Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Hafıza Aktarımı | Bilinç Kopyalamaya Ne Kadar Yakınız?

Gel beynini yedekleyelim

4 dakika
24
Hafıza Aktarımı | Bilinç Kopyalamaya Ne Kadar Yakınız?
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Bir gün beynindeki anıları, düşünceleri ve hatta bilincini dijital bir sisteme aktarabileceğini düşün. İşte o gün... kapıda.

Beyin-Bilgisayar Arayüzleri (BCI) Nedir?

Beyin-bilgisayar arayüzü (Brain-Computer Interface - BCI), beynin elektriksel aktivitesini okuyarak, bunu bir bilgisayara ileten ve ardından bu veriyi anlamlı komutlara dönüştüren sistemlerdir. Yani beyin elektrik üretir, bilgisayar o elektriği “anlar.”

Beynimiz saniyede yaklaşık 100 milyar nöronun ateşlemesiyle elektrik üretir. Bu ateşlemeler “aksiyon potansiyeli” denen bir olayla gerçekleşir. Her aksiyon potansiyeli küçük bir “klik” gibi düşünebilirsiniz, ama saniyede milyonlarcası oluyor. Bu “klik”ler birlikte senin düşüncelerini, hislerini, hareketlerini oluşturuyor.

Tüm Reklamları Kapat

Basit açıklama:

Beynin, düşünce üretirken yaptığı şey aslında “elektrik sinyali çıkarmak.” Tıpkı telefonunun titreşim motorunun çalışması gibi. Sen "kalk" diye düşünüyorsun, beyin o düşünceyi elektrik sinyaliyle kaslara iletiyor. Bilgisayar da diyor ki: “Ha, bu sinyal kolu kaldır demekmiş gibi gibi”

Elon Musk’ın Neuralink projesinde, maymunlar düşünerek bilgisayar oyunu oynuyor. 2024’te ilk insana çip takıldı ve adam düşünerek mouse'u hareket ettirdi. Sıradaki hedef: konuşamayan kişilerin düşüncelerini yazıya dökmek.

Hafıza Nedir Abi? Neden Aktarılabilir?

Hafıza, beynin nöronları arasındaki bağlantıların (sinapsların) belirli örüntülerde organize olmasıdır. Düşün bir lego seti gibi: her anı, her bilgi bir legoyu farklı bir yere takmak gibi. Bu bağlantı örüntüsü senin çocukluk hatıran, annenin sesi ya da dün izlediğin video olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu sinaptik örüntüler, elektriksel aktiviteyle kodlanır. Ve bu kodların bir kısmı EEG, ECoG (elektrokortikografi), fMRI gibi cihazlarla okunabilir.

Hafıza, beynin içinde “nöronların el ele tutuşması” gibidir. Bir koku duyduğunda hatırladığın çocukluk anısı, o sinaptik zincirin yeniden canlanmasıdır. Bu zinciri “kopyalarsan”, anıyı da kopyalamış olursun. Yani Matrix’teki “Kung Fu yükledim” sahnesi, teorik olarak mümkün.

Hafıza Aktarımı Mümkün mü? Gerçek Deneyler Var mı?

Evet. Ama şimdilik basit seviyelerde. Fareler ve maymunlarla yapılan bazı deneylerde, bir hayvana öğretilen bilgi, bir başkasına elektrik sinyalleriyle aktarılabildi.

Örnek Deney (2013 - Duke Üniversitesi):

Bir fareye bir labirent öğretiliyor. Daha sonra o farenin beyin aktivitesi kaydediliyor. Bu kayıt, başka bir fareye aktarılıyor. Diğer fare, hiç deneyimlemeden labirenti çözmeye başlıyor. Ne oldu şimdi? Tecrübe transferi.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

İnsan Deneyleri:

2019’da yapılan deneylerde, insanlar düşünceyle yazı yazabildi. 2022’de ise bir hastanın “konuşma bölgesi” olmayan beyin kısmından düşünceler okundu. Yani adam konuşamıyordu ama cihaz onun ne demek istediğini yazıya dökebildi.

Beynin bir şeyi öğrendiği anda çıkardığı sinyaller, başka bir beyne aktarılırsa... o kişi sanki öğrenmiş gibi davranıyor. Yani khabibin beyninde güreş öğrenirken çıkardığı sinyalleri size aktarırsak, muhtemelen bir UFC kemeri getirmeniz mümkün olabilir.

Bu şu anda tam anlamıyla olmasa da başladı. Temel bilgiler, refleksler, yön bulma gibi şeyler aktarılabiliyor.

Bilinç Aktarımı Mümkün mü?

Şimdi geldik konuya. Hafıza ayrı şey, bilinç başka. Bilinç dediğimiz şey, “ben şu an kendimin farkındayım, bu yazıyı okuyorum ve varım” hissi. Bunu aktarabilmek için sadece hafızayı değil, kişiliği, algıyı, hisleri, her şeyi aktarmak gerekir.

Henüz tam anlamıyla bilinç aktarımı yapılmadı. Ama birkaç teori ve teknoloji bu hedefe çok yakın:

Whole Brain Emulation (Tam Beyin Simülasyonu)

Beyni, bir bilgisayar modeline %100 sadık şekilde taklit etmek. Nöron nöron, bağlantı bağlantı tarayıp birebir dijital kopyasını oluşturmak.

Tüm Reklamları Kapat

Connectome Mapping (Bağlantı Haritası)

Tüm nöronların kimle bağlantılı olduğunu çıkaran bir harita. 2023’te bir meyve sineğinin beyni %100 haritalandı. İnsan için bu henüz imkansız gibi... ama sadece şimdilik.

Bilinç, bir bilgisayar programı gibi düşün. Programı anlamak için her satır kodu bilmen lazım. Eğer beynin bütün bağlantılarını çıkarırsan, o kişiyi dijital olarak yeniden yaratabilirsin. Tam olarak “Black Mirror” dizisindeki gibi.

“Benim Beynimi Yedeklersen, O Ben mi Olurum?” (Felsefi Bölüm)

Bu soru, bilemiyorum. Diyelim ki beynin dijital kopyası alındı. O kopya düşünmeye başladı. Senin anıların var, senin gibi konuşuyor, senin gibi seviyor... Ama sen ölmüşsün. Şimdi o yapay zeka “sen” mi?

Tüm Reklamları Kapat

Hayır ve evet.

Bu bir çeşit “bilincin klonlanması.” Aynı kitap iki yerde basılabilir ama kopya olan seni hissetmez. O sadece seni taklit eder. Bu yüzden gerçek bilinç aktarımı sadece teknolojiyle değil, varlık felsefesiyle de ilgilidir.

Yani, örneğin sizin ismini A,

Size A1 diyelim. Kopyaladığımızda A1 ama aslında o A1-kopya, sizde olsa, sonuçta o sizin kopyalanana kadar ki tüm haliniz, ama kopyalandıktan sonra hala bir etkileşim yoksa, sizden farklı kararlar alabilir. Veya farklı çözümler yapabilir. Yani o siz değilsiniz adı üstünde sizin bir kopyanız. Siz öldüğünüzde, o yaşamaya devam eder. Siz olarak ama sadece sizi oluşturan şeylerin bir yansıması olarak.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Marco Polo Seyahat Sırt Çantası

Mümkün olduğunca az bagaj alanı kullanırken kişisel eşyalarınızı mükemmel bir şekilde organize eder.

Basitçe ifade etmek gerekirse, Marco Polo bugün var olan en iyi ikisi bir arada sırt çantası. Bir sırt çantasını bir giysi düzenleyicisine dönüştüren bu ürün ile kıyafetlerinizi düzenlemeyi basitleştirin ve mümkün olan en iyi düzende taşıyın.

Yüksek kaliteli suya dayanıklı kumaşlardan yapılmıştır. 1 tam kıyafet, ayakkabı ve diğer tüm seyahat şartları için yeterince geniş olan bu sırt çantası, bir hafta sonu seyahati veya iş gezisi için mükemmeldir. Marco Polo, günlük seyahatiniz sırasında size kolaylık sağlayan birçok pratik gizli cebe sahiptir. Fonksiyonel iç bölmeler.

  • Boyutlar 300×180×450 mm

 

Devamını Göster
₺2,092.00
Marco Polo Seyahat Sırt Çantası

(Yani "SİZ" dediğimiz şey gider. Ama dışarı da görünen nerdeyse "size" yakın bir şey olurdu.)

“Beyin çok karmaşık, bunu başaramayız.”

Hadi len ordan, içine bakıp "aa çok karmaşık benden bu kadar" mı dedin? Bir zamanlar uçmak da “imkansız”dı. Şu anda sinek beyninin %100 dijital haritası çıkarıldı. Bu, insan için de sadece zaman meselesi.

“Dijital olan, ruh taşıyamaz.”

Bilim, ruhun varlığıyla değil veriyle ilgilenir. Ve beyin, düşünceyi veriye dönüştüren bir organdır. Hafıza = elektrik = veri = aktarılabilir. ;)

“Kopya ben değilim.”

Aynaya baktığında gördüğün sen misin? Hücrelerin 7 yılda bir değişiyor. “Sen” dediğin şey zaten sürekli kopyalanan bir bilinç akışıdır. Dijital kopya sadece bu sürecin modern bir versiyonudur. Yani kopya sen değilsin belki ama sende bir gerçek olmayabilirsin belki de?

SONUÇ: Beyin ve Gelecek

İnsanlık ilk kez tarihte beden ölümlü, bilinç ölümsüz bir geleceğe yaklaşıyor. Hafıza aktarımı, beyin-bilgisayar bağlantıları, bilinç modellemesi… Tüm bu gelişmeler, bir gün ölümden sonra dijital varlık olarak yaşama fikrini mümkün kılıyor.

Gelecekte torunların, büyükbabasının “yapay zekâ kopyasıyla” sohbet edecek. Ve o kopya: “Sen doğmadan önce bu sokakta oynardık,” diyecek. Çünkü o sensin. Ama değilsin. Ama belki de öylesin. Kim bilir?

Okundu Olarak İşaretle
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 1
  • Tebrikler! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/06/2025 19:22:35 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20304

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close