Zihnimize yansımayan zihnimizden yansıyamaz!

Özgür irade, özgürlük kavramının kendisinden bağımsız ele alınan bir kavram değil. Özgürlük de birinin dilediğini, dilediği zaman dilediği şekilde yapması da değil. Özgürlük bireyin onu çevreleyen dış evrenin her tür etkisini de hesaba katarak ve maddi evrenin o güne kadar o bireyin zihninde biriktirdiği seçeneklerden birini seçebilme serbetsliğidir, yetisidir.

Tıpkı sabah kahvaltısında yumurtayı haşlama yahut yağda yapma arasında bir tercihte bulunma durumu gibi. Bunun için de o bireyden bağımsız olarak bir yumurta olması ve midenin “açım, yemek gönder” demesi gerekir.

Yoksa özgür irade zihinde veya evde kıyma olmadığı halde kıymalı yumurtada ısrar edebilmek değildir. Edersek ne olur: Aç kalırız

Nitekim yaşamın her alanı için geçerli olmak üzere; Özgür iradenin üstünü kazıdığımızda altından mutlaka bir yarara dönüşme potansiyeli olan sayısız seçenekten birine mecburiyet-mahkumiyet çıkar. Ve bu seçeneklerin ham veya işlenmiş olarak maddi evrenden zihnimize yansımış olma zorunluluğu.

Kötü mü değil. Hele ki toplumsal olan türümüz için ve hele ki bu mecbur olunan seçenek bizim dışımızdakine de yararı dokunacak bir seçenek ise…

Peki o zaman neden herkes aynı mecbur seçeneğe mahkum değil? Tercih dediğimiz şey nedir?

Çünkü geçmişimiz aynı değil, yaşadığımız çevre, genetik yapımız, etkilediklerimiz ve etkilendiklerimiz, aldığımız besin, soluduğumuz hava, aldığımız eğitim, sağlığımız, okuduğumuz kitap, izlediğimiz film, dinlediğimiz müzik ve nicesi tıpa tıp aynı değil.

Zira yukarıdaki kategorilerde benzer geçmişleri ve ortaklıkları olanlar hemen hemen birçok konuda benzeşiyor zaten. “Olumlulukta” da “olumsuzlukta” da…

Ancak kimileri kısa vade üzerinden kimileri uzun vade üzerinden olsa da herkes için tercihin anlamı: Seçenekler arasında şimdi veya gelecekte, doğrudan yahut dolaylı olarak bana hayatta kalmaya, soyumu sürdürmeye ve bunlara hizmet edecek beslenmeden, kitap okumaya kadar, sağlıktan müzik dinlemeye kadar her konuda en yararlı olanı hangisidir.

Zira özgür irade kavramının kendisinde bir uzlaşının olmamasının kanaatimce en önemli nedeni kavramın kendisine yüklediğimiz anlamın kendisindedir.

Şayet özgür iradeyi, bireyin bütün maddi ve vesilesi ile oluşan manevi külliyatından (geçmişinden) bağımsız ve girdisiz çıktı şeklinde aşkın bir olgu olarak ele alırsak; ortada birey diye bir şey kalmayacağı için iarede de, özgürlük de boşa düşer.

Ancak maddi olarak bireyi muhafaza ettiğimizde ve bireyin zihninden girdisiz çıktı olamayacağını kabul ettiğimizde, özgür irade içkin bir olgu olarak bireyin maddi ve vesile olduğu manevi varlığının sürdürülebilir olmasının aracına dönüşür. Yani var olan seçenekler arasından tercih.

Özgür iradede (maddi olarak sahibini) aşkınlık metafiziğin, (maddi olarak sahibine) içkinlik ise Diyalektik materyalizmin savunusudur. İlki; düşünceyi maddeden azade edip yaratılışa, ikincisi düşünceyi maddeye tabi kılıp evrime işaret eder.

Sonuç olarak: Bir olayı, olguyu sağlıklı tartışabilmenin ilk adımı söz konusu olay ve olguya yönelik tanımlamadan başlar. Bu konuda ortak bir noktada buluşulmadığında doğal olarak hiçbir sonuçta da ortaklaşma imkanı olmaz.