Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Osmiyum

Osmiyum Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Nerelerde Kullanılır?

2 dakika
3,917
Osmiyum Wikipedia
osmiyum
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 76 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Özellikler

Osmiyum, "Os" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 76 olan kimyasal bir elementtir. Osmiyum, periyodik tablonun 8. grubunda yer alır. Platin grubunda yer alan sert, kırılgan, mavimsi-beyaz bir renge sahip geçiş metalidir. Platin grubunun diğer beş elementi; rutenyum, rodyum, paladyum, indiyum ve platindir. Bu elementler genellikle yer kabuğunda bir arada bulunur. Aynı zamanda benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptirler.

Fiziksel özellikler

Osmiyum, erime noktası yaklaşık 3.000°C (5.400°F) ve kaynama noktası yaklaşık 5.500°C (9.900 °F) olan mavimsi beyaz renkte, parlak bir metaldir. Yoğunluğu santimetre küp başına 22,5 gramdır. Bu değerler platin metalleri arasında en yüksek değerlerdir. Osmiyum çoğu metalden farklı olarak işlenemez, eritilemez ve şekillendirilemez. Çalışılması zor bir metal olduğu için çok az kullanım alanı bulunmaktadır.

Kimyasal özellikler

Osmiyum, uzun süre maruz kaldıktan sonra asitler ve aqua regia tarafından çözülür. Isıtıldığında ise oksijenle birleşerek osmiyum tetroksit (OsO4) oluşturur. Osmiyum tetroksit çok toksiktir; fakat osmiyumun tek ticari olarak kullanılan bileşiği de budur.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Osmiyum yer kabuğunda nadir bulunan bir elementtir. Osmiyum bakımından zengin cevherlerde, en yaygın olarak bulunma şekli osmiridium ve iridosmine olarak bulunur. Osmiyum ayrıca tüm platin cevherlerinde bulunur. Bilinen en büyük osmiyum rezervi Güney Afrika'daki Bushveld magmatik kompleksidir. Aynı şekilde Rusya'daki Norilsk yakınlarındaki devasa bakır-nikel yatakları ve Kanada merkezli Sudbury havzası da önemli osmiyum kaynaklarıdır.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Osmiyum metalinin çok az kullanımı vardır. Bazen platin ve indiyumu daha sert hale getirmek için alaşımlarına eklenir. Örneğin en iyi kalem uçlarını elde edilebilmek için osmiyum-platin alaşımları kullanılır. Osmiyum-platin alaşımı saf platinden daha serttir. Bazı osmiyum ve platin alaşımları da özel laboratuar ekipmanı yapmak için kullanılır.

İnce bölünmüş osmiyum metali katalizör olarak kullanılır. Katalizör, bir kimyasal reaksiyonu hızlandırmak veya yavaşlatmak için kullanılan bir maddedir. Katalizör, reaksiyon sırasında herhangi bir değişikliğe uğramaz. Birleşik hidrojen ve nitrojenden amonyak yapma tepkimesinde bir katalizör olarak osmiyum kullanır.

Tarihi

1803'te Smithson Tennant, nitrik ve hidroklorik asitlerin bir karışımı olan aqua regia'yı seyreltmek için platin ekledi ve metalin tamamının tepkimeye girmediğini gözlemledi. Daha önceki bilim insanları, kalıntının grafit olduğunu varsaymıştı, ancak Tennant başka bir element olduğundan şüpheleniyordu ve araştırmaya başladı. Asit ve alkali işlemlerin bir kombinasyonuyla, yaydığı güçlü koku nedeniyle iridyum ve osmiyum adını verdiği iki yeni metal elementi şeklinde ayırdı.

Tüm Reklamları Kapat

Etimolojisi

Adı, koku anlamına gelen Yunanca 'osme' kelimesinden türemiştir.

Önlem ve Güven

Osmiyumun Sağlık Etkileri

Osmiyum tetroksit, OsO4, oldukça toksiktir. Havadaki 10-7 g/m3 kadar düşük konsantrasyonları; akciğer tıkanıklığına, cilt ve göz hasarına neden olabilir. Özellikle oksit hali, yalnızca uygun niteliklere sahip bir kimyager tarafından kullanılmalıdır. Osmiyum tetroksit, buharının ve aerosolünün solunması veya yutulması ile vücuda geçebilir. Yarattığı tahribatlar ise şöyledir:

  • Soluma durumlarında: Yanma hissi, öksürük, baş ağrısı, hırıltı, nefes darlığı, görsel rahatsızlıklar.
  • Cilt ile temasında: Kızarıklık, deri yanıkları, ağrı, deride renk değişikliği, kabarcıklar.
  • Gözler ile temasında: Kızarıklık, ağrı, bulanık görme, görme kaybı, şiddetli derin yanıklar.
  • Yutma durumlarında: Karın krampları, yanma hissi, şok veya bayılma oluşabilir.

Osmiyumun çevresel etkileri

Osmiyum ekotoksisitesinin, oksitleyici olarak mukavemeti nedeniyle çok düşük olmasını beklenir, bu da onu, makul ölçüde zararsız olan bir metal formu olan dioksite kolayca dönüştürülmesini sağlar. Yani bilinen bir kötü etkisi bulunmamaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 76 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
16
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Azom. Osmium – Properties And Applications. Alındığı Tarih: 24 Ocak 2021. Alındığı Yer: Azom | Arşiv Bağlantısı
  • Lenntech. Osmium (Os) - Chemical Properties, Health And Environmental Effects. Alındığı Tarih: 24 Ocak 2021. Alındığı Yer: Lenntech | Arşiv Bağlantısı
  • Royal Society of Chemistry. Osmium - Element Information, Properties And Uses | Periodic Table. Alındığı Tarih: 24 Ocak 2021. Alındığı Yer: Royal Society of Chemistry | Arşiv Bağlantısı
  • Chemistry Explained. Osmium, Chemical Element - Reaction, Water, Uses, Elements, Metal, Number, Name, Symbol. Alındığı Tarih: 24 Ocak 2021. Alındığı Yer: Chemistry Explained | Arşiv Bağlantısı
  • Wikipedia. Chemical Element With Symbol Os And Atomic Number 76. (17 Mayıs 2001). Alındığı Tarih: 24 Ocak 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/12/2024 01:50:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10026

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Veri Bilimi
Gün
Oyun
Orman
Doğal Seçilim
Mikrobiyota
Bilim Felsefesi
Nükleer Enerji
Rna
Çiftleşme
Ergen
Vaka
Öğrenme Teorileri
Koronavirüs
Habercilik
Sosyal Medya
Nörobilim
Nötron
Teleskop
Ara Tür
Bakteriler
Cinsellik Araştırmaları
Kedigiller
Kadın Sağlığı
Beslenme Davranışları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Aslan, et al. Osmiyum. (28 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 9 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10026
Aslan, S., Bakırcı, Ç. M. (2021, January 28). Osmiyum. Evrim Ağacı. Retrieved December 09, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10026
S. Aslan, et al. “Osmiyum.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 28 Jan. 2021, https://evrimagaci.org/s/10026.
Aslan, Sevcan. Bakırcı, Çağrı Mert. “Osmiyum.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 28, 2021. https://evrimagaci.org/s/10026.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close