İnsan Doğada Öğrenir Şehirde Öğrenemediğini / Eğitim Sistemine Eleştirel Bir Bakış

Hemen hemen hepimizin köylerde, doğada anısı vardır. Kim bilir, belki de bunu yaşayabilmş olan son kuşak olacağız. Köydeki anılarınızla şehirdeki anılarınızı saymanızı istesem, yüksek ihtimalle köyde ya da doğada geçirdiğiniz anıları anlatma oranınız şehre kıyasla daha yüksek olacaktır. Çünkü orada tüm duyularımız ile öğreniyoruz: İşitiyoruz, dokunuyoruz, tadıyoruz, kokluyoruz... Nasıl unutalım? Oysa şehirde? Marketlerde, AVM’lerde başkasının bizim için hazırladıklarına talib oluyoruz. Arkadaşlarımızla yıldızları değil, AVM’lerdeki reklamları izliyoruz. Bu ince dostluk bağından ne çıkar?

Hatırlarım, 7-8 yaşlarındayken köyde kuzenimle bir araba yapar ve bir üst evin çocuklarıyla yarıştırırdık. Bunun dışında yaptığımız ağaç evler ve daha nicesi... Tüm bunları sizin vaktinizi almak için yazmıyorum, az sonra asıl konuya gireceğim. Şimdi bir çocuk düşünün lütfen; şehirde yaşayan ve bence doğadan alınması gereken temel eğitimlerden geçmemiş, dayanıksız, stratejik düşünmeye hiç başlayamamış. O, arabayı bir oyuncakçıdan alıyor. Fark da bu işte. Ben onu yaparken ellerimi, kaslarımı, zihnimi vs. çalıştırdım; o ise rahatlığa alışmak dışında pek bir şey kazanamaz.

Daha da kötüsü var sevgili okurlar. Tüm bu rezalet eğitim sistemimize giriyor ve hatta girmiş durumda. O örnekleri boşuna vermedim. Biz, bugün okullarda öğretilen Newton’un temel hareket yasalarını o arabaları yaparken, ağaç evler yaparken doğadan öğrenmiştik. Ama artık öyle olmuyor. Diyebililirsiniz ki “Öyle olmak zorunda mı, böyle de öğreniyor.” Evet, eğer öğrenmek ile kastınız rahatlıksa, bilgileri nerede kullanacağını bilmeden ezberlemek ve beyini bir çöp yığınına dönüştürmekse emin olun en iyisini öğreniyor. Ancak bir de demek istediğimi dinleyin: Bir çocuğu gecenin karanlığında, yıldızları izlerken düşünün. Daha sonra o yıldızlarda bulunan tüm elementlerin kendisinde bulunduğunu söyleyin. Bakalım o zaman periyodik tabloyu nasıl öğrenecek, nasıl yenilikler çıkaracak. Ancak biz, maalesef şehirlerde yıldızları dahi göremiyoruz.

Tüm bunların üzerine “Küresel ısınma”, "Şu canlının nesli tükeniyor." vs. der dururuz, ders kitaplarına yazarız... Fakat sorun o değil, sorun zaten onu okuyanın durumun vahimiyetinin farkına varmayacak kadar doğadan uzak yetişmesinde...