“Şarj Maceram: Watt Değil, Protokol Mühimmiş!”

İlk bakışta çok basit bir şeydi: yeni çıkan Samsung Galaxy Tab S10 Ultra’yı aldım. Dev gibi ekran, akıcı performans, kalem desteği… Her şey muhteşemdi. Ama kutuyu açtığımda tam anlamıyla hayal kırıklığına uğradım. Adaptör yoktu. Evet, 40 bin TL’ye yakın bir tablet alıyorsun ama içine şarj aleti koymuyorlar. Bu, bana göre sadece ayıp değil; aynı zamanda kullanıcıya yapılmış ciddi bir saygısızlıktı.

Yapacak bir şey yoktu. Tableti bir şekilde şarj etmem gerekiyordu. Gittim, uygun fiyatlı, üzerinde kocaman “65W hızlı şarj” yazan bir adaptör aldım. Güya hızlıydı. Kutuya öyle yazmışlardı. Tableti taktım, şarj olmaya başladı ama bir gariplik vardı. Yüzde 20’den 80’e gelmesi 3-4 saati buldu. O anda anladım: bu “hızlı” sadece kutuda yazıyordu, gerçekte ise taş devri şarjı gibiydi.

İşi biraz araştırınca, Samsung’un “Süper Hızlı Şarj” diye başka bir sistem kullandığını öğrendim. Meğer bu iş sadece watt değeriyle ilgili değilmiş. Samsung cihazlar, hızlı şarj için PPS (Programmable Power Supply) protokolünü zorunlu kılıyormuş. Adaptörün bu protokolü desteklemesi gerekiyormuş ki tablet kabul etsin ve 45W civarına çıkabilsin. Elimdeki adaptör 65W veriyor gibi görünse de PPS yoktu. Yani tablete göre hızlı şarj değil, yavaş şarj bile sayılmazdı.

Bu kez işi şansa bırakmadan gittim ve Samsung’un orijinal 65W Trio adaptörünü aldım. Cihaz nihayet olması gerektiği gibi şarj olmaya başladı. Ancak bu sefer başka bir sorun baş gösterdi: ben aynı adaptörü, gaming laptopumu da şarj etmek için kullanmak istiyordum. Cihazımda RTX 4070 ekran kartı var. 330W’lık devasa adaptörü var ve her yere taşımak eziyet. Ben de bu yüzden USB-C üzerinden şarj eden taşınabilir bir çözüm arıyordum. Ne güzel olurdu: hem tableti hem laptopu aynı adaptörle şarj etmek…

Ama olmadı.

Samsung’un adaptörü tableti şarj etti ama laptopu tanımadı. Takıyorum, sistem ışığı yanmıyor, şarj başlamıyor. Çünkü bu adaptör, sabit 20V çıkış vermiyor, ağırlığı PPS profiline dayalı bir tasarım. Yani tableti besliyor ama laptopu hiç tanımıyor. Çünkü gaming laptoplar genelde sabit PD profili (örneğin 20V/3.25A) istiyor, PPS gibi dinamik voltaj pazarlığı yapan sistemleri tanımazlar.

Artık elimde iki adaptör vardı ve ikisi de bir işe yaramıyordu. İlki tableti bile doğru dürüst şarj etmiyordu. İkincisi tableti iyi şarj ediyordu ama laptopa hiç yaramıyordu.

Bu sefer bu işi kökten çözmeye karar verdim.

Araştırdım, teknik dökümanlara baktım, kullanıcı yorumlarını okudum, mühendis forumlarında gezindim. Karşıma Ugreen Nexode 140W GaN adaptör çıktı. Fiyatı diğerlerine göre yüksekti ama özellikleri müthişti. Hem PD 3.1 desteği vardı hem de PPS. Üstelik yanında gelen kablo da 240W destekliydi ve içinde EMARK çipi vardı. Yani tablet de şarj olur, laptop da.

Aldım. Sonunda aradığım şeyi bulmuştum.

Tableti taktım, anında “Süper Hızlı Şarj” yazısı belirdi.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Laptopu taktım, ekran ışığı yandı, güç geldi, şarj başladı.

Artık ne 330W’lık dev adaptörü taşımam gerekiyordu ne de kablo uyumu düşünmem gerekiyordu.

⸻

Bu süreç bana şunu öğretti:

Adaptör almak, artık sadece “kaç watt” yazdığına bakmak değil.

İçinde hangi protokoller var, cihazın hangi voltaj/akım profiline ihtiyaç duyduğu, kablo kalitesi, hatta cihazın firmware’inin hangi protokolü tanıdığı gibi pek çok şey etkiliyor.

“65W yazıyor” diye güvenip alınan şey, aslında sadece bir etiket olabiliyor.

Gerçek farkı yaratan şey, o wattı nasıl verdiği.

Ve bu farkı öğrenmek bana zaman, sinir ve para kaybettirdi.

Ama sonunda öğrendim.

Ve artık gerçek hızlı şarj nedir, hangi adaptör ne işe yarar, çok iyi biliyorum.