AKCİĞERLİ BALIKLAR

Doğanın en dikkat çekici canlılarından biri olan akciğerli balıklar (Dipnoi), milyonlarca yıldır varlıklarını sürdüren “yaşayan fosiller” arasında yer alıyor. Bu balıkların en ilginç özelliği, hem solungaçları hem de akciğerleri olmasıdır. Yani, suda yaşarken solungaçlarıyla nefes alabilirler; suyun çekildiği kurak dönemlerde ise akciğerlerini kullanarak karada hayatta kalabilirler.

Bazı akciğerli balıkların iki akciğeri vardır. Özellikle Afrika türleri (Protopterus), çift akciğerli olarak bilinir. Bu akciğerler:

Solunum kapasitesini artırır,

Kurak dönemlerde uzun süre hayatta kalmalarını sağlar,

Düşük oksijenli suda yaşamalarına yardımcı olur.

Avustralya akciğerli balığı ise tek akciğerli bir türdür.

Köken ve Evrimsel Önemi:

Akciğerli balıkların fosil kayıtları, yaklaşık 400 milyon yıl öncesine kadar uzanıyor. Devoniyen döneminde ortaya çıkan bu canlılar, balıklardan amfibilere geçişin anlaşılması açısından büyük bir öneme sahip. Onlar sayesinde bilim insanları, balıkların karasal yaşama nasıl adapte olduğunu inceleyebiliyor.

Özellikleri

Çift Solunum Sistemi: Hem solungaç hem akciğerleri vardır. Bu, düşük oksijenli sularda hayatta kalmalarını sağlar.

Uykuya Benzeyen Yaz Uykusu (Estivasyon): Afrika akciğerli balıkları, kurak dönemlerde çamurun içine gömülüp akciğerleriyle nefes alarak aylarca hatta yıllarca yaşayabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Büyük ve Etli Yüzgeçler: Yüzgeçleri, karasal omurgalıların ilk uzuvlarına benzer bir yapıya sahiptir.

Beslenme: Çoğunlukla bitkiler, kabuklular ve küçük balıklarla beslenirler.

YAŞADIKLARI YERLER:

Bugün dünyada sadece 6 tür akciğerli balık kalmıştır.

Afrika’da: Protopterus türleri

Güney Amerika’da: Lepidosiren paradoxa

Avustralya’da: Neoceratodus forsteri

Avustralya akciğerli balığı, diğerlerine göre daha ilkel özelliklerini koruyan bir türdür ve bilim dünyası için büyük önem taşır.

ÖNEMİ:

Evrimsel açıdan karasal hayata geçişin ipuçlarını barındırırlar.

Solunum sistemleri sayesinde olağanüstü uyum yetenekleri vardır.

İnsanların sucul-ekolojik dengeleri anlamasında önemli rol oynarlar.

SON OLARAK:

Akciğerli balıklar, doğanın en gizemli canlılarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Milyonlarca yıl önce yaşamış atalarının özelliklerini hâlâ taşıyor olmaları, onları yaşayan fosiller haline getiriyor. Onları incelemek, yalnızca geçmişi değil, aynı zamanda canlıların gelecekte nasıl uyum sağlayabileceğini de anlamamıza yardımcı oluyor.