Numune Alma Teknikleri

- Blog Yazısı
Numune Nedir?
Bir kütleden, kütlenin herhangi bir özelliğini tayin etmek için alınan, kütlenin genelini temsil eden ve analize tabi tutulan bölümüne numune denir.
Numune Alma ve Numune Hazırlama
Numune alma, kimyasal analizde en önemli ve en zor işlemlerden biridir.
Genel olarak, bir kimyasal analiz, bileşimi ile ilgilenilen maddenin sadece bir kısmı üzerinde yapılır.
Sonuçların bir değer ifade etmesi için, bu kısmın bileşimi ana maddenin bileşimini mümkün olduğu kadar yansıtmalıdır. Temsili bir kısmın alınması numune alma terimi ile ifade edilir.
Numune Alma Kuralları
Numune alınması sırasında ürünün hasar görmemesi için her türlü önlem alınır.
Numune alma sırasında açılan paketlerin işlem sonrasında usulüne uygun olarak kapatılması gerekir.
Numune taşınırken kırılmasından doğacak sonuçların risklerini en aza indirecek şekilde taşınır.
Aletler kaplar da dahil olmak üzere bütün cihazlar numune alınan madde ve amaçlanan maksada uygun olmalıdır.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Numunelerin genleşme ihtimaline karşı konulduğu kapların üst kısmında belli bir boşluk bırakılır. Ancak hava ile kolayca bozunabilen numuneler için bu boşluk fazla olmamalıdır.
Numune alımından önce veya alınır alınmaz numune kabı, numunenin tabiatını ve buna bağlı riski belirleyecek şekilde etiketlenir.
Numuneyi alan kişinin olabilecek zararlardan, alınacak önlemlerden tam olarak haberdar edilmesi gerekir.
Numune alan kişiye gerektiğinde onun emniyetini sağlamak üzere ikinci bir kişi refakat eder.
Kimyasal maddelerden numune alınırken kesinlikle yüz koruyucu ekipmanlar kullanılır.
Temsili Numunenin Alınması
Analizlenmek üzere seçilen nesne veya kısımlar örnekleme birimleridir.
Örneğin 100 madeni paradan oluşan bir popülasyonda, ortalama kurşun derişimini bulmak gerekebilir. Aldığımız numunede 5 tane para varsa, bunların her biri bir örnekleme birimidir.
İstatistik anlamında numune, ana malzemenin değişik noktalarından seçilip alınmış birçok nesne veya kısmın ortak kümesidir.
Kimyacılar sözü geçen nesne veya kısımların kümesine ham numune adını verir.
Katılardan Numune Alma Yöntemleri
Numune alma donanımı ile yığının değişik noktalarından ön numuneler alınır.
Alınan bu ön numuneler kuru ve düzgün bir yüzeye yayılır.
Numuneler numaralandırılmış bölümlere ayrılır.
Numaralandırılmış bölümlerin her birinden dik bir şekilde numune alınır.
Alınan numuneler ikişerli olarak karıştırılır ve tekrar numune alınır.
Karıştırma ve numune alma işlemi analiz edilecek tek bir numune kalıncaya kadar devam eder.
Numune etiketlenir.
Numune analiz için laboratuvara gönderilir.
Laboratuvardan gelen analiz sonuçları kaydedilir.
Sonuçlar ayar değerlerinin dışında ise gerekli düzeltici müdaheleler yapılır.
Sıvılardan ve Gazlardan Numune Alma
Ham numunenin homojen olması için, analiz edilecek sıvı veya gaz, mümkünse numune almadan önce iyice karıştırılmalıdır.
Büyük hacimli çözeltiler durumunda karıştırma mümkün olmayabilir. Bu nedenle çözeltinin istenen herhangi bir derinliğinde açılarak dolabilen bir şişesi olan ‘numune alma sistemi’ ile çözeltinin çeşitli kısımlarından numune alınması en iyi yoldur.
Gazlardan, çeşitli yöntemlerle numune alınabilir. Bazen, bir numune torbasının ağzını açıp içini gazla doldurmak yeterlidir.
Gazı, bir sıvı içine hapsetme veya bir katı yüzeyinde adsorplama gibi başka seçenekler de vardır.
Numune Saklama Yöntemleri
Uçucu maddeleri içeren numunelerin kompozisyonlarının değişmemesi için numune uygun bir aparat ile alınmalıdır.
Numune kabının kapağı sıkıca kapatılmalıdır.
Numune ısı ve ışık gibi etkenlere karşı hassas ise koyu renkli cam kavanoz veya şişede tutulmalıdır.
Yüksek saflıktaki numunelerin herhangi bir şekilde nem veya toza maruz kalmamaları önemlidir. Gerekiyorsa numunelerin taşınması esnasında ilave önlemler alınmalıdır.
Numune kabı saklama durumu göz önünde bulundurulacak şekilde asla tam olarak doldurulmamalıdır. Ancak yeterli miktarda numune mutlaka alınmış olmalıdır.
Numune ile direkt temastan kaçınmalı, numune kabı numune sepetinde taşınmalıdır.
Numune usulüne göre etiketlenmelidir.
Rutin numunelerden artan kısımlar talimatlarda belirtilen süre ve şekilde laboratuvarda muhafaza edilmelidir.
Kaynak
Analitik Kimya Temel İlkeler, Douglas A. Skoog, Donald M. West, F. James Holler, Stanley R. Crouch, 8. Baskı
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 18/04/2025 01:45:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/17149
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.