Beyin Kan Akımı, Serebral Perfüzyon ve Cerrahi Sırasında Dokuların Korunması

Beyin cerrahisi sırasında, beynin oksijen alımını sağlamak hayati bir öneme sahiptir. Kan akışı kesilirse veya yetersiz olursa, beyin hücreleri dakikalar içinde ölmeye başlar. Bu yüzden bir nöroşirürjiyenin en önemli görevlerinden biri, beyin kan akımını (CBF) ve serebral perfüzyon basıncını (CPP) cerrahi boyunca optimum seviyede tutmaktır.

BEYİN KAN AKIMI (CEREBRAL BLOOD FLOW – CBF) VE DENGE MEKANİZMALARI

Beyin, dakikada yaklaşık 750-1000 mL kan alır, yani kalbin pompaladığı kanın %15’ini beyin kullanır. Bu kan akışı oksijen ve besin taşır, aynı zamanda atık maddeleri uzaklaştırır.

Beyin kan akımını koruyan ve düzenleyen mekanizmaları sıralayacak olursak;

OTOREGÜLASYON MEKANİZMASI: BEYİN KENDİNİ NASIL KORUR?

Sağlıklı bir beyinde, arteriyel kan basıncı 50-150 mmHg arasında değişse bile beyin kan akımı sabit kalır. Buna serebral otoregülasyon denir.

YANİ;

Kan basıncı düşerse (hipotansiyon): Beyin damarları genişler (vazodilatasyon) ve daha fazla kan çeker.

Kan basıncı yükselirse (hipertansiyon): Beyin damarları daralır (vazokonstriksiyon) ve beyni fazla basınçtan korur.

ANCAK,

Eğer kan basıncı 50 mmHg’nin altına düşerse, otoregülasyon kaybolur ve beyin oksijen alamaz.

Eğer kan basıncı 150 mmHg’nin üzerine çıkarsa, damarlar kendini koruyamaz ve beyin kanaması riski artar.

KARBONDİOKSİT (CO₂) VE OKSİJEN (O₂) DÜZEYLERİNİN ETKİSİ

Beyin kan akımı CO2(karbondioksit) ve O2(oksijen) seviyelerine çok duyarlıdır.

PACO2 Yüksekse (hiperkapni):

Damarlar genişler (vazodilatasyon)

Beyne daha fazla kan gider

Ama ICP (kafa içi basınç) artabilir!!!

PACO2 düşükse (hipokapni):

Damarlar daralır (vazokonstriksiyon)

Beyne daha az kan gider

Ama eğer aşırı düşük olursa iskemik hasar olabilir!!!!!

Oksijen seviyesi düşükse (hipoksi):

Beyin damarları genişler

Daha fazla kan ve oksijen çekmeye çalışır

Uzun süreli hipoksi ciddi hasara yol açar!!!!!!!!!!

Bu yüzden ameliyat sırasında PACO2 35-40mmHg arasında tutulmalıdır ve oksijen seviyesi optimal duzeyde olmalıdır.

SEREBRAL PERFÜZYON BASINCI (CPP) VE AMELİYATTA KORUNMASI

Serebral Perfüzyon Basıncı (CPP), beynin yeterince kanlanıp oksijen almasını sağlayan basınçtır. Formulü;

CPP = MAP - ICP

MAP (Ortalama arteriyel basınç): Kan basıncının ortalama değeri.

Agora Bilim Pazarı

4.SINIF TEK YARIYIL TATİL EĞLENCEM

Devamını Göster

₺370.00

Satın Al Tüm Ürünler

ICP (İntrakraniyal basınç): Kafa içindeki basınç.

CPP DENGESİ BOZULURSA NE OLUR?

Boş yapmadan, kısaca:

CPP 50 mmHg'den düşükse: Beyin oksijen alamaz -> İskemik hasar ve beyin ödemi oluşur.

CPP çok yüksekse (yani 100 mmHg'den yüksekse): Beyne fazla kan gider -> Beyin ödemi ve kanama riski artar.

CPP’Yİ KORUMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?

Eğer kan basıncı düşerse -> Vazopressör ilaçlar (örneğin fenilefrin) ile kan basıncı artırılır.

Eğer ICP yükselirse -> Hiperventilasyon (CO₂ düşürülerek damarlar daraltılır ve ICP azaltılır) ve Mannitol & hipertonik salin verilerek beyin ödemi azaltılır.

Hastanın baş pozisyonu düzeltilir: Buda önemlidir çünkü baş 30 derece yukarıda olmalıdır -> çünkü bu duruş venöz dönüşü artırır ve ICP’yi düşürür.

BEYİN CERRAHİSİNDE DOKULARIN KORUNMASI

Ameliyat sırasında beyin dokusunun zarar görmesini önlemek için birkaç kritik faktor vardır. Bunlar:

CERRAHİ PLANLAMA VE HASSAS TEKNİKLER

Mikrocerahi kullanımı: Küçük damarları korumak için mikroskop ve mikro aletler kullanılır.

Minimal invaziv yaklaşımlar: Gereksiz doku hasarını önlemek için en az kesiye odaklanılır.

HİPOTERMİ (Düşük Vücut Isısı)

Ameliyat sırasında beyin sıcaklığı düşürülür (32-34°C).

Soğuk beyin daha az oksijen tüketir -> Hipoksiyi geciktirir.

Kısaca taktik bu, zaten bir insan vücudu ne kadar soğuksa o kadar az konuşur, o kadar az nefes alır, o kadar az dertlenir. (Tamam burası sadece işin şakası.) Devam edelim.

BEYİN ÖDEMİNİ KONTROL ALTINDA TUTMAK

Mannitol ve hipertonik solüsyonlar ile ödem azaltılır.

Hastanın başı yukarıda tutulur ve venöz dönüş artırılır.

ANLATILANLARIN KLİNİK ÖNEMİ

Beyin cerrahisi sırasında kan akımının korunması, cerrahın en önemli sorumluluklarından biridir.

Beyin kan akımı (CBF) ve otoregülasyonu anlamadan yapılan ameliyatlar, ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

CPP’nin dengede tutulması, beyin hasarını önler ve cerrahinin güvenli olmasını sağlar.

Hipoksi, hiperkapni ve yüksek ICP gibi durumları iyi yönetmek, ameliyat başarısını doğrudan etkiler.

---------------------

Beyin cerrahı olmak isteyenlerin, cerrahi sırasında CPP’yi nasıl koruyacağını iyi bilmesi gerekir.

Anestezi ekibiyle koordineli çalışarak, kan basıncını ve CO₂ seviyelerini optimal düzeyde tutmak çok önemlidir.

Umarım sizin için faydalı bir yazı olmuştur. Saygılar,