Psikolojik Yansıtma (Projeksiyon) Nedir? İnsanlar Kendi Kusurlarını Neden Başkalarına Yansıtırlar?

Psikolojik yansıtma, (İng: "psychological projection"), kişinin genellikle kendisiyle ilgili olumsuz ve kabul edilemez duygularını, dürtülerini veya özelliklerini başka bir kişiye, canlıya, nesneye veya gruba aktarmasını içeren bir savunma mekanizmasıdır. "Psikanalizin kurucusu" olarak anılan Sigmund Freud tarafından ileri sürülen bu mekanizma, bir insanın "içinde" olan biten süreçlerin sanki "dışarıdan" gelen bir etki ışığında gerçekleştiğini sanmayla ilişkilendirilmektedir.^[1]

Psikolojik yansıtma, diğer tüm savunma mekanizmaları gibi zihinsel olarak başa çıkmaya hazır olunmayan durumlarda, iç çatışmalara karşı verilen bilinçaltı tepkilerdir. İnsanlar bunu genellikle başka türlü baş edemeyecekleri durumlarda içsel huzursuzluklarını bastırmak için farkında olmadan kullanırlar. Bu yüzden psikolojik yansıtma, insanların zorluklarla başa çıkmasında önemli bir rol oynar. Ama diğer savunma mekanizmalarında da olduğu gibi bunun aşırı kullanılması ikili ilişkilerin zarar görmesine sebep olabilir. 

Günümüzde psikolojik yansıtma; kurbanı suçlama, aldatmayı rasyonalize etme ve zorbalık gibi birçok pratik alanda karşımıza çıkmaktadır. Örneğin bir zorba, kendi iç dünyasındaki zayıflıklarını zorbalık ettiği kişilere yansıtabilir veya kafası karışmış bir kişi, bu kafa karışıklığı ve yetersizlik hissini diğer insanlara yansıtabilir. Ancak psikolojik yansıtma sadece bireyler için geçerli değildir; türümüzün kolektif hafızası ve kimliği için de geçerli olabilir: Örneğin türümüz, içindeki vahşet eğilimini köpekbalığı gibi türlerin doğal avlanma güdülerine yansıtabilir. Benzer şekilde, uzaylıların tipik figürleri, esasında insanların (ve insanın doğa üzerindeki zulmünün) diğer hayvanların gözünden nasıl gözüktüğünü yansıtmakta kullanılabilir.

Psikolojik Yansıtmanın Tarihi

Freud, hastalarıyla yaptığı seanslar sırasında, bireylerin kendisinde olan fakat istemedikleri davranışları karşı tarafta varmış gibi gösterdiğini fark etti. Diğer bir deyişle, hastalar "içlerinde" olan durumu, "dışarıdan" geliyormuş gibi yanlış yorumluyorlardı. Bu davranış, onların duygularıyla daha iyi başa çıkmasını sağlıyordu. Bu nedenle Freud, psikolojik yansıtmayı, bireylerin kendilerinde bulunan ve rahatsız edici veya onlarda kaygı uyandıracak özelliklere karşı egolarını savunmak için kullandıkları bilinçsiz stratejilerden biri olarak tanımladı.

Aslında Freud'dan çok önce, bu şekilde anılmamış olsa bile, Giambattista Vico gibi düşünürler ve Ludwig Feuerbach gibi filozoflar tarafından tanımlanmış ve örneğin Feuerbach tarafından dinin ve din mantığının eleştirisinde kullanılmıştır.^{[2], [3], [4]} 500'lü yıllarda yazılmış olan Babil Talmudu'ndda da şöyle geçmektedir:

Kendinde olan lekeyi komşunda arayarak onu tahrik etme.

İncil'in Matta-7 babında da şöyle geçer:^[5]

Kendi gözünde mertek varken kardeşine nasıl, 'İzin ver, gözündeki çöpü çıkarayım' dersin? Seni ikiyüzlü! Önce kendi gözündeki merteği çıkar, o zaman kardeşinin gözündeki çöpü çıkarmak için daha iyi görürsün.

"Psikolojik yansıtma" sözcüğü, ilk kez Avusturalyalı psikolog Sigmund Freud tarafından Wilhelm Fliess'e yazdığı mektuplarda, 1895 yılında kavramsallaştırılmıştır. Bu yüzden psikolojik yansıtma bazen "Freudyen izdüşüm" olarak da adlandırılır. Kavramı ortaya koyduğu mektupta, komşularının onun hakkında dedikodu yaptığını düşünen, utanç duygusuyla yüzleşmekten kaçınan bir hastasını tanımladı. Bu kavram, kızı Anna Freud'un 1936 yılında yayımladığı The Ego and The Mechanisms of Defense adlı kitabında da çeşitli savunma mekanizmalarından biri olarak yer buldu.^[6]

Freud, bireylerin gerçekliğini kabul edemediği olumsuz duygularını, düşüncelerini veya özelliklerini başka bir bireye yansıtabileceğini inanıyordu. Bireyin içsel kaygıyı ve olumsuz deneyimin (duygu veya düşüncelerin) etkisini azaltmak için bilinçten bilinçsiz alana taşıyarak yansıtmayı kullanabileceğini düşündü. Hastalarla yaptığı seanslarda bazen hastaların sahip olduğu duygu veya düşünceleri başkalarının sahip olduğunu düşündükleri için suçladıklarını fark etti. Hastalar yansıtma sayesinde bu duygu ve düşüncelerle daha iyi başa çıkabiliyorlardı. 

Adobe Stock

Yansıtma Mekanizmasının Gelişimi

Yansıtma, temelde içselleştirilmiş bir iyi-kötü ayrımına dayanır. Bu nedenle immatür bir savunma mekanizması olarak değerlendirilir. Bireyin bilişsel-zihinsel gelişiminin artmasıyla birlikte farklı yaş gruplarında, farklı savunma mekanizmalarının daha baskın bir biçimde kullanıldığı görülmektedir.

Gelişim dönemlerine bakıldığında, yansıtma mekanizmasının, somut işlemler dönemindeki (İng: "concrete-operational") 7-11 yaş grubunda olan çocuklar tarafından daha fazla kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bu dönem boyunca çocuğun yansıtma davranışına başvurması doğal kabul edilir. Bu yansıtmalar, çocuğun tehlikeli olarak gördüğü etkinlikleri kendisinden uzaklaştırmasına, aynı zamanda çevresinde bu tehlikelerin sorumluluğunu taşıyacak başka birini bulmasına yardım eder. Çocuk, kendi suçunu bir yabancıya, bir hayvana hatta cansız eşyalara yıkmakta bir sakınca görmez. Bireyler, yansıtmayı bir savunma mekanizması olarak en çok erken ve orta ergenlik döneminde kullanmaya devam eder. Bu immatür mekanizmaların sıklıkla kullanımının, bireylerin gelişimsel süreci içinde psikopatoloji açısından bir risk faktörü oluşturduğu çeşitli çalışmalarla ortaya koyulmuştur.

Yansıtmanın ilkel bir mekanizma olarak kabul edilmesine karşın, yetişkinlik döneminde de kullanıldığı görülür. Bireyler kendilerinde benlik algılarını tehdit eden bir durumu fark ettiklerinde, kaçınılmaz olarak bu mekanizmayı kullanmaya başvurabilirler. Kendi hataları için başkalarını suçlayabilirler ve/veya suçu başka konulara, kavramlara ve kişilere yığmaya çalışabilirler.

Psikolojik Yansıtma Türleri

Freud'un düşüncelerine göre psikolojik yansıtma, insanların kabullenmekte zorlandığı olumsuz durumların üstesinden gelmekle ilgili olsa da yansıtma her zaman olumsuz duygu ve düşünceleri barındırmayabilir. Aynı şekilde yansıtma istenmeyen duygularla ilişkili olmadığı durumlar görülebilir. Bunu daha iyi anlamak için genel olarak kabul gören psikolojik yansıtma türlerine bir bakalım.

Nevrotik Yansıtma

Nevrotik Yansıtma (İng: "Neurotic Projection"), psikolojik yansıtmanın en yaygın türüdür ve Freudyen teorinin ifade ettiği gibi savunma mekanizması tanımına uygundur. Bu yansıtma türünde kişiler kendilerinde kabul edilemez olumsuz duyguları ve tutumları başka birine atfederler. Örneğin arkadaş grubu içerisindeki bir kadın arkadaşına karşı ilgi duyan bir erkek, eşi bir erkek arkadaşından bahsettiğinde büyük bir kıskançlık ve öfke gösterebilir. Arkadaşına karşı duyduğu romantik hisler içten içe kabul edilemez olduğundan bunu eşine yansıtarak onu başka birine ilgi duymakla suçlayabilir. Benzer şekilde bir tartışma esnasında kızını sözünü kesmekle suçlayan bir anne, aslında bu eylemi sıklıkla kızına karşı yapıyor olabilir.

Tamamlayıcı Yansıtma

Tamamlayıcı Yansıtma (İng: "Complementary Projection"), kişinin başkalarının da kendisiyle benzer düşüncelere, inançlara veya hislere sahip olduğunu varsaydığı bir yansıtma türüdür. Tamamlayıcı yansıtma, olumsuz durumlar dışında olumlu önyargılar gibi daha zararsız gibi gözüken yargıları içerebilir. Örneğin kişi, hayvanlara gösterilen kötü muamele gibi konularda herkesin kendisi gibi hassasiyet göstereceğini ya da benzer hislere, düşüncelere sahip olacağını düşünebilir. Kendisinden farklı olarak başka görüşlerin de olduğunu gördüğünde bu onu şok edebilir.

Elbette tamamlayıcı yansıtmayı görmek için her zaman bu kadar hassas konular olmasına gerek yoktur. Örneğin kendinizin ve başkalarının renkleri nasıl algıladığı daha önce düşündünüz mü? Muhtemelen başkalarının renkler üzerindeki deneyimini tam olarak bilemesek de çoğumuz renkleri algıma biçimimizi başkalarına yansıtırız. Bu da tamamlayıcı yansıtmanın daha zararsız bir örneğidir.

Karşılıksız Yansıtma

Karşılıksız Yansıtma (İng: "Complimentary Projection"), diğerlerine göre daha az yaygındır. Genel olarak kişinin başkalarının da kendisiyle aynı beceri ve yeteneklere sahip olduğunu varsaymasıdır. Örneğin mutfakta başarılı olan birisi aslında yapması hiç de kolay olmayan bir yemeği başkalarının da kolaylıkla yapabileceğini düşünebilir.

Buraya kadar verdiğimiz örneklere bakıldığında psikolojik yansıtmanın genelde sözlü şekilde ifade edildiğini görebiliriz. Ama elbette yansıtma her zaman bu şekilde gerçekleşmez, bazen kişiler yansıtmayı davranışlarında da kullanabilir. Örneğin arkadaşlarının da benzer zevklere sahip olduğunu varsayan biri arkadaşlarıyla yapacağı bir organizasyon için en sevdiği kafeyi seçebilir. Bunun gibi birçok zararsız gözüken yansıtma örneğini günlük hayatın içinde hediye seçimleri, şakalar gibi basit durumlarda bulabilmek mümkündür.

Yukarıda saydığımız yansıtma türleri dışında olumlu olguları içeren yansıtmaların kullanılması da mümkündür. Örneğin kişi, birine ait olumlu özellikleri bir başkasına atfedebilir. Tam tersi şekilde daha uç ve olumsuz bir örnek verecek olursak, kişi kullandığı yansıtmaya ve bunun sebep olduğu sonuçlara mantıksız bir şekilde inanabilir. Bu tür sanrısal yansıtmalar belirli hastalıklarla ilişkilendirilerek açıklanabilir.

Shutterstock

Yansıtma Örnekleri

Yansıtma bireyin yaşamının farklı dönemlerinde, kaygı uyandıran herhangi bir koşulda bir savunma mekanizması olarak kullanılabilir.

Yansıtmaya klasik bir örnek olarak, eşine karşı sadakatsiz olan, fakat bunu kabul etmeyip eşini diğer erkeklere ilgi duymakla suçlayan bir kişi verilebilir. Böyle bir durumda erkek, kendi ilgisini ve duygularını uygunsuz olarak değerlendirip kabul edemediğinden, arzusunu kadın partnerine atfederek bilinçsiz şekilde bu mekanizmayı kullanabilir.

Bir diğer biçimde, başkalarının eşyalarını çalma dürtüsü hisseden, fakat bu dürtüyü çevresindekilere yansıtan bir kişi örnek verilebilir. Bu kişi bir şeylerinin çalınacağını düşünür. Bu durumdan endişelenerek sürekli olarak çantasını kontrol etme ihtiyacı duyabilir. Aslında, kişinin kendisi bu çalma dürtüsüne sahip olduğundan, başkalarının da böyle bir davranış göstereceğini düşünerek çevresindekilerden şüphe eder. Böylece kabul görmeyen çalma dürtüsünden ve bundan duyduğu utanç duygusundan kendini uzaklaştırır.

Erkeklik ve maskülen davranış kalıpları konusunda kendini güvensiz hisseden bir erkeğin, feminen özellikleri olan erkeklerle alay etmesi de psikolojik yansıtmanın bir örneği olarak verilebilir.

Yansıtma, sadece bireyin kendisinde sevmediği, bilinçaltında eksiklik ya da uygunsuz olarak gördüğü duygu ve davranışları başkalarına atfetmesi olarak görülmeyebilir. Bireyin kendini daha iyi hissetmek için başkaları hakkında olumsuz hikayeler yaratması da muhtemeldir. Böyle bir durumda, yansıtma egoyu korumak adına kullanılmaz. Bir diğer yandan, başkasına atfedilen kişisel özellikler, tamamıyla olumsuz olmayabilir.

Yansıtmanın, verilen örneklere benzer biçimde "savunmacı veya klasik yansıtma" (İng: "defensive or classical projection") olarak tanımlanması için, bireyin kendinde inkar ettiği bir tutumu, benliğini korumak ve savunmak adına başkalarını suçlamada kullanması gerekir. Egoyu savunma olmadan yansıtma davranışı, bir savunma mekanizması olarak değil, diğer insanlar hakkında oluşturduğumuz, gerçeği yansıtmayan düşünceleri içeren bilişsel bir önyargı olarak değerlendirilmelidir.

Agora Bilim Pazarı

Nexus Seti: Nexus, Crux, Apex (3 Kitap)

NEXUS
-Yükle-
İNSANOĞLU GÜNCELLENİYOR
Yıl 2040… Deneysel bir nano-uyuşturucu olan Nexus, insanları zihinsel olarak
birbirine bağlamaktadır. Kimileri bu ürünü geliştirmek, kimileriyse kökünü kurutmak
istemektedir. Bazılarıysa, kendi çıkarları için kullanmak niyetindedir.
Genç bir bilim insanı Nexus’u geliştirmeye çalışırken yakalanınca, başına büyük bir
bela açılmış olur. Uluslararası istihbarat örgütleri işin içindedir ve tehlike, tahmin
edilenden çok daha büyüktür.
NEXUS, bilim koridorlarından güç odaklarına, Washington DC’deki seçkin bir örgütün
merkezinden Şangay’daki gizli bir laboratuvara, San Francisco’nun çılgın yeraltı
partilerinden Bangkok’taki biyoteknoloji pazarlarına, uluslararası nörobilim konferansından Tayland kırsalındaki bir manastıra kadar uzanan ve soluk almadan
okunan müthiş bir roman.

CRUX
-Güncelle-
Nexus 5’in tüm dünyaya dağılmasının üzerinden altı ay geçmiştir. Dünya artık farklı
ve daha tehlikeli bir yerdir.
Birleşik Devletler’de İnsan Ötesi Kurtuluş Cephesi adlı örgüt ele geçirdiği insanları,
Nexus’u kullanarak Başkan’a ve destekçilerine suikastlar düzenlemek için birer saatli
bombaya dönüştürmektedir.
Aynı zamanda gizli bir Nexus bağımlısı olan bir bilim insanı, bilmek istediğinden çok
daha fazlasını öğrenir. Suikastçıların ardındaki gücü keşfeder ve kendini içinden
çıkılmaz bir labirentte bulur.
Beyninde Nexus ile doğan bir grup çocuğun arasında yaşayan Samantha Cataranes,
Taylan’da huzurlu ve mutludur. Ancak yeni ailesi dağılma tehlikesiyle karşı karşıya
kalınca, Sam sevdiklerini korumak amacıyla her şeyi göze alır.
Vietnam’daki Kade ve Feng ise, CIA tarafından Kade’in başına konan ödülü
kazanmak üzere peşlerine düşen avcılardan kaçmak için yola koyulur.
Kade, insan ve insan ötesi arasında küresel bir savaş başlatmadan önce Nexus’u
kötü niyetle kullanan teröristleri durdurması gerektiğinin farkındadır. Ancak bunu
başarabilmek için peşine düşenlerden daima bir adım önde olmalıdır.
Şangay’daysa Ling Shu ismindeki insan ötesi bir çocuk, annesini Çinli otoritelerin
elinden kurtarabilmek için büyük bir felakete neden olmaya hazırdır.
İnsan ve insan ötesi arasında yaşanacak savaşın fitili ateşlenmiştir. Dünya artık
kesinlikle eskisi gibi olmayacaktır!

APEX
-Bağlan-
NEXUS ve CRUX Romanlarına Bomba Gibi Bir Son
ABD, Çin ve diğer ülkelerde küresel bir sorun yaşanır.
Yönetimdekilerin sırları ve yalanları, halkın öfkesinin zihinden zihne dalgalar hâlinde
yayılmasına sebep olur.
Birbirlerine zihinsel olarak bağlı protestocularla polisler arasında çatışmalar başlar.
Ordu harekete geçer ve siyasi düzen çöker.
Nexus’la yönlendirilen devrim artık kapıdadır. Ortam böyleyken, insan ötesi çocuklar
daha da güçlenirler. Geçmişte bedenen ölen bilim insanı kadın, gördüğü işkenceler
sonucunda tamamen delirir ve gezegenin elektronik sistemlerini eline geçirmek, her
şeyi kendi hayalindekine göre yeniden düzenlemek için planını devreye sokar.
Böylece dönüşümün doruk noktasına ulaşan yeni bir nesil ortaya çıkar.
Dünya asla eskisi gibi olmayacaktır. Profesyonel bir teknoloji uzmanı olan Ramez
Naam’ın, Nexus ile başlayan, Crux ile devam eden muhteşem üçlemesi, nefes kesen
Apex cildiyle son buluyor.

Set İçindeki Ürünler:

• Nexus
• Crux
• Apex

Bilgiler ve Uyarılar:

1. Bu ürün sipariş alındıktan 1-3 gün içinde postalanacaktır.
2. Lütfen sipariş vermeden önce iade ve ürün değişikliği ile ilgili bilgilendirmemizi okuyunuz.
3. Bu kampanya, Panama Yayıncılık tarafından Evrim Ağacı okurlarına sunulan fırsatlardan birisidir.

Devamını Göster

₺595.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Psychology Spot

İnsanlar Neden Psikolojik Yansıtmayı Kullanır?

Daha önce de belirttiğimiz gibi psikolojik yansıtma bir savunma mekanizmasıdır. Savunma mekanizmaları genellikle kabul edilmesi çok zor olan duygu ve düşüncelerle başa çıkabilmek için kullanılır. Bu yüzden her zaman sağlıksız olmadığını, hatta iç çatışmalardan korunmak için bazı savunma mekanizmalarının gerekli olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin günlük hayatta sıklıkla başvurduğumuz mizah, stresle başa çıkmak için kullandığımız olumlu savunma mekanizmalarından biridir. Zor durumlarda mizah, duyguların açığa çıkmasını ve içinde bulunulan durumu daha kontrol edilebilir hale getirmeye olanak sağlayabilir.

Bazı insanlar için kendi davranışlarıyla dürüstçe yüzleşmek ve geçmiş hatalardan ders çıkarmak kolay olabilir. Bazı insanlar içinse kendilerindeki olumsuz yönleri kabul etmek oldukça zordur. Geçmişten gelen birçok deneyim aslında bilincin altında gömülü gibidir. Her zaman orada dururlar fakat çoğu zaman hatırlamayız. Bazen karşılaştığımız bir olay, birinin verdiği bir tepki veya duyduğumuz bir söz bazı hatıraları tetikleyebilir ve sahip olmaktan hoşnut olmadığımız bazı duyguların tekrar yüzeye çıkmasına sebep olabilir. Böyle bir durumda bazı insanlar olumsuz duygu veya düşünceleriyle yüzleşmektense bunları başkalarına yansıtmaya yönelebilirler. Çünkü çoğu zaman bu stresli durumlarla yüzleşmektense bunları başkalarına yansıtmak ve bu özelliklere onların sahip olduğunu düşünmek çok daha kolaydır.

Konuyu evrimsel psikoloji tarafından ele alırsak, kişinin kendisini savunmasının zihne yerleşmiş bir olgu olduğunu kolayca söyleyebiliriz. Bir zamanlar birbirini koruyan insan topluluklarının bir parçasıydık. O günlerden bu günlere gelene kadar yaşam biçimimiz birçok açıdan değişmiş olsa da zihnimiz hala bizi tehlikelerden koruyacak şekilde davranıyor. Bu yüzden olumsuz durumlar karşısında zihnimiz tehlikede olduğumuzu fark eder ve bizi savunmaya geçirecek şekilde yönlendirir.

Elbette şunun da altını çizmeliyiz ki, psikolojik yansıtma örneklerine sahip kişilerin her zaman bu savunması mekanizmasını kullandığını kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Bazen insanların diğerleri için olumsuz yargılarda bulunmasına sebep olacak yeterli sebepleri olabilir.

Yansıtmanın Etkileri

Yansıtma davranışı, diğer savunma mekanizmaları gibi bireye kısa vadede fayda sağlayabilir. İnsanlar kendilerinde rahatsız oldukları gerçeklikleri başkalarına yükleyerek öz güvenlerini koruyabilirler. Yaşamdaki stresle başa çıkabilmek için, çeşitli stratejileri kullanmak olağandır.

Ancak yansıtmanın bir savunma mekanizması olarak sıklıkla kullanılması, kıskançlık, zorbalık, kurbanı suçlama, küçümseme ve aşağılama gibi davranışları beraberinde getirerek kişiler arası ilişkilere zarar verebilecek niteliktedir. Aynı zamanda bireyin utanç duyduğu özelliklerini başkalarına atfetmesi ve bu davranışlardan kendini soyutlayarak yüzleşmekten kaçınması, bu davranışın ortadan kaldırılmasını da engelleyecektir.

Bunun yanında araştırmalar, savunmacı yansıtmanın sıklıkla kullanılmasının, borderline, narsistik, histrionik ve psikopatik kişilik bozukluklarıyla ilişkili olan özelliklerle bağdaştığını göstermiştir. Örneğin psikolojik yansıtma kırılgan bir egonun deneyimlediği anksiyeteyi azaltabilecek olsa da, bunun bedeli disosiyatif kişilik bozukluğunda karşımıza çıkan disosiyasyon olmaktadır.^[7] Projeksiyonun abartıldığı ekstrem vakalarda kişi, kendi kişiliğinden yoksun hale gelebilir.^[8] Böyle bir durumda kişinin gerçeklerle yüzleşebilmesi ve kendi kişiliğini yeniden inşa edebilmesi için terapi görmesi gerekebilir.^[9]

Özellikle yansıtma savunma mekanizması, narsistik kişilik bozukluğu ile sıklıkla birlikte anılır. Suçlayıcı, küçümseyici, empatiden uzak davranış örüntüleri sergileyen narsist bireyler, bu davranışları başkalarına yansıtarak asıl suçlunun onlar olduğunu dile getirirler. Böylece kendi davranışlarının yarattığı etkiyi görmekte sorun yaşayarak eleştirilere de kapalı hale gelirler. Çevrelerinde kendi hatalarından sorumlu tutacak birilerini bulma ve farklı durumlarda kendilerini haklı çıkarmaya çabalama davranışları da bu bireylerde sıkça görülebilir.

Power of Positivity

Yansıtma Mekanizmasını Durdurmak Mümkün mü?

Savunma mekanizmalarının bilinçsiz olarak kullanılması, onun fark edilmesini zorlaştırmaktadır. Ancak üstesinden gelinmesi imkansız değildir.

Başlangıçta bireyin bu davranışını fark etmesinin yolu, öz-yansıtma (İng: "self-reflection") yapmak olabilir. Kendimizde sevmediğimiz davranışları düşünmek, kişiliğimizin zayıf bulduğumuz yönlerini gözden geçirmek ve başkalarıyla olan ilişkilerimizde olumsuz durumları belirlemek, bu konudaki farkındalığın ilk aşamasını oluşturur.

Davranışlarımızı objektif bir biçimde gözlemlemek ve başkaları hakkında ne gibi çıkarımlar yaptığımızı düşünmek, insanlarla olan iletişimimizde bu davranışı gösterip göstermediğimizi tespit etmeye yarayacaktır. Bireyin kendisini gözlemlediği bu süreçte kendine karşı yargılayıcı olmaması ve dürüst bir değerlendirme yapması gerekir. Savunmaya geçmek yerine, kendimizde fark ettiğimiz durumlarla yüzleşmeye çalışmak önemlidir. Davranışı fark edip kabullenmenin zorluğu göz önünde bulundurulduğunda, bu sürecin bir danışmanla birlikte yürütülmesi, bireye fayda sağlayacaktır. Böylece davranış daha açık ve dürüst bir şekilde değerlendirilebilir.

Bunun dışında, kişilerin günlük yaşamlarında çevrelerindeki insanlar tarafından yansıtmaya maruz kalmaları da mümkündür. Böyle bir davranışla karşılaşıldığında, sınırları belirlemek önemlidir. Yansıtmaya karşı tekrar suçlayıcı bir tavır takınmak yerine, bu davranışı kabul etmediğinizi ve ona katılmadığınızı belirten açık ifadeler, yansıtma yapan kişiyi sorumluluk almaya ve suçlayıcı davranışıyla ilgili düşünmeye yönlendirebilir.

Freud Karşıtı Eleştiriler

Freud'un çalışmalarının genelinde olduğu gibi, psikolojik yansıtma konusunda da Freud'un teorisini eleştiren bolca araştırma bulmak mümkündür.

Örneğin sosyal yansıtma üzerine araştırmalar, insanların diğerlerinin kendilerine benzer olduğuna inanma konusunda geniş bir eğilime sahip olmalarına ve bu nedenle kişisel özelliklerini başkalarına "yansıtmalarına" neden olan "yanlış fikir birliği etkisi" adı verilen bir etkinin var olduğunu göstermektedir.^[10] Bu, hem iyi hem de kötü özellikler için geçerlidir ve dolayısıyla kişide bulunan bir özelliğin kişinin kendi içinde var olduğunu inkar etmek için kullanılan bir savunma mekanizması değildir.

1998 yılında yayınlanan ve direkt olarak savunma mekanizmalarının var olup olmadığına yönelik deneysel çalışmaları inceleyen bir meta-analiz, konu hakkında şu sonuca varmıştır:^[11]

İnsanların savunmacı bir şekilde, kendilerine ait belirli kötü özellikleri, onlara sahip olduklarını inkar etmenin bir yolu olarak başkalarına yansıttıkları görüşü, bilimsel verilerle sağlam bir şekilde desteklenmiş değildir.

Sonuç

Psikolojik yansıtma, diğer tüm savunma mekanizmaları gibi kısa vadede faydalı olabilir. İnsanların kendileriyle ilgili olumsuz gerçekleri inkar ederek kaygılarla baş edilmesini ve benliğin korunmasını sağlayabilir. Ama uzun vadede daha sağlıklı ilişkiler kurmak ve daha kaliteli bir yaşama sahip olmak için elbette zor da olsa bazı gerçeklerle yüzleşmek gerekir.

Psikolojik yansıtma genellikle ilkel ve olgunlaşmamış bir savunma mekanizması olarak kabul edilir. Yapılan bazı araştırmalar daha olgun savunma mekanizmaları kullanan erkeklerin daha iyi fiziksel sağlığa, daha iyi bir kariyer ve evliliğe sahip olma eğiliminde olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca yansıtmayı bir savunma mekanizması olarak kullanan erkeklerde genellikle şüpheci ve yüksek uyanık bir kişilik tarzıyla; kadınlarınsa sosyal, güvenilir ve depresif olmayan kişilik özellikleriyle ilişkili olduğunu göstermiştir.

Psikolojik yansıtmanın kısa vadede sorunların üstesinden gelme konusunda faydası olsa da kıskançlık, zorbalık, sadakatsizlikle suçlama gibi ikili ilişkilere zarar verecek derecede büyük sorunlara yol açabilir. Ayrıca yansıtmayı sürekli kullanan biri bilinçaltında bastırdığı duyguları başkalarının taşıdığını düşüneceği için insanları ve dünyayı çok daha düşmanca algılayabilir. Yansıtmayı kullanan kişiler büyük ölçüde kendilerini kandırarak olumsuz özelliklerini görmezden gelse de bunları başkalarına şiddetli şekilde yansıtmaları etrafındaki insanlarda daha kalıcı olumsuz deneyimlere sebep olabilir. Örneğin ebeveyn-çocuk veya öğretmen-öğrenci gibi ikili ilişkilerde daha otoriter taraf diğerinde gelecek hayatını olumsuz etkileyecek sorunlar oluşturabilir.

Psikolojik yansıtma bazen zihinsel sağlık sorunları gibi çok daha büyük şeylerin işareti olabilir. Yapılan araştırmalar aşırı yansıtma kullanımının narsistik kişilik bozukluğu, borderline kişilik bozukluğu ve psikopatik kişilik bozukluk gibi kişilik bozukluklarıyla ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu tarz belirti ve sorunların sıklıkla tekrarlandığı durumlarda bir ruh sağlığı uzmanından yardım almak gerekebilir.