İnsanın evrimi söz konusu olduğunda hep sözü edilen canlılar şempanzeler ve gorillerdir. Şanslılarsa, bonobolar ve orangutanların da az biraz lafı edilir. Ancak evrimle ilgili tartışmalarda tarafların evrimsel biyolojiyle ilgili teknik donanımı oldukça eksik olduğundan bundan pek öteye geçilemez. Uzaktan veya yakından akrabası olduğumuz yüzlerce maymun türü olsa da, şempanze, bonobo, goril ve orangutan dışındakilere "Maymun işte..." diyip geçeriz. 

Peki kim bu maymunlar? Bizim şempanzeler ve gorillerden öte, en yakın akrabalarımız kimler? Gelin, bu videoda hep birlikte insanın Evrim Ağacı üzerindeki en yakın dallarını, yani evrimsel olarak en yakın akrabalarımızı tanıyalım.

Çoktan seçmeli matematik sınavlarında, eğer cevaba ulaşacak analitik yaklaşım geliştiremediysek, seçenekleri deneyerek çözüme ulaşma yoluna gideriz. Aslında hayatta karşılaştığımız birçok problemi deneme yanılma yöntemi ile çözeriz. Dil öğrenme, enstrüman çalma, bisiklete binme, araba kullanma gibi birçok becerinin analitik sihirli bir formülü yoktur. Eylemi ne kadar çok deneyimlersek, o alanda o kadar uzmanlaşırız. 

Sulama kanalları, matematik, bilardo ve evrim konuları birbirleriyle alakasız görünseler de deneme yanılma yönteminin sıra dışı gücü onları ortak bir paydada birleştirir. 

Cinsel özelliklerin genetik temeline ilişkin bugüne kadar yapılan en büyük çalışma ile, insan genomunda aynı cins birlikteliklerdeki davranışlara bağlı olan beş gen bulundu ancak hiçbiri bireylerin cinsel özelliklerini tahmin edecek kadar güvenilir değil. [Ç.N.: Aynı cins birliktelikler, eşcinsellik veya homoseksüellik olarak adlandırılır ve bu ilişkiler romantik veya cinsel olabilir. Bu konuyla ilgili olarak Cinsiyetler, Üreme ve Cinsellik yazı dizimizi okuyabilirsiniz.] [E.N.: Bu çalışma, daha önceden Psychological Medicine dergisinde yayınlanan ve Evrim Ağacı'nda yer verdiğimiz diğer bir çalışmayla benzer sonuçlar verdi.]

Science’da yayınlanan ve yaklaşık 500.000 kişinin genomlarına dayanan bulgular, daha önceki küçük çalışmaların sonuçlarını da ortaya koyuyor ve birçok bilim insanının şüphelerini doğruluyor: Cinsel yönelimin genetik bir bileşeni olmasına rağmen, hiçbir gen tek başına cinsel davranışlar üzerinde etkili değildir. MIT Broad Institute ve Harvard'da bir genetik uzmanı olan ve makalenin baş yazarı olan Andrea Ganna şöyle diyor:

Bilimin katı ve veri-odaklı doğasına yoğunlaşırken, bilim insanlarının "insan" tarafları gözden kaçabiliyor. Bilim, oldukça çetrefilli ve zor bir iş; ancak kimi zaman (hele ki o zorlukların üstesinden gelinebildiğinde) adeta bir oyun gibi keyifli ve heyecan verici olabiliyor.

Bunu en net olarak görebileceğiniz yer, E/V Nautilus isimli muazzam bir derin deniz projesi. Az sonra bu projenin detaylarını vereceğiz; ancak aşağıdaki videodan, bu aracı kullanan bilim insanlarının 2019 yılındaki gözlemlerini izleyebilirsiniz (video ne yazık ki İngilizce). Fakat videoyu izlerken, özellikle de incelemeyi yapan bilim insanlarının anlık tepkilerini ve heyecanlarını gözden kaçırmayın:

Hayvan göçü, binlerce yıldır insanların ilgisini çekmektedir. Kıyı çamur çulluğunun Pasifik Okyanusu boyunca 9 günlük kesintisiz uçuşu gibi dayanıklılığın en şaşırtıcı girişimlerinden bazılarının uzak mesafe göçmenleri tarafından gerçekleştirilmesi bu ilginin geçerli bir sebebidir. 

Çoğu insan, göçü bir kuş sürüsünün üreme ve konaklama bölgeleri arasındaki mevsimsel hareketi olarak düşünür. Aslında, kuş göçü muhtemelen halk arasında en çok ilgi çeken biyolojik fenomendir ve ayrıca biyolojideki yerleşik bilimsel araştırma yöntemleri arasında en eski geçmişe sahip dallardan biridir (Berthold 2001). Fakat hayvan göçünün doğu batı arasındaki yolculuklar, kara ve okyanus içeren karmaşık gidiş dönüşler, okyanus ve göllerin su kolonları boyunca gerçekleştirilen düşey hareketler ve inişli çıkışlı yüksek dağ yolculukları gibi daha başka birçok şekli vardır (Hoare 2009). Göçü diğer hareket biçimlerinden ayıran şey, göçün tipik olarak bir tür yaşam alanından diğerine geçişi içermesidir (Aidley 1981).

İtiraf edelim, insanoğlu olarak zombilere karşı korku ile karışık bir hayranlık besliyoruz. Eğer bilim insanları ölüleri başarıyla diriltebilselerdi, toplumun nasıl değişebileceğini hiç düşündünüz mü?

Ölüleri hayata döndürme fikri (ve belki de ölümsüzlük fikri), Mary Shelley’nin Frankenstein romanından, yaygın olarak işlenen yağmacı zombi sürülerine kadar, yüz yıllardır insanlığın ilgisini çekmiştir. Ancak, her şeyin olduğu gibi bilimin de sınırları vardır. Tıpta ise bu sınır, ölümdür.

Artık bir penguenin gözünden okyanusu görmek mümkün. 28 Ocak'ta PeerJ dergisinde yayınlanan bir çalışmada Uluslararası bir araştırma ekibi, penguenlerin ne kadar av yemeleri gerektiğini, balıkların nerede bulunduğunu ve yemeklerine ulaşmak için ne kadar enerji harcadıklarını takip etmelerine yardımcı olabilecek yeni bir hayvana takılan kamera sistemi olan PenguCams isimli bir cihaz geliştirdiklerini belirtti.^[1]

PenguCams ve National Geographic'in Crittercam'i gibi hayvanlara takılan kameralar, araştırmacıların normalde gözlemlenmesi oldukça zor olan davranışları inceleyebilmesine olanak tanıyor. İncelenen bu davranışlar arasında penguenlerin avlarıyla etkileşimi de bulunuyordu. Genellikle penguenlerin dışkı örnekleri veya ölü kuşların mide içeriğinin incelenmesiyle yapılsa da uzmanlar bu yeni yöntemin penguenlerin yiyeceğe ulaşmak için ne kadar çaba harcadıklarını anlamaya yardımcı olacağının altını çiziyor. Ayrıca bir hayvanın nasıl avlandığını ve ne kadar av tüketmesi gerektiğini anlamak, belirli bölgelerde belirli avlar için beslenme davranışı değişikliğinin nedenlerini anlamaya katkıda bulunabilir.