Evren sonsuz mu, neden?

UFKUMUZUN SINIRLARININ ÖTESİ!

SONSUZ kelimesi; en nadir kullanılması gereken fakat günlük yaşamda bile en sık kullandığımız kelimelerin başında geliyor ne yazık.

Gerek günlük yaşamda ve yaşamın olağan akışı içinde gerekse bilim alanında ve bir büyüklüğü, genişliği vb. tanımlamak için kullandığımız “SONSUZ” kelimesi her iki durumda da aslında aynı temele dayanıyor: Yerine göre “Ufkumuzun sınırlarının ötesi” veya “bilgimizin dışındaki her şey ve her yer”.

Her ne kadar birçok disiplinde sonsuzluk, ölçüsüz ve sınırsız olma durumu olarak ifade edilse de, ölçü ve sınır koyma işi bize özgü olduğundan, sonsuzluğun kendisi de biz merkezli bir tanımlama üzerinden; bizlerin bir noktadan sonra bir şeyi ölçememe veya sınırlarını belirleyememe durumunun tezahürü ya da daha içten bir ifade ile yetersizliği olarak kabul edilmelidir.

Evren için bugün ağırlıklı görüş olan sürekli genişleme eğilimi de bana göre sonsuz bir evren öngörüsü için yeterli değildir. Bunun iki nedeni vardır. İlki; bir başlangıcı olanın sonunun olacağı mantıksal zorunluluğu. İkincisi; Genişleyen bir evrende, gözlemlenebilir evrenimizin dahi her geçen süre içinde bizden ve artık gözlemlenemeyecek bir hızda uzaklaşmasına bağlı olarak bunu asla kanıtlama imkanına sahip olamayacağımız tespiti.

Olumlu olan şey; bilimde “asla ”ya asla yer olmaması. Olumsuz olan şey ise; maddi temelli sınırlarımızın (Canlılığın, dünyamızın, güneşimizin ve nicesinin ömrü itibarı ile) evreni anlamaya ve çözümlemeye yönelik hızımıza uyguladığı fren.

Geriye iki şey kalır: İlki, yukarıda da tanımlamaya çalışılan sonsuz kavramının “ufkumuzun sınırlarının ötesi” şeklinde ve en mütevazı ifadesi ile “ şimdilik bilmiyoruz” anlamına gelen tanımlamaya dayalı materyalist bakış, ikincisi ise sonsuzluğu birilerine zimmetleyip onun üzerinden tüm boşlukları doldurma ve kolaya kaçma idealist bakış.

Bu iki durumdan ilki bizlere, ETKİN olarak hayal kurma ve bu hayalleri gerçekleştirme imkanı sunan bir dinamo görevi görür ki buna bilim diyoruz. İkincisi ise EDİLGEN bir yaşam ve rıza…

Zannımca sonsuz değildir. Sırf boyut değiştirip evrenimizi dördüncü bir boyuttan gözlemleyemiyoruz veya ölçemiyoruz diye onun sonsuz olduğunu söyleyecek değilim. Sadece biz onu boyutlandırma konusunda şuanlık yetersiz kalıyoruz. Ayrıca başlangıcı olduğunu bildiğimiz bir var oluş nasıl sonsuz olabilir ki? Soruyu biraz farklı sormak lazım. "Başlangıcı olduğu bilinen evren sonsuza dek var olabilir mi? Yoksa gözlemlenebilir evrendeki her şeyin ölümüne bir bir şahit olurken, bu yok oluş en sonunda evrenin kendisinide mi bulacak?"

Aslında çok basit bir cevabı var. Sonsuz bir evren düşünelim. Sonsuz bir evrende her şeyin sonsuz olacağı gibi yıldızların da sonsuz olacağı aşikar. Eğer ki bu yıldızlar sonsuz sayıda olsaydılar geceleri yukarı baktığımızda gökyüzünün her bir noktasının yıldızlarla kaplı olduğunu görüyor olurduk. Yıldızlar ne kadar uzak olursa olsun ışıkları er ya da geç bize ulaştıklarından hepsini görüyoruz aslında. Ve gökyüzünün tamamen yıldızlarla kaplı olmadığı gerçeğinden evrenin sonlu olduğu çıkarımına varırız. İyi anlatamadıysam affola.

Evrenin sonsuz olup olmadığı konusunda aslında kesin bir yanıtımız yok ama bazı teoriler var. Evrenin genişliyor olduğunu biliyoruz yani her şey birbirinden uzaklaşıyor. Burada balon benzetmesiyle açıklamak işleri kolaylaştırabilir. Düşünsene bir balonu şişirdiğinde üzerindeki noktalar birbirinden uzaklaşır. Bu evrenin genişlemesine benziyor. Ama balonun yüzeyinde yürüdüğünü hayal edersen bir son veya sınır bulamazsın. Evren de bu şekilde olabilir genişlemeye devam etse bile dışarıda bir duvar ya da sınır olmayabilir ve belki de sonsuzdur. Evrenin başlangıç noktasına gelince, aklımıza tek bir yer gelmemeli. Büyük Patlama aslında her yerde oldu yani evrenin her noktasında aynı anda genişleme başladı. Bu yüzden tek bir başlangıç noktası yok gibi düşünebiliriz. Balon örneğinde olduğu gibi genişleme her noktada aynı anda gerçekleşiyor. Mikroskobik seviyeye inince de atom altı parçacıkların dünyası çok garip bir yer. Parçacıkların tam olarak nerede olduğunu bile tam olarak söyleyemiyoruz bir nevi her yerde ve hiçbir yerde gibi. Bu belirsizlik yüzünden burada da sonsuz veya sonlu terimleri çok anlamlı gelmiyor. Sonuç olarak, evrenin sonsuz olup olmadığını henüz tam olarak bilmiyoruz. Ancak balon benzetmesi genişlemenin nasıl gerçekleştiğini ve evrenin yapısını anlamamız için faydalı bir düşünce aracı sunuyor. Belki bir gün daha net cevaplar bulabiliriz ama şu an için evrenin sonu olup olmadığı belirsizliğini koruyor. ^[1] kaynaktaki videoda detaylı bir şekilde konuyla ilgili bilgilenebilirsin.