Leonardo da Vinci'nin Uçan Makineler ve Paraşüt Tasarlaması

Artık havacılık tarihi günümüze yakınlaşırken, daha somut kanıtların olduğunu görüyoruz. Bunlardan bir tanesi ve en ünlüsü Leonardo da Vinci'nin uçan makineleri ve paraşütü tasarlamasıdır.

Leonardo, İtalyan Rönesans'ının Floransalı bir bilgesidir ve çeşitli farklı alanlardaki birçok eseriyle ünlüdür. Onu çoğunlukla ressam olarak ve Mona Lisa'yla ya da Son Akşam Yemeği eseriyle tanıyoruz. Ancak heykel ve özellikle mühendislik çalışmalarını bilen çok az insan vardır.

Leonardo'nun incelediği pek çok konu arasında, insanın mekanik uçuş olasılığı özellikle ilgi çekiciydi. Yani kendisinin havacılığa olan ilgisi epey kuvvetliydi ve bu son derece önemliydi. Çünkü Leonardo uçan makineler, havanın doğası ve kuşların uçuşuyla ilgili 35.000'den fazla kelime ve 500'den fazla eskiz üretti. Bunlardan en bilineni “Codice sul volo degli uccelli” adlı kodekstir.

Havacılığa bu denli ilgisinin sebebi askeri bir mühendis olarak, Milano sarayında askeri teknoloji üzerine yaptığı kapsamlı çalışmalardan kaynaklı olduğu söyleniyor. Özellikle bu çalışmaların, eski yıllarda mucitlerin yaptığı gibi ilk olarak doğadan örnek alındığını biliyoruz. Bu konuyla alakalı verebileceğimiz en iyi örnek Leonardo'nun kendisi olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Çünkü kuşları taklit eden bu tasarımların çoğu, Leonardo'nun 1505'te başlayan Kuşların Uçuşu Kodeksi'nde bulduğumuz kuş uçuşuyla ilgili ciddi çalışmasından öncesine dayanır. Hatta Mona Lisa'nın boyandığı dönemde derlenen bu çalışmada, şunu görüyoruz: Leonardo'nun uçuşla ilgili bazı fikirleri ve gözlemleri, onun daha iyi bilinen önceki ornithopter çizimlerinden daha ileriye dönüktür.

Kodeks'te da Vinci, bir kuşun kanadı üzerindeki ağırlık merkezi ile kaldırma kuvveti merkezi arasındaki ilişkinin can alıcı kavramını anlatmıştır. Özellikle rüzgara karşı yükselen kuşların davranışlarını açıklayarak kavisli kanat bölümü ile kaldırma kuvveti arasındaki ilişkinin temel düzeyde anladığını görüyoruz. Yani aerodinamik biliminin temeli olan havanın akışkan olduğunu kavramıştır. Dahası kuşların süzülerek uçuşlarına ve kanatları ile kuyruklarıyla kendilerini nasıl dengede tuttuklarına dair anlayışlı gözlemler yapmıştır. Böylelikle kuşlar örnek alınarak ilk planör pilotlarının yapacağı gibi, vücut ağırlığının kaydırılmasıyla kontrolün nasıl sağlanabileceği hakkında yorum yapmıştır. Hatta Newton'un daha sonra yerçekimi olarak tanımlayacağı kuvvete dair ipuçları bile veriyor.

Bahsettiğimiz Kuşların Uçuşu Kodeksi, 20 sayfadan az not ve çizimle, yirminci yüzyılın başlarında başarılı bir uçağın geliştirilmesinde yer alacak bir dizi gözlemin ve başlangıç ​​kavramlarının ana hatlarını çizmiştir. Kısacası havacılığın filizlerini yaptığı çalışmalarla attığını söyleyebiliriz. Örneğin bahsettiğimiz kanat tasarımlarının bir özetini yapmıştır ve anlattığımız gibi bunu yaparken tıpkı bir kuş gibi eklemli kanatlar vermiştir. Bunun sebebinin kuş ve yarasa kanatlarının anatomik araştırmalarına dayanmasını söylemiştik. Ancak insanların ornithopterleri kullanmak için sürekli kollarını açıp kapayamayacağını bildiği için, insan gücüyle çalıştırılan bir mekanizmanın yokluğunda, teknolojik olarak en uygun uçuş seçeneğinin kanat çırpmadan süzülmek olduğu sonucuna varmıştır. Böylece çalışmalarında sabit kanat konseptini tercih etmiştir ve bu da planöre yol açmıştır.

Hava direncinin, akıntıların ve atmosferin önemini analiz ettikten sonra Leonardo, hava torbalarından yapılan paraşütün öncüsünün ana hatlarını çizmiştir. Üstelik bir kişinin paraşütle kendini belirli bir yükseklikten atabileceğini ve yaralanmayacağını tahmin etmiştir.

Leonardo'nun çalışmaları, artık havacılığa somut adımların atılmasının öncüsü olmuştur. Böylelikle ilerideki her bir havacılık çalışmasında kendisinin parmak izlerinin görüldüğünü söyleyebiliriz.