Evrim Ağacı
Merhaba!
Fizik ve matematiği daha iyi öğrenmek istiyorsan, sadece ders çalışmak yetmez; doğru yöntem ve yaklaşımı benimsemek gerekir. Sana adım adım bir rehber hazırladım:
Fizikte: Formülleri ezberleme yerine, her bir formülün nereden geldiğini ve neyi anlattığını anlamaya çalış. Örneğin Newton’un ikinci yasasını sadece “F=ma” olarak bilmek yerine, “bir cisme uygulanan kuvvetin nasıl ivmeye dönüştüğünü” kavra.
Matematikte: İşlemleri mekanik olarak yapabilirsin ama kavramı anlamak önemlidir. Türev ve integral konularında geometrik yorumları ve günlük hayattaki uygulamalarını öğren.
Ders kitabındaki örnekler yeterli değildir; mutlaka farklı kaynaklardan problem çöz.
Çözdüğün her problemde neden böyle çözülüyor sorusunu kendine sor.
Fizikte sayısal çözüm kadar mantıksal akışı anlamak önemlidir.
Fizik problemleri matematikle çözülür, ama matematiği öğrenirken fizik bağlamında düşünmek faydalıdır.
Örneğin türev ve integral çalışırken, onları sadece soyut işlemler olarak değil, “hareket eden cisimlerin hız ve konum değişimi” olarak gör.
Grafik çizmek, şekil çizmek ve animasyonlarla çalışmak konuları anlamayı hızlandırır.
Örneğin elektrik ve manyetizma dersinde alan çizgilerini kağıda çizmek, konuyu zihninde canlandırmanı sağlar.
Merhaba ben aslında bu soruya çok daha önceden cevap yazmıştım. Ama sistemsel bir sıkıntıdan dolayı cevabımı paylaşmadan silindi. Sonrasında soruyu da kaybettim. Gecikme için kusura bakmayın lütfen.
Öğlen şekerlemelerin neden daha tatlı geldiğini anlatmadan önce uyku döngülerini den biraz bahsetmek istiyorum. Uyku, NREM (evre 1–3) ve REM evrelerinden oluşan yaklaşık 90 dakikalık döngülerle ilerler.
NREM evre 1: uykuya geçiş, hafif uyku
NREM evre 2: gerçek uyku başlangıcı, kalp atışı ve vücut sıcaklığı düşer
NREM evre 3: derin uyku, beyin toparlanması
REM: rüya ve hafıza konsolidasyonu
Bu döngüler birbirini takip ediyor ve uyku sürenize göre bir gecede ortalama 4-6 kez tekrarlanıyor.
Kısa gündüz uykuları genellikle hafif uyku evrelerinde (NREM evre 1–2) kalır, bu da hızlı bir zihinsel tazelenme sağlar.
Bir de herkesin kendine özel bir sirkadyen ritmi var, yani biyolojik saati. Öğlen saatlerinde vücut doğal olarak kısa bir enerji düşüşü yaşar. Kısa bir şekerleme ise günün hala verimli olmasını sağlar.
Öğle uykuları, özellikle hippocampus ve prefrontal korteks bölgelerinin işlevini tazeler. Bu nedenle öğrenme, dikkat ve odaklanmada hızlı bir artış görülür. Gece uykusu ise uzun vadeli hafıza konsolidasyonu ve bedenin onarımı için gereklidir.
Şimdi birazcık da gece uykularından bahsedelim. Diyelim ki ses biyolojik saatinize göre geç yatıyorsunuz. Yani bu sirkadyen ritminizi bozuyorsunuz. O zaman uyku kaliteniz bu mu olumsuz etkileniyor. Ayrıca uzun gece uykuları ise tüm uyku evrelerinden geçer. Eğer sizin uyku apnesi huzursuz, bacak sendromu gibi rahatsızlıklarınız varsa bu durumlar gece uykunuzu böleceği için gece daha uzun süre uyumuş olsanız bile yeterince dinlenmemiş hissedebilirsiniz. Bu sağlık problemleri kısa gündüz uykunuzu bölmez ve sizi rahatsız etmez.
Uykunun bölünmesinden bahsetmişken hangi evrede bölünürse nasıl tepkilerle karşılaşırız bunu da anlatmak istiyorum.
Hafif uyku yani evre bir ya da 2 içerisindeyseniz beyin çok çabuk tekrar uykuya dönebiliyor. Çoğunlukla uyku evresi kaldığı yerden devam ediyor veya sıfırlama oluyor ama birbirinden bir farkı yok, kişiyi de fazla etkilemiyor.
Eğer derin uyku yani evre 3 içerisindeki bir kişi uyanırsa beyin burada uyanmaya zorlanıyor. Tekrar uyuduğunuzda da genellikle uyku döngüsü baştan başlatılıyor. Çünkü derin uykuya geçmek, enerji gerektiren bir süreç ve beynin reset yapması gerekiyor.
Rem uykusundayken uyanırsınız da (beyin aktivitesinin yüksek olduğu bir evre) uyanmak uyku sarhoşluğuna yol açıyor. Yeniden uykuya geçiş çoğunlukla NREM evre 1’den başlar. REM evresine gelmek biraz zaman alır. Yani siz Uykunuzun en tatlı yerinde çalan o alarmı erteliyorsunuz ya Aslında yataktan dinç bir şekilde çıkabilecekken Gününüzün ilk 3-4 saatini yorgun ve mutsuz geçiriyorsunuz. Alarmlarını ertelemeyin.
Tuvalet ve su içmek için yataktan çıkmak da kişide uyku sarhoşluğa sebep olabilir. O yüzden yatağa girmeden önce tuvalete gidilmeli ve bi şeyler tüketmeyi, fazla ışığı yarım saat 1 saat öncesinden kesmelisiniz.
Uyku hakkında da detaylı bilgi isterseniz profilimdeki birkaç yıl önce yazdığım blog yazımı okuyabilirsiniz. Ayrıca bu hafta içinde uyku hakkında 2 blog yazısı daha yazmayı düşünüyorum, konu ilginizi çekiyorsa beni takip edebilirsiniz. Sevgiler...
[1][2][3][4]
Nihayetinde savaş büyük bir keşfin yapılmasını sağladı; insanların da aynı hayvanlar gibi evcilleştirilebileceği görüldü. Yenilmiş düşmanın öldürülmek yerine köleleştirilmesi; canının bağışlanmasına karşılık çalışmaya mahkûm edilmesi mümkündü. Bu keşif taşıdığı önem bakımından hayvanların evcilleştirilmesiyle kıyaslanmıştır. Tarihin ilk dönemlerinde kölelik antik çağ endüstrisinin temeliydi ve sermaye biriktirmede güçlü bir araçtı.
Atlama hareketi deyince direk yunus geliyor aslında akla. Balinaların ve yunusların su yüzeyine sıçrayarak yaptıkları atlama hareketi, yalnızca görsel bir gösteri değil; aynı zamanda bu deniz memelilerinin iletişim, temizlik, avlanma ve sosyal etkileşim gibi temel davranışsal ihtiyaçlarını karşılayan önemli bir davranış biçimidir.
Öncelikle, atlama sırasında oluşan büyük ses ve su sıçraması, diğer deniz memelilerine varlıklarını duyurmak için bir iletişim aracı olarak kullanılır. Bu davranış, özellikle kambur balinalarında, uzak mesafelerden bile duyulabilen güçlü bir sinyal sağlar.[1]Ayrıca, balinaların ve yunusların atlama hareketi, vücutlarındaki parazitleri temizlemek amacıyla da gerçekleştirilir; su yüzeyine çarptıklarında, vücutlarındaki parazitler düşer.Bazı araştırmalar, genç balinaların kaslarındaki oksijen taşıma kapasitesini artırmak için atlama hareketini tekrarladığını ve bu sayede derin dalışlarda daha uzun süre kalabildiklerini göstermektedir.[2]Bu davranış aynı zamanda sosyal etkileşimlerin bir parçası olarak da görülür; gruplar halinde yapılan atlamalar, grup içindeki bağları güçlendirebilir ve sosyal yapıyı pekiştirebilir.[3]on olarak, atlama hareketi, avları şaşırtmak veya sürü halinde hareket eden balıkları yönlendirmek amacıyla da kullanılabilir.[4]Yunusların yapmasının sebebş de iletişim, oyun ve avlanma stratejileri olarak kullanırlar; bazı yunus türleri, balina gibi, parazitleri temizlemek için su yüzeyine çarparak atlama yaparlar.[5]
Yönetilmek her faaliyette, her alışverişte not edilmek, kayda geçirilmek, sayılmak, vergilendirilmek, mühür vurulmak, ölçülmek, numaralandırılmak, değerlendirilmek, ruhsatlandırılmak, izin verilmek, ihtar edilmek, reformdan geçirilmek, düzeltilmek, cezalandırılmak demektir.
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.
