekilde bozulmadığını ortaya koyuyor.

Bilim insanları, bu nadir durumun kakapoların zararlı mutasyonları zamanla temizlemiş olabileceğini düşündürüyor. 🦜

💻 Aktaran: Sude Akman

✍🏻 Editör: Çağrı Mert Bakırcı

ℹ️ Bu içerik, Evrim Ağacı internet sitesinden derlenerek hazırlanmıştır. Derleme sırasında bazı önemli detaylar kaybolmuş olabilir. Konu hakkında eksiksiz bilgi almak ve kaynaklarımızı görmek için içeriği lütfen evrimagaci.org üzerinden okuyunuz.

Tek Pozda Andromeda

Ne kadar uzağı görebilirsiniz? 2,5 milyon ışıkyılı uzaklıktaki Andromeda Galaksisi, çıplak gözle kolayca görülebilen en uzak gök cismidir. Yıldızlar, kümeler ve bulutsular gibi diğer gökyüzü sakinleri, tipik olarak yüz ila binlerce ışıkyılı uzaklıktadır. Bu uzaklık Güneş sisteminin çok ötesinde ancak kendi Samanyolu Galaksimizin içerisindedir. Portekiz’in güneyindeki eski bir madenden yakalanan bu iyi planlanmış derin gece görüntüsünde M31 olarak da bilinen dış galaksi, bir bacanın tam üzerinde yer alıyor. Görsel, gökyüzünü takip ederek tek bir poz ile yakalandı. Böylece, Andromeda’nın kendisi büyük görünürken, ön plan kameranın hareketi sebebiyle hafif bulanık. Normalde çıplak gözle de görülebilen galaksinin parlak merkez bölgesinden çıkan daha sönük sarmal kollar, gökyüzünde 4 dolunay büyüklüğünde bir alanı kaplar. Tabii ki, Andromeda Galaksisi, Samanyolu ile birleşirken, yalnızca 5 milyar yıl içinde Andromeda’nın yıldızları tüm gökyüzünü kaplayabilir.

25 Haziran 2021 Günün Astronomi Fotoğrafı (NASA APOD)

📸 Kaynaklar ve Katkıda Bulunanlar:
Görsel Kaynağı & Telif Hakkı: Miguel Claro (TWAN, Dark Sky Alqueva)
Çeviren: Ege Can Karanfil
Çeviri Editörü: Eda Alparslan

🔗 Tüm APOD içeriklerini görmek için:
https://evrimagaci.org/apod