Anlamlı Tesadüfler – Carl Jung gibi eğitimli bir psikiyatrist neden astrolojiyi benimsemişti?

Giriş

Bu tezin amacı, Astrolojilin bilimsel olarak kanıtlanabileceğini savunan iddiaları ortaya koymak değildir, aksine İngilizce’de Pseudoscience (Sözdebilim) olarak bilinen kategoriye Astrolojinin girmesinin arkasındaki sebepleri anlamak fakat bunun yanında neden ruh ile ilişkilendirilen bilim dallarıyla ilgilenen ünlü isimlerin bu konularla bu kadar uğraştığını anlamaya çalışmaktır.

Bu yazı daha çok Psikolojik Astrolojiyle ilgilenirken ileri zamanlarda üstüne inşa edilebilecek olan kişilik testleri, arketipler (ilk örnek, asıl numune), Ego-İd, Ana-karakter/Gölge Karakter gibi konuları ele alma hedefi bulunmaktadır. Yazı boyunca kaynaklar verilmiş sonunda da kaynakçada bulunan websiteleri incelenebilir ayrıca alternatif olarak Youtube videoları okuyucunun hizmetine sunulmaktadır.

Carl Jung Kimdir?

Carl Gustav Jung, 26 Temmuz 1875 tarihinde İsviçre’nin Küsnacht kentinde doğmuş ve 6 Haziran 1961 tarihinde Zürihte ölmüş ünlü bir İsviçreli psikiyatrist ve psikanalisttir. Jung, Psikanalizin önemli figürlerinden biri olarak kabul edilir ve kendi psikolojik teorileri ile tanınır. Jung, Sigmund Freud ile yakın bir ilişki geliştirmiştir, ancak zamanla farklı fikirler ve yaklaşımlar geliştirerek, kendi psikolojik teorilerini, analitik psikoloji olarak adlandırılan bir alanın temelini atmıştır. Jung’un çalışmaları, insan psikolojisini anlamak için sembollerin, rüyaların ve kolektif bilinç gibi konuların önemini vurgulamıştır.

Anahtar kavramlardan biri, kişiliğin iki temel bileşini olan kişisel bilinç ve kolektif bilinç arasındaki ilişkiydi. Ayrıca arketipler adını verdiği evrensel sembollerin ve motiflerin insanların rüyalarında ve düşüncelerinde nasıl ortaya çıktığını incelemiştir. Carl Jungi Psikoterapi süreçlerinin gelişimine ve ruhsal büyümeye katkıda bulunan birçok kavramı tanıtmış, onun eserleri, psikoterapistler, psikologlar ve ruh sağlığı profesyonelleri için hala önemli bir referans kaynağıdır.

36 yaşında Uluslararası Psikanaliz Birliği’nin ilk başkanı olmuştur, Psikolojik analizlerinde astrolojiden de yararlanan Carl Gustav Jung, Sigmund Freud ile beraber çalıştığı toplumsal bilinçaltı kavramı ile de tanınır. Psikoloji bilim dalında kendisi tarafından oluşturulan kavramlar geniş ölçüde kabul görmüştür. Örneğin; kompleks, içedönük ve dışadönük, gölge, arketip (enerjikompleksler), kolektif (toplumsal) bilinçdışı, anima ve animus.

Carl Jung’un Astrolojiyle ilişkisi

Jung, aslında Astrolojiyi bilimsel veya deneysel bir sistem olarak benimseyerek savunmamaktadır. Astrolojiyle ile ilişkisinin daha nüanslı olduğunu iddia etmek yanlış olmamakla beraber, onun bakış açısını anlamak adına daha farklı açılardan ele almamız gerektiği aşikar. Carl Jung, astrolojiyi psikolojik açıdan değerlendirmektedir. Onu bireyin psişesine (ruha) içgörüler sunabilen ve iç dünyalarını daha iyi anlamalarına yardımcı olabilen sembolik bir dil olarak görmektedir. Jung, astrolojinin öz-yansıtma (Bireyin kendini izleme ve değerlendirme sürecinde bir nevi geribildirim) ve kişisel gelişim için bir araç olarak hizmet edebileceğine inanmaktadır.

Jung, Astrolojide bulunan arketip sembollerine ve motiflere özellikle ilgi göstermektedir. Güneş, ay ve gezegenler gibi sembollerin, insan psişesinin evrensel ve kolektif bilinç dahilindeki unsurlarına erişebileceğini düşünmektedir. Jung psikolojisi sık sık arketipleri araştırırken, astrolojinin sembolik çerçevesi, onun çalışmasının bu yönüyle uyumlu bir şekilde etkilenmektedir.

Ancak, Jung’un astrolojiye olan ilgisi, onun öngörü veya deneysel iddialarını tamamen desteklediği anlamına gelmezdi. Önemli bir nokta olarak belirtmek gerekir ki, Jung öncelikli olarak psikologdu ve çalışmaları insan psişesini keşfi ve analitik psikolojisinin gelişimine odaklanmıştı. Onun astrolojiye olan ilgisi, semboller, mitler ve bilinçaltı zihin gibi daha geniş keşifleri bağlamında anlaşılmalıdır. Jung, astrolojiyi öz-yansıtma için sembolik bir sistem olarak değer bulsa da, onu bir bilim olarak tanıtmadı veya göksel konfigürasyonlara dayalı gelecekteki olayları öngören iddialarını desteklemedi.

Günümüzde, Jung’un düşünceleriyle en açık bağlantılara sahip olan psikolojik astroloji, çağdaş astrolojik uygulamanın çeşitli formlarından biridir. Astroloji, farklı yaklaşımlar ve uygulamalarını belirleyen bir dizi tanımlayıcı tarafından farklı şekillerde nitelendirilir, bunlar arasında sıradan astroloji (dünya olaylarının astrolojisi), horary astroloji (belirli soruları yanıtlama), seçim astrolojisi (planlanmış bir olay için en uygun zamanı bulma), geleneksel astroloji, kehanet, psikolojik astroloji, evrimsel astroloji, spiritüel astroloji ve en son olarak arketip astrolojisi bulunur.

Astroloji ile Jung’un fikirleri arasındaki bu etkileşim, Jung’un bu konudaki yazılarının derlenmesinin, oluşturduğu bir yapıya sahiptir. Bu, arketip ve kolektif bilinç, bireyselleşme, eşzamanlılık (kişilerin istek ve arzularının aynı anda gerçekleşmesi ve birleşmesi), Benlik ve mandala sembolizmi, simya, mit, Tanrı imgesinin evrimi ve daha fazlası gibi teorilerini içerir.

Jung ve ‘Eşzamanlılık‘ i.e. Anlamlı Tesadürler (Synchronicities)

Carl Jung ayrıca ‘eşzamanlılık‘ kavramını da bizlere tanıtmıştır; bu kavram, dış dünyadaki olayların anlamlı olabileceğini ve bireyin iç deneyimlerine bağlı olabileceğini önerir. Jung, özellikle astroloji ile eşzamanlılığı açıkça bağlamasa da, astrolojinin taraftarlarından bazıları, astrolojik desenlerin neden bireyler için kişisel öneme sahip olabileceğini açıklamak için bu kavramı kullanmıştır. Jung’un astrolojiye kişisel bir ilgisi vardı ve bu konuyu diğer ezoterik ve spiritüel konularla birlikte incelemiştir. Bu uğraşları, kendi psikolojik keşif ve gelişimi için değerli görmüştür.

Nobel ödüllü teorik fizikçi Wolfgang Pauli ile işbirliği yaparak, Jung eşzamanlılık teorisini geliştirmiştir.^[9] Carl Jung, bu teoriyi Aristoteles’in formal nedensellikle karşılaştırmıştır ve ‘bu belirli bir zaman anında doğan veya yapılan her şey, bu zaman anının niteliğine sahiptir‘ diye öne sürmüştür.^[5]

Arketipler

20. Yüzyılda, Batı ezoterik geleneği, İsviçreli psikiyatrist ve analitik psikolojinin kurucusu Carl Jung’u, Platon’un fikirler veya formlar teorisinden etkilenerek arketip hipotezini oluşturmaya ilham vermiştir.^[11] Hastalarının rüyalarının, konuşmalarının ve resimlerinin sembolik anlamını araştırırken, Jung tekrarlayan mitolojik temaları veya arketipleri gözlemlemiştir. Nasıl felsefe biliminde bazı kavramlar roman karakterlerinden veya eserlerden esinlenilmişse, Jung aynı mantığı mitolojik unsurlardan yola çıkarak, kişilik tipleri ve arketipleri oluşturmuştur. Bu evrensel ve zamansız arketiplerin deneyimleri ve duyguları yönlendirdiğini ve belli başlı muhtemel davranış kalıplarına yol açtığını öne sümüştür. Jung, bu arketip görüntüler ile gezegenlerin ve burçların ilişkilendirildiği astrolojik temalar arasında bir ilişki gözlemlediğini iddia etmiştir. Bu sembolik göksel figürlerin, takımyıldızları tasvir eden projeksiyonların kolektif bilinç tarafından yaratıldığını veya esinlenildiğini sonuçlandırmıştır.^[4] Jung şunları yazmıştır: 'Astroloji, antik çağların tüm psikolojik bilgisini temsil eder'.^[5]

Jung’un Gölge kavramı ve bu kavramın Satürn gezegeni ile ilişkisi, psiko-astrolojik bir sentez örneğidir. Negatif kişilik yönünü kişileştirerek, gölge, bir kişinin kendisinden sakladığı ve bastırdığı yönlerden oluşur, genellikle projeksiyon yoluyla deneyimlenir. Carl Jung, gölgesini sahiplenmek ve bir şekilde onunla uzlaşmak, psikolojik çalışmanın ilk adımıdır, çünkü doğamızın en karanlık yönlerinde bütünleşme ve bütünlük potansiyeli yatar. Satürn daralma, sınırlama, disiplin, korku ve alkimik çalışmanın prima materia’sı ile ilişkilendirilir. Aynı zamanda Satürn, bilge yaşlı, ustalık, büyük öğretmendir. Bu iki yüz, gölge kavramında görülebilir. Bu karşılıklar, en dikkate değer şekilde Liz Greene’in ‘Saturn: A New Look at An Old Devil‘ ve ‘Relating: An Astrological Guide to Living with Others on a Small Planet‘ adlı kitabında keşfedilmektedir.

MBTİ Bağlantısı

Carl Jung’un teorilerinin belki en yaygun uygulaması, İkinci Dünya Savaşı sırasında geliştirilen Myers-Briggs Tür İndikatörü (MBTİ) değerlendirmesi araclığıyla gerçekleştirilmiştir. MBTİ aracının yayıncısı CPP İnc., onu ‘dünyanın en yaygın kullanılan kişilik değerlendirmesi‘ olarak adlandırır ve yılda iki milyon kadar değerlendirmenin yapıldığını belirmiştir. Bu, psikometrik tercihleri ölçmek için tasarlanmıştır.^[6] Bu tercihler, Jung’un önerdiği ve ilk olarak 1921 tarihli ‘Psikolojik Türler‘ adlı kitabında yayınlanan tipolojik teorilerden türetilmiştir.^[7]

Bu nedenle yazarlar, Briggs ve Myers, Jung’un dört psikolojik türünü temel alarak bu tercihleri uyarlamışlardır. Bu türler, klasik kozmolojinin dört elementine dayalıdır ve bunlar burçla ilişkilendirilen insan karakter özelliklerine dayanmaktadır.^[8]

Kritik ve Antitez

Astrolojik olarak göksel cisimlerin doğum anındaki konumu ile bir bireyin gelişimi arasındaki ilişkilere dair iddialar, Jung tarafından nedensiz ve doğrudam gezegenler tarafından neden olmayan olarak tanımlanmıştır.^[2] Psikolojik astroloji, onay yanlılığı nedeniyle eleştirilmiştir ve astroloji bilimsel toplum tarafından genellikle bir sahtebilim olarak kabul edilir. Psikolojide ve bilişsel bilimde, onay yanlılığı, kişinin önyargılarını doğrulayan bir şekilde yeni bilgiyi arama veya yorumlama eğilimdir ve önceki inançlara aykırı bilgi ve yorumlarından kaçınma eğilimindedir.^[3]

Özellikle akademide ve bilimde, günümüzde yaygın olan görüş, astrolojinin gerçekliğin doğası hakkında kabul edilen bilimsel anlayışlarla uyumsuz olan temelsiz bir bilim dışı görüş olduğudur. Modern bilimsel dönemin üç öncüsü olan Kopernik, Galileo ve Kepler bile (astronomi ve astrolojinin hala tek bir disiplin olduğu 16. ve erken 17. Yüzyıl döneminde astrolojiyle ilgiliydiler, ancak bilimsel gelişiminin yolu, astrolojiyi entelektüel tartışmanın kabul edilen paradigmatik sınırlarının dışına itmiştir ve orada kalmıştır.

Astrolojinin çürütülmesindeki merkezi bir unsuru gezegenlerin, Dünya üzerindeki insanları nasıl etkileyebileceğine dair bilinen güçler açısından tatmin edici bir nedensel açıklamanın eksikliğidir. Diğer eleştiriler, astrolojinin doğru olduğunu iddia etmeye yönelik kanıtları desteklemek için görünüşte yetersiz deneysel kanıtların eksikliği ile ilgilidir, bu eleştiri, Jung’un kendisi tarafından yapılmış ve ele almaya çalışmıştır. Arroyo’nun astrolojinin sunduğu şeyler hakkındaki düşünceleri, Jungçu bir psikolojik yaklaşımın astrolojiye temel yaklaşımını özetlemektedir. Arroyo, çağdaş Batılı insanların, ‘varlık temellerinin arketipsel kaynağını ve sundukları destek ve ruhsal-psikolojik beslenmenin kaynağını‘ kaybettiklerini gözlemlemektedir. Astroloji, insanı içsel benliği, doğayı ve evrenin evrimsel süreci ile yeniden birleştirme yolunda kullanılabilir. Bu açıdan, psikolojik astroloji, Jungçu analitik psikolojinin hedefleriyle genel olarak uyumlu bir yaklaşıma sahiptir.

Sonuç

Makalede geçen konuların ileriye dönük olarak daha ayrıntılı anlatılması ve araştırılması gerektiği bir gerçek olarak kabul edilebilir. Ayrıca eksik kalan noktalar arasında Carl Jung’un kişiliği, hayatı, başarıları, eğitim ve projeleri ele alınıp daha farklı psikolojik uzmanların görüşlerine yer verilebilir. Özellikle Freud’un çalışkan ve muhalif öğrencisi olarak bilinen Carl Jung’un, Freud’un bilinçaltı ve psikoanaliz hakkında olan buluşlarına eleştirileri incelenebilir.

Carl Jung’un ele aldığı diğer temalardan yola çıkarak; kompleks, içedönük ve dışadönük, gölge, arketip (enerjikompleksler), kolektif (toplumsal) bilinçdışı, anima ve animus gibi konular araştırılabilir ve sonrasında popüler kültür kategoresine giren kişilik testleri ve tiplerine araştırmalarda yer verilebilir.