Rönesans, Avrupa'da 14. ile 15. yüzyıllarda ortaya çıkmış (13. yüzyıla kadar dayanan) bir gelişmedir. Kelime anlamı "Yeniden Doğuş" olan bu gelişmeyle, Avrupa'da -tabir-i uygunsa- İslam'ın "Altın Çağı" yaşanmıştır. Aynısını dönemin İslam dünyası için de söyleyecek olursak, Antik Yunan'ın "Altın Çağ'ını" yaşamıştır.
Ne demek istediğimi anlamayanlar için konuyu biraz açayım. Avrupa, Ortaçağ denilen dönemde "Karanlık Çağ'ı" yaşarken, dönemin İslam dünyası büyük aydınlar yetiştirmekle meşguldü. Avrupalılar büyüyle vs. ilgilenirken, İslam alimleri kainatın sırlarını çözmekle meşguldü. Misal, Ömer Hayyam şöyle yazıyordu:
"Dedim: Artık bilgiden yana eksiğim yok; Şu dünyanın sırrına ermişim az çok. Derken aklım geldi başıma, bir de baktım: Ömrüm gelip geçmiş, hiçbir şey bildiğim yok."
İşte İslam dünyası da bu bilgileri, Antik Yunan'dan çeviriler yaparak kazanmıştı. Sorgulamayı Yunanlılardan (Antik Yunan. Bugün ki Yunan değil) öğrendiler ve kendi yaratıcılıklarını üstüne koyarak, bir kıvılcım olarak aldıklarını ateşe çevirdiler.
Bu bilgilerin Avrupa'ya taşınması da, yine çeviriler sayesinde olacaktır. İslam dünyasından yapılan 12. yüzyıldaki çeviri hareketlenmesi, Rönesans'ın başlaması için sadece bir katkı sunmuştur. İleride değineceğim üzere, coğrafi keşifler, matbaa ve daha birçok etken de etkili olmuştur.
Misal, İbn-i Sina'nın El-Kanun Fi't Tıb (Tıbbın Kanunu) adlı eserinin çevrilmesi, Batı'da modern tıbbın başlamasına vesile oldu.
Bu eserleri saymakla vakit harcamayacağım. Zira daha Ömer Hayyam, Cabir bin Hayyan, Farabi, Kindi, Harizmi ve Biruni gibi pek çok alim var. Eğer araştırmak isterseniz, kaynak olarak kullandığım Fuat Sezgin'in kitaplarını okuyup, konferanslarını dinleyebilirsiniz.
Çeviriler batıya İspanya üzerinden yayılmıştır. 12. yüzyılda Afrikalı Konstantin, Tunus'tan getirdiği tıp alanındaki eserleri Salerno'da Latinceye kazandırmıştır. 13. yüzyılda Roma İmparatoru II.Frederick, İslam ilimlerinin yakından öğrenilmesi için 1224'te Salerno'da bir üniversite kurdurmuş ve buraya mütercimler atamıştır.
Çevirilerin Rönesans'a Etkisi
Şüphesiz 12. yüzyılda başlayan çeviri hareketlenmesi çok önemli olmuştur. İlk olarak Arapça yapılan tercümeler, daha sonra Yunanca'dan yapılmaya başlanmıştır. Çevirilerin etkisine gelince, sanırım Avrupalılar mutlak bir doğru olmadığını fark etmişlerdir. Çünkü yaptığı çevirilerden görüyorlar ki, İslam alimleri yaptığı çevirilerinde, "O öyle değil" diyorlar Yunanlılara.
Coğrafi Keşiflerin Rönesans'a Etkisi
Will Durant, "Medeniyetin Temelleri" adlı kitabında şöyle diyor: " Yiyecek ve tabii kaynaklar bakımından toprak verimli ise, eğer nehirler gidiş-gelişi kolaylaştırıyorsa, eğer sahiller tabii limanlarla işlenmişse, ve eğer, hepsinin üstünde, bir millet Atina, Kartaca, Floransa ve Venedik gibi dünya ticaretinin ana yolu üzerindeyse, o zaman coğrafya tek başına hiçbir şey yaratmazsa da medeniyete gülümser, ve onu besler.[1]"
Kristof Kolomb adlı Cenovalı bir denizci, kutsal kitabı değil de, Batlamyüs'u izleyerek Atlas Okyanusu'nu aştı ve daha önce (Vikingler dışında) kimsenin bilmediği ve duymadığı bir adaya ulaştı. Oradaki insanlar kutsal kitaplarda yoktu.[2]
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Bu ve aynı dönemde yapılan pek çok keşif, Avrupa'da kutsal kitaplardan ve din adamlarından şüpheye düşülmesine yol açtı. Aynı dönemde Avrupa'ya matbaanın da gelmiş olduğunu unutmayın. Kristof Kolomb'u, altı yıl sonra Vasco de Gama'nın Hindistan seferi takip etti.
Coğrafi keşiflerin din kitaplarını yalanlamaları, ilk kez Avrupa'da dini otoritenin sallanmasına neden olacaktı. Bunu Protestan kiliselerinin oluşumu ve Martin Luther'in, Papa'ya "Şeytan" demesi takip edecekti.
Bunları bilimsel gelişmeler takip etti. İşte tüm bunlar Avrupa'nın başarısının kısa bir hikayesi. İslam dünyasının Yunanlılar'dan aldığı meşaleyi, onlar da bizden aldılar. İslam dünyasının geri kalışı ile ilgili pek çok fikir var. Moğol İstilası, Gazali'nin vahiyi akıldan üstün tutması gibi.
Lakin artık çok geç. Şuan da yapmamız gereken, önümüzde kalan küçük közlerle ateşi tekrardan yakmaktır. Bu da okul kitaplarından evrimi kaldırarak, eğitime dini sokarak olmuyor.
Konu Hakkında Okunulması Gereken Kitaplar
- Fuat Sezgin - Bilim Tarihi Sohbetleri
- Will Durant- Medeniyetin Temelleri
- A.M Celal Şengör - Bilgiyle Sohbet
-
2
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ A. M. Celal Şengör. Bilgiyle Sohbet. Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. sf: 39.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/12/2024 21:18:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14725
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
