Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Türlerin Kökeni: Yaşamış Yüz Milyonlarca Türün Kökenini Nasıl Açıklarız?

Türlerin Kökeni: Yaşamış Yüz Milyonlarca Türün Kökenini Nasıl Açıklarız?
4 dakika
4,349
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Teorisi sıklıkla Türlerin Kökeni kavramıyla ilişkilendirilir. Bu kavram, sadece Charles Darwin'in bilim tarihinde çığır açan kitabının ismi değildir, aynı zamanda Evrim Teorisi'nin nihai olarak açıklamayı hedeflediği konudur. Günümüzde 8.7 milyon ökaryotik, yüz milyonlarca prokaryotik canlı türü olduğu düşünülüyor. Bu türler, bugüne kadar var olmuş tüm türlerin %1'inden azını temsil ediyor; yani 4 milyar yıllık canlılık tarihinde, tüm canlılığın %99'undan fazlasına denk gelen sayıda, yüz milyonlarca canlı var oldu ve yok oldu. Haliyle, bu kadar çok sayıda türün nereden geldiğini bilimsel olarak izah etmemiz gerekiyor.

Bugüne kadar türlerin kökeni birçok farklı şekilde açıklanmaya çalışıldı. Tüm canlıların bugün var oldukları son halleriyle, birdenbire var edildiklerine yönelik yaratılış görüşü, genellikle evrimle en çok bir arada tartışılan yöntemdir. Ancak bu, bugüne kadar yapılmış tek açıklama değildir. İnsanlar, yeni türlerin kütük veya kirli bez gibi cansız maddelerin farklılaşması yoluyla da oluşabileceğini düşünmüşlerdir. Bir başka görüş, yeryüzündeki canlıların, matematiksel olarak kusursuz canlı özlerinin çarpık formları, yeryüzündeki yansımaları olarak hayal etmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak günümüzde kabul gören türlerin kökeni modeli, bütün canlıların tek hücreli ve çok basit yapılı atasal canlıların milyarlarca yıl boyunca, farklı seçilim baskıları altında, farklı yönlere doğru, farklı ortamlara uyum sağlayacak biçimde değişmesinin sonucunda var oldukları yönündedir. 

Bu süreçte önce prokaryotik, yani zarlı organeli olmayan basit yapılı canlılardan ökaryotlar, yani zarlı organelleri olan daha karmaşık yapılı canlılar evrimleşmiştir. Tek hücreli ökaryotlardan, çok hücreli ökaryotlar evrimleşmiştir. Bu çok hücreliler zamanla daha da irileşmiş ve hücre öbeklerinin farklı kısımları, farklı görevleri yapacak biçimde özelleşmiştir. Böylece daha karmaşık canlılar evrimleşmeye başlamıştır. Süreç boyunca birçok dallanma yaşanmış, bitkiler, hayvanlar, protistalar ve mantarlar birbirlerinden ayrılmıştır. Her bir canlı grubu, kendi içinde yüz binlerce yeni türe evrimleşmiş, böylece canlılık, giderek karmaşıklaşan, dallı budaklı bir çalı gibi büyümeyi sürdürmüştür.

Tüm Reklamları Kapat

Günümüzdeki tüm türler, bu çalının en noktalarında var olan, çağdaş türlerdir. Atalardan bugünlere kadar uzanan evrimsel süreçte, sayısız tür bulunduğu ortama uyum sağlayamayarak yok olmuştur. İşte bunlar, başta sözünü ettiğimiz "yok olan %99'u" temsil etmektedir ve bu türleri genler yardımıyla ve fosiller aracılığıyla bugün teşhis edebilmekteyiz.

4 milyar yıllık evrim, canlı popülasyonları içerisindeki çeşitliliğin, çevre şartlarına göre durmaksızın seçilip ayıklanması sonucunda, en uyumlu gen kombinasyonlarının gelecek nesle daha çok, en uyumsuz gen kombinasyonlarının ise en seyrek aktarılması yoluyla yaşanmıştır. Bu "genetik kalıtım önyargısı", benzer olan ama geniş bir çeşitliliğe sahip tür popülasyonlarının ortamlarına sürekli daha fazla uyacak biçimde farklılaşmalarına neden olmuştur. Çok sayıda hücre, doku, organ ve sistemden oluşan canlıların bu yapılarından birisi değiştikçe, diğeri eski haline dönmemektedir. Yani yeni bir değişim, önceki değişimlerin sürekli üzerine eklenmektedir; geriye dönüş neredeyse hiç yaşanmamaktadır. İşte bu, birikimli seçilim denen olgudur. Seçilim birikimli olmasaydı, bugüne kadar gördüğümüz envai çeşit canlı hiçbir zaman evrimleşemeyebilirdi.

Tüm bunların teorik temeli, Charles Darwin'in 24 Kasım 1859 günü yayınladığı "Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Evrimi veya Yaşam Mücadelesinde Avantajlı Irkların Korunumu" başlıklı eseriyle atılmıştır. Ama siz onu, kısaca Türlerin Kökeni olarak biliyor olabilirsiniz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Birçok konuda olduğu gibi, türlerin zamanla değişebildiği konusunda da ilk fikirler Antik Yunan filozoflarına aittir; hatta İslam'ın Altın Çağı'nda çok sayıda Müslüman filozof da bu konuyu ele almış, Darwin'den önce, dedesi Erasmus Darwin veya Jean Baptiste Lamarck gibi birçok bilim insanı da bu ihtimali detaylıca tartışmıştır. Ancak tartışmaya yer bırakmayacak netlikte ve çok sayıda bilimsel veriyle bunu sağlam bir temele oturtan, evrimin birçok mekanizmasını keşfederek süreci bilimsel olarak izah etmeyi başaran ilk kişi Charles Darwin olmuştur. 

Darwin, kendi zamanındaki bilgilerle türlerin kökenini tamamen açıklamayı başaramamıştır. Öyle ki Darwin zamanında kalıtımın kurallarını bile Mendel tarafından daha yeni keşfedilmişti ama Almanca yayınlandığı için Darwin tarafından bu kurallar okunmamıştı. Darwin, hatalı bir kalıtım modeli inşa etti.

Ama Darwin'in Evrim Teorisi'nin gücü de zaten burada yatıyor. Teorinin kalbinde yer alan seçilim ve evrim yasaları kesinlikle doğru olduğu için, sonradan yapılan keşiflerin de Darwin'in teorisi ile %100 uyumlu olduğunu görüyoruz. Örneğin Mendel'in genetik yasaları 1900'lerin başında yeniden keşfedildiğinde, evrimin öngörüleriyle tamamen uyumlu olduğu anlaşıldı ve matematiksel evrim ile popülasyon genetiği sahası müthiş bir hızla gelişerek, bugün Modern Sentez olarak bildiğimiz bir paradigma değişimine sebep oldu. Benzer şekilde, Darwin zamanında tam olarak bilinmeyen evrimsel detayların birçoğu bugün net bir şekilde aydınlatıldı ve hepsi Evrim Teorisi'ni daha da güçlü bir temele oturtmamızı sağladı.

Günümüzde evrimsel biyoloji, bilimin en aktif çalışılan sahalarından birisi konumunda ve her gün onlarca yeni makale yayınlanıyor. Bu sayede Evrim Teorisi hatalarından ayıklanıp, doğru tarafları yeni verilerle desteklenip, daha da güçlü bir konuma erişiyor.

Zaten bilim de tam olarak böyle çalışır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
59
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 17
  • Tebrikler! 9
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Umut Verici! 3
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 13:34:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9100

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Türlerin Kökeni: Yaşamış Yüz Milyonlarca Türün Kökenini Nasıl Açıklarız?. (5 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9100
Bakırcı, Ç. M. (2020, August 05). Türlerin Kökeni: Yaşamış Yüz Milyonlarca Türün Kökenini Nasıl Açıklarız?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9100
Ç. M. Bakırcı. “Türlerin Kökeni: Yaşamış Yüz Milyonlarca Türün Kökenini Nasıl Açıklarız?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 Aug. 2020, https://evrimagaci.org/s/9100.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Türlerin Kökeni: Yaşamış Yüz Milyonlarca Türün Kökenini Nasıl Açıklarız?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 05, 2020. https://evrimagaci.org/s/9100.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close