İBN-İ SİNA - RUH HEKİMİ

Aristoteles’in madde ve form bağlantısı ardından İbn Sina madde görünüş bağlantısını kurmuştur. Buna göre, bütün varlıkların ve dünyadaki maddelerin oluşmasını sağlayan şey madde görünüş bağlantısıdır. İbn-i Sina’ya göre, evren sayısız özlerden ve doğalardan oluştuğu gibi, bütün varlıklar da özlerden oluşmaktadır. Bu nedenle var olan her şeyin ayrı ayrı özleri vardır.

Bu anlamda, bütün şeylerin varoluş nedeni olan özler o şeye gerçek kimliğini veren bütün özelliklerin toplamıdır. Örneğin insanın, insanı meydana getiren bütün özelliklerini toplu olarak taşıması gerekmektedir. ''Başka bir deyişle, tek tek insanlara nazaran bizatihi insan kavramını meydana getiren şey, bütün insanların özünü, zatını ifade eder. Filozofların bir şeyi tarif çalışmaları da o şeyin zatı hakkında vazıh ve seçkin bir fikre sahip olmak istemelerindendir”. (ulutan,1974)

İbn-i Sina, her varlığın sahip olduğu ve tamamen özleri oluşturan özelliklerden farklı olarak başka özelliklerin varlığından da söz etmiştir. Bu özellikler, özü oluşturanlardan ayrıdır ve özün sonucu meydana gelenlerdir: Bunları ''belirtiler'' ya da ''bağımlılar'' olarak kavramsallaştırmıştır.

Belirti, madde olmadan anlaşılamaz. Daha basit bir dille kırmızının ne olduğunu anlamak için kırmızıya konu olan her şeyi bilmek gerekir. Yoksa o renk kendi başına var olan renk değildir. Tıpkı Aristoteles'in insanın mutlu bir hayatının olduğunu anlamak için o anına değil bütün hayatına bakmak gerektiğini söylemesi gibi.

İbn-i Sina’nın madde ve görünüş bağlantısına göre, herhangi bir varlığın var olabilmesi için ona maddi vücudunu verecek olan bir forma ihtiyaç vardır. Aristoteles'in düşüncesinde olduğu gibi İbn-i Sina’nın düşüncesinde de görünüş maddeden önce gelir ve maddeye biçimini verir. Bu vücut bulma hali, şekil verdiği vücudun varoluş nedenini oluşturur. Yalnız bu hali ile o ne var olan her şeyi kapsayandır ne de varlığın tek bir parçasıdır. Sadece maddeye gerekli olan ve vücudu meydana getiren, ona şekil veren boyutsal bir araçtır.

Bilimsel görüşleri

İbn-i Sina daha çok cebir ve geometri ile ilgiliydi. Öklid'in geometri kavramları üzerinden fikirlerini belirtmişti. Matematik kavramları üzerinde duran İbn-i Sina’nın Altın çağ'da matematik felsefesinin kurucusu olduğu da söylenebilir.

İbn-i Sina astronomik sistem olarak ortak merkezli küreler sistemini kabul etmişti. Bu sistem temelde Aristoteles’in oluşturduğu astronomik haritayla büyük benzerlikler gösterirdi. Astronomi ile ilgili olarak bir takvim çalışmasına giren İbn-i Sina, Beyruni'nin de kullanmış olduğu özel bir ölçüm yöntemi olan mikrometreyi bulmuştu. Ayrıca rasathane için zemin, potansiyel ve açıları ölçmek üzere planlanmış, Azimut Kadranı olarak adlandırılan aletin de buluşunu yapmıştır.

İbn-i Sina aynı zamanda ''ruh hekimi'' olarak da tanınmıştır. O zamana kadar tedavinin psikolojik yönü, hekimlerden tarafından değil daha çok din alimleri tarafından yürütülmekteydi. Ancak doğru sonuçlara ulaşılamıyordu. İbn-i Sina ruh hastalıklarının dinden ayrılarak değerlendirilmesi gerektiğini söylemekteydi.

Ona göre birçok ruh bozukluğu melankoli sonucu meydana gelmişti. Günümüzde toplum tarafından melankolinin ruh hastalığı olarak kabul edilme nedeni belki de buradan geliyor olabilir.

İbn-i Sina felsefe ve bilimi sentezleyerek fikirlerini ve buluşlarını meydana getirmiştir. Akıl yürütme metodunu almış olduğu felsefenin katkısıyla kendi döneminde keşfetmiş olduğu birçok tedavi ile insanların hastalıklarından kurtulmuş olduğu söylenir. Avrupa'da bu nedenle halen Tıbbın Prensi Avicenna olarak anılır ve kitapları tıp okullarında okunmaya devam etmektedir.