Evliliğin artıları ve eksilerini hesaplamak, arkadaşlarına çeşitli konularda söylenmek, duygulara olan bakışımızı değiştirmek haricinde Charles Darwin, Dünya'nın nasıl çalıştığını açıklamak amacıyla geliştirdiği teorisi üzerine 10 yıl harcadı. Bu kadar uzun zaman ayırması, kısmen teorinin derin entelektüel bilgi gerektiriyor olması, kısmen de halk gözünde kabul gören paradigmalara meydan okuyor olmasındandı.

Darwin, tüm bu süreç içerisinde teorisinin ana hatlarını geliştirebilmek için keşiş benzeri bir yaşam sürmek zorunda kaldı. 1842 yılında Londra'dan İngiltere'nin kasabalarından biri olan Downe'a taşındı ve burada Türlerin Kökeni isimli kitabına tam 17 sene ayırdı. Böylesine bir entelektüel istikrar; ancak sistematik, günlük ve aksamayacak bir ritmle sağlanabilirdi.

Uluslararası Matematik Olimpiyatı (IMO) üniversite öncesi öğrenciler için muhtemelen en prestijli yarışmadır. Her yıl dünyanın dört bir yanından gelen öğrenciler bronz, gümüş ve altın madalyalar için yarışıyor. Yakında yapay zeka programları da onlarla yarışabilir.

Ocak ayında Google DeepMind'dan Google DeepMind ve New York Üniversitesi'nden Trieu H. Trinh, Nature dergisinde AlphaGeometry adlı yeni bir yapay zeka programını tanıttı. Araştırmacılar, programın geçmiş Uluslararası Matematik Olimpiyatı'ndaki 30 geometri probleminden 25'ini çözebildiğini, bunun da insan altın madalya sahiplerininkine benzer bir başarı oranı olduğunu bildirdi. Yapay zeka ayrıca 2004 IMO'sunda uzmanların dikkatinden kaçan bir soruya daha genel bir çözüm buldu.

Değerli okurlarımız, bu yazımızda sizlere FOTON-M3 projesinin tardigradlara odaklı üç misyonundan biri olan RoTaRad (Rotiferler, Tardigradlar ve Radyasyon) misyonundan bahsedilecektir. RoTaRad misyonu rotiferler ve tardigradlar üzerine gerçekleştirilmiş olmasına rağmen yazımızda sadece tardigradlar üzerindeki deneylere ve sonuçlara odaklanılmıştır. Uzay ortamındaki stres faktörlerinin tardigradlar üzerindeki etkilerini belirlemek adına oluşturulan diğer iki misyon olan TARDIS ve TARSE ile ilgili yazılarımıza linklere tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Tardigradlar veya su ayıları, dünyadaki en zorlu hayvanlar olmaya adaydır. Bu metazoanlar, tüm dünyada derin deniz bölgeleri, gelgit bölgeleri, göller, nehirler, Himalaya dağları, tropiklerin yeşil yağmur ormanları, en kurak çöller ve Kuzey Kutbu'nun sert tundrası gibi çeşitli habitatlarda bulunabilmektedirler. Bununla birlikte, tüm tardigradlar aktif olabilmek için su filmine ihtiyaç duyar. Karasal habitatlarda, nemin fazla olduğu ortamlarda yetişen yosunlarda ve likenlerde bulunurlar. Çevresel strese maruz kaldığında bu yarı karasal tardigradlar kriptobiyoz adı verilen “askı” durumuna girebilirler. Kendilerini gözlemleme fırsatı bulduk. Yaşam Ağacı projemizdeki gözlem kaydımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Kambriyen Patlaması, birçok hayvan şubesinin birkaç on milyon yılda evrimleştiği döneme verilen isimdir. Aslında fiziksel anlamda bir "patlama" değildir; sadece birçok hayvan şubesinin oluştuğu dönem olduğu için bu sürece "patlama" adı verilmektedir. Günümüzden 542 milyon yıl kadar önce başlayan bu süreç, yaklaşık 22 milyon yıl boyunca sürmüştür. Bu süre dilimi, jeolojik skalada her ne kadar kısmen "kısa" olsa da, evrimsel süreç için fazlasıyla uzun bir süredir.

Ne var ki bu süre zarfında birçok hayvan şubesinin bir arada ve kısmen kısa gözüken bir sürede evrimleşmiş olması, bilim karşıtı çevrelerin bu dönemi evrimsel biyolojiyi karalamak için malzeme olarak kullanmasına neden olmuştur. Bu kişiler, canlıların "bir anda, yoktan, puf diye" var olduğuna inanmaktadırlar ve Kambriyen Patlaması'nın da bu birdenbire ortaya çıkışın kanıtı olduğu inancına sahiptirler. İşin tuhaf tarafı, canlılığın 3.8 milyar yıl önce başlayıp, kademeli olarak karmaşıklaşmasının bu ani var oluşun neresinde olduğunu izah edememektedirler. Ayrıca art niyetli bu kişiler, konuyla ilgili akademik temelden yoksun oldukları için, Kambriyen Dönem'de yaşanan evrimsel sürece yönelik araştırmaları bilmemekte ve görmezden gelmektedirler; dolayısıyla konu hakkında modern bilimin açıklamalarından bihaberdirler.

Osmiyum, "Os" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 76 olan kimyasal bir elementtir. Osmiyum, periyodik tablonun 8. grubunda yer alır. Platin grubunda yer alan sert, kırılgan, mavimsi-beyaz bir renge sahip geçiş metalidir. Platin grubunun diğer beş elementi; rutenyum, rodyum, paladyum, indiyum ve platindir. Bu elementler genellikle yer kabuğunda bir arada bulunur. Aynı zamanda benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptirler.

Osmiyum, erime noktası yaklaşık 3.000°C (5.400°F) ve kaynama noktası yaklaşık 5.500°C (9.900 °F) olan mavimsi beyaz renkte, parlak bir metaldir. Yoğunluğu santimetre küp başına 22,5 gramdır. Bu değerler platin metalleri arasında en yüksek değerlerdir. Osmiyum çoğu metalden farklı olarak işlenemez, eritilemez ve şekillendirilemez. Çalışılması zor bir metal olduğu için çok az kullanım alanı bulunmaktadır.

Üreme sağlığı, insan hayatının devamlılığını sağlayan temel bir biyolojik süreçtir ve bu süreçte çeşitli zorluklar meydana gelebilmektedir. Bu konuda karşılaşılan zorluklarınsa yapay rahim teknolojisi (İng: "artificial womb technology") gibi inovatif teknolojilerle aşılması planlanmaktadır. Yapay rahim teknolojisi; doğal üreme sürecini desteklemek, gebeliği taklit etmek veya infertilite sorunları yaşayan bireylere alternatif çözüm yolları sunabilmek amacıyla tasarlanmıştır. Ayrıca bu teknoloji, özellikle kritik olarak tehlike altındaki türlerin korunmasında ve popülasyonlarını artırmada da kullanılabilmektedir. Yapay rahim teknolojisi; embriyonun gelişimini destekleme, döllenmiş yumurtayı taşıma veya rahmin fonksiyonlarını geçici olarak yerine getirme gibi çeşitli görevleri beraberinde üstlenebilmektedir.

Bu makalede ektogenez, sentetik embriyolar, yapay rahim teknolojisi, bu teknolojinin uygulama alanları ve yapay rahim uygulamaları gibi konular ele alınacaktır.

Çeşitlilik, bir canlı popülasyonunun içinde gen ve özellikler konusunda görülen farklı kombinasyonların tümüne verilen isimdir. Evrimsel biyolojinin halk arasında kolay anlaşılamama sebeplerinden birisi, doğada bulunan çeşitliliğin bilinmemesi veya göz ardı edilmesidir.

Canlılığı boy, renk, uzunluk, çeşitli organların varlığı, büyüklüğü, vb. çok sayıda fiziksel parametrenin farklı kombinasyonları şeklinde tanımlayacak olursak, çeşitlilik, "uçsuz bucaksız bir parametreler listesinde, atalardan veya çağdaşlardan farklı özellikler göstermek" şeklinde de tanımlanabilir.

Üretken yapay zeka (İng: "generative AI") teknolojileri, şiir ve bilgisayar programları yazabiliyor ya da Hollywood filmlerinden fırlamış gibi görünen oyuncak ayı resimleri ve çizgi film karakterlerinin videolarını yaratabiliyor.

Şimdi ise yeni yapay zeka teknolojisi, DNA'nızı düzenleyebilecek mikroskobik biyolojik mekanizmalar için planlar üreterek bilim insanlarının hastalıklarla bugünkünden çok daha hassas ve hızlı bir şekilde mücadele edebilecekleri bir geleceğe işaret ediyor.

Tüm Dünya'daki Anglikan Hıristiyanlar'ın "ana kilisesi" ve İngiltere'nin resmi kilisesi olarak kabul edilen "İngiltere Kilisesi" (The Church of England), Darwin'in Türlerin Kökeni'ni yayımlayarak Evrim Teorisi'ni ilk defa sistematik olarak ortaya koymasından ve evrimsel biyolojinin temellerini atmasından 149 yıl sonra, 15 Eylül 2008'de, başlangıçta bu bilimsel teoriyi şahsi inançlara dayalı olarak reddettikleri için özür dileyen bir makale yayınladı. Bu makalenin yalnızca kilisenin görüşünü yansıttığı; ancak resmî bir özür yerine geçmediği vurgulandı.

Kilise, Darwin evrim yasasını net olarak izah edip, bu yasayı açıklamak üzere Doğal Seçilim'e dayalı olarak geliştirdiği Evrim Teorisi'ni ortaya koyduğunda, sert bir şekilde bu fikre karşı çıkmış ve Darwin'in dine saldırmayı hedeflediğini ileri sürmüştü. Dönemin bazı diğer kiliseleri ise Darwin'in keşfini, "Tanrı'nın Yaratış Biçimi" olarak değerlendirmiş ve bilimsel bir gerçeğe sırt çevirmek yerine onu inançlarına dahil etmişlerdi. Ancak din cemaatinin neredeyse tamamı, hem doğadaki evrim yasasına, hem de bunu açıklayan teorilere net bir şekilde sırt çevirmiş, görmezden gelmiş ve gerçekleri savunanlara karşı kampanyalar başlatmıştı. Bu da, bilimin ilerleyişi açısından ciddi engellerin doğmasına neden olmuştu.

Birlikte yaşayan ya da birbirleriyle çok fazla zaman geçiren kadınların adet döngülerinin senkronize olduğu iddiasını destekleyen hiçbir bilimsel veri yoktur.^[1]

Kadınların adet döngülerinin senkronize olabileceği fikri, ilk olarak 1971 yılında Nature dergisinde yayımlanan Menstrüal Senkronizasyon ve Baskılama başlıklı makalede, Martha K. McClintock tarafından tespit ve tarif edilmiştir.^[2] Bu sebeple, buna "McClintock Etkisi" adı da verilmektedir.