Antik Yunan Ekseninde "Doğa" ve "Tabiat" Ayrımı

Neredeyse tüm medeniyetler, topluluklar, uygarlıklar... Hepsinin amacı "Tabiat"a yön vermektir. Benim nezlimde bunların içinden yalnız birisi "Doğa"ya yön vermeyi seçti: Antik Yunan.

Lakin her şeyden önce "Tabiat" ve "Doğa" arasındaki ayrıma vakıf olmamız gerekmektedir. Bu yazının ana konusu da budur.

Tabiat, Arapça "taba" (mühürlemek, damgalamak) kökünden gelmektedir. Elbet mühürlemek için bir mühürleyen olması gerekmektedir. Burada, anlaşılacağı üzre, Tanrı'dan bahsedilmektedir. Dolayısıyla "Tabiat" Tanrı'dan ayrı düşünülemez.

"Doğa" ise Tanrı'dan bağımsız olarak varlık gösterir. Yunanlardan öncekiler, Tanrı'nın mührü olduğu düşünülen, "Tabiat"ı anlamaya çalıştılar. Örneğin Sümerler'deki Ziggurat yapısının amacı Tanrı'nın bâhşetmiş olduğu gökyüzünü yorumlamak idi (Bunun toprağı ne zaman ekeceğini bilmek gibi çeşitli sebepleri de vardı elbet). Bunu, bu işi yapanların rahipler olmasından anlayabiliriz.

Lakin Antik Yunan'da işler değişmeye başlamıştır. Özellikle Türkçesi Milet olan (bugün Aydın ili civarında) yerde bu değişme baş göstermiştir. Burada, diğerlerinden farklı olarak, "Doğa"yı anlamak için çaba gösteren bir adam çıkmıştır: Tales.

Thales'in varlıklı bir ailenin çocuğu olduğu anlaşılıyor. O dönem, neredeyse her varlıklı insanın yaptığı gibi Thales de Mısır'a gider. Mısır'ın iki ana öğesi vardır: Piramitler ve Nil. Thales, burada gölgesi kendi boyuna eşit olduğu zaman bir piramitin gölgesini ölçer. Böylece Geometriye çeşitli yenilikler katar.

Daha sonra, Milet'e döndüğünde, Thales fark eder ki bir şeyler Tanrıların yardımı olmaksızın yapılabiliyor. Öyle ya, her ne kadar Zeus'a kurban verseler de yıldırımlar atmaya, Asklepios'a ne kadar kurban verseler de insanlar can vermeye devam eder.

Ardından, depremlerin nasıl olduğunu açıklamak için Sümerler'den öğrendiği sanılan ve Dünya'nın bir disk gibi suyun üzerinde yüzdüğü savunulan Tarkullu kuramını öne çıkarır. Ardından, öğrencisi ve arkadaşı olduğu anlaşılan Anaximandros ise büyük bir adım atarak Dünya'nın boşlukta asılı olduğunu söyleyecektir. Bununla da yetinmeyip bir Dünya haritası yapacak ve bunu limana asarak seferden gelen kaptanların "Tenkit" etmesini isteyecektir. Bu, bilinen ilk "Tenkit"tır.

Böylece Thales, "Doğa"yı anlamanın ilk adımlarını atmış ve onun yoldaşları sayılacak insanlar da bu adımın devamını getirmişlerdir.