Hamile bir at 47 milyon yıl önce bir tatlısu gölünden su içerken, zehirli volkanik gazların kendisini aniden öldürebileceğinden habersizdi. Bir araştırmaya göre, bugün bu kısrak ve küçük, doğmamış bebeğinin fosil kalıntıları, ilkel atlarda üremenin nasıl olduğuna ışık tutarken; günümüz atları ile benzer üreme özellikleri tespit edilmesi şaşkınlık yaratıyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’ne göre araştırmacılar bu ilkel at fosilini (Eurohippus messelensis), barındırdığı 57-36 milyon yıl öncesine tarihlenen iyi korunmuş Eosen dönemi fosilleri ile tanınan Almanya’daki Messel Pit fosil bölgesinde buldular.

Yapay zeka ve geliştirici araçları için tamamen yeni bir ortam yaratması beklenen kapsamlı bir anlaşmayla, Stack Overflow ve OpenAI yeni bir API ortaklığı kurduklarını duyurdu. Ortaklar, yüksek teknik içerikli konularda dünyanın önde gelen bilgi platformu Stack Overflow'un uzmanlığını ve OpenAI tarafından oluşturulan türünün en iyisi LLM modellerini bir araya getirecek.

Taraflarca duyurulan OverflowAPI, OpenAI kullanıcılarına ve müşterilerine Stack Overflow'un fazlasıyla doğrulanmış ve güvenilir teknik bilgi havuzuna erişim sağlayacak. Amaç, geliştiricilerin geleneksel araştırma ve problem çözmenin can sıkıcı aksaklıklarından kaçınmalarını ve işlerinin enerji tüketen ancak önemli kısmına mümkün olan en kısa sürede doğrudan ulaşmalarını sağlayarak işlerini basitleştirmek. OpenAI COO'su Brad Lightcap ortaklığın stratejik önemini şöyle özetliyor:

Birçok insan çalışırken, ders çalışırken veya antrenman yaparken müzik veya arkaplan seslerini dinlemeyi sever. Araştırmalar, müzik ve arka plan gürültüsünün üretkenlik, yaratıcılık, konsantrasyon ve ruh hali gibi faktörler değerlendirildiğinde bir dizi fayda sağladığını bulguluyor ve bu türde seslerin faydalı olabileceğini gösteriyor.

Herhangi bir planlama olmaksızın bu faydalardan basitçe yararlanmak mümkün olsa da, müzik dinlemeyi ve arka plan gürültüsünü daha etkili hale getirebilecek bazı stratejiler de bulunmaktadır. Bu makalede arka plan sesinin ve müziğin faydalarını öğrenecek ve bu faydaları en iyi şekilde nasıl kullanabileceğinizi öğreneceksiniz.

Eğer şuan da oyunları oldukça hızlı oynayabiliyorsak bunda 3Dfx' in katkıları çoktur çünkü zamanında 3Dfx kuruluş tarihi ve yaptığı işler, şuan da bile onu konuşmamıza ve yazılımcılar arasındaki dedikoduların da çıkmasına ve yayılmasına vesile olmuştur. Bu yazıda 3Dfx' in yaptığı işler, başarıları ve tarihçesi olacaktır.

3dfx Interactive, 1994 yılında kurulmuş grafik işlemci ve grafik kartı üretici bir firmadır, San Jose, Kaliforniya merkezlidir. 1994' den 2002 yılına kadar alanda öncü oldu. Şirketin amiral gemisi ürünü olan Voodoo Graphics, 3D grafikleri hızlandıran bir eklenti kartıydı. Donanım, 2D destek için PC'nin mevcut ekran kartına dayanarak yalnızca 3B oluşturma işlemini hızlandırdı fakat bu kısıtlamaya rağmen, Voodoo Graphics ürünü ve takip ettiği Voodoo2 popülerdi. 3D oyunların şirketin Glide API'si için destek sunması standart haline geldi ve grafik işlemci sektörüne büyük yenilikler getirmiş öncü bir firmadır ve de böylelikle grafik işlemci pazarına girişi bir 3D hızlandırıcı olan Voodo Graphics ile başlamıştır.

Endonezya'da vahşi bir orangutan, yanağında acı veren bir yara oluştuğunda, araştırmacıları hayrete düşüren bir şey yaptı: Ağrı kesici ve iyileştirici özellikleri olduğu bilinen bitki yapraklarını çiğnedi, bitkinin özütünü açık yaraya sürdü ve ardından yaprakları yarasını örtmek için lapa olarak kullandı! Konuyla ilgili bir makalenin ilk yazarı olan biyolog Isabelle Laumer, NPR'ye yaptığı açıklamada şöyle diyor:

Yaklaşık 150 orangutanın koruma altındaki bir yağmur ormanında yaşadığı Sumatra'nın kuzeybatısındaki Gunung Leuser Ulusal Parkı'ndaki Suaq Balimbing araştırma alanında belgelenen orangutanın bu yeniliği karşısında "çok heyecanlandığını" da sözlerine ekliyor.

Hücrelerimiz içerisinde birçok özelleşmiş birim bulunur. Bunlara "organel" adı verilmektedir. Örneğin lizozom adı verilen organel, genellikle çeşitli kimyasalların yıkımı ve parçalanmasından sorumlu organeldir. Bitkilerde bulunan kloroplast adı verilen organeller, fotosentezden sorumludurlar. Hemen her ökaryotik canlıda bulunan mitokondri ise enerji üretiminden sorumludur. Özellikle kloroplastlar ve mitokondriler, evrimin her bir hücremizde bulunan harika ispatlarıdır. Zira bu canlıların, diğer hiçbir organelde görmediğimiz bir şekilde, kendilerine ait genetik materyalleri vardır! 

Normalde ökaryotik (zarlı organellere sahip, daha karmaşık yapılı) canlıların genetik materyali çekirdekte bulunur. Dolayısıyla çekirdek haricinde DNA bulmak şaşırtıcıdır, hele ki organeller içerisinde. Bunu merak ederek organellerin genetik analizini yapan bilim insanları, bu önemli organellerin bir zamanlar bağımsız olarak yaşayan prokaryotik canlılar (çekirdeksiz olan, zarlı organelleri bulunmayan, daha basit yapılı canlılar) ile büyük benzerlikleri olduğunu keşfetmiştir. Bu da, evrimin Endosimbiyoz Teorisi ile birebir örtüşmektedir: evrim tarihinde bir noktada, bir canlı bir diğerini fagositoz ("yeme") yoluyla sindirmeye çalışmış; ancak başarılı olamamıştır. Bu sindirilememiş birliktelik, iki tarafa da fayda sağladığı için, bunu yapabilen canlılar avantajlı konuma geçmişlerdir. Evrimsel süreçte bu daha ufak yapılı prokaryotların özelliklerini yitirip daha belirli işlerde özelleşmeleri (enerji üretimi ve fotosentez gibi) sonucunda karmaşık yapılı hücreler ortaya çıkmıştır. Bu konuda halen bilinmeyen birçok soru işareti bulunsa da, mitokondri ve kloroplastların genetik materyali ve çok sayıda yapısal özellikleri bu ilginç tespiti doğrulamakta ve derinleştirmektedir. Konuyla ilgili detaylı bilgi için buradaki makalemiz okunabilir. Burada anlatacağımız konuya giriş amaçlı olarak aşağıdaki videomuz izlenebilir:

Yukarıdaki söz şuan ünlü bir müzik grubunun şarkısından alıntı. Ancak konu burada ne şarkı ne de müzik grubu. Acılarımızın, yaşadığımız kötü deneyimlerin bize öğrettikleri, gösterdikleri veya yürüdüğümüz yolun rotasını dönüştürmesi üzerine yazıyorum. Son birkaç senedir psikolojiyle yakından ilgilenerek aslında profesyonel hayatta ve kişisel yaşamımda odağım haline gelen psikolojinin içinde bulunarak pek çok şey keşfettim. Travmalarımı, özşefkatin, özsaygının değerini ve anlamlarını, insan olmanın gerekliliklerini, her insanın neden kendine özgü olduğunu, evrende keşfedilecek şeyler arasında insanın da tıpkı bir kozmoz gibi sonsuz ve anlaşılmaz noktaları olabileceğini, her günün, her anın, her durumun aynı izler ve tepkiler bırakmayacağını ve çeşitli şeyler sayabilirim. Yaşadıklarımızın hafifliği veya ağırlığı tartışılmadan sırf yaşadığımız için bile önemli olduğunu bilmek gibi insanı insan kılan ayrıntılar da öğrendiklerim arasında.

Hayatımı gözden geçirdiğimde müziğe, uzaya ve psikolojiye hep ilgi duydum. Müziğin bende bıraktığı etki eserlerin sahiplerinde gözlemlediğim tutkudan kaynaklanıyordu ve yaşadığım en basit anlara bile anlamlı dokunuşlar yapıyor oluşuydu. Tutkuyla işini yapan insanları izledikçe veya yaptıklarını dinledikçe (Hans Zimmer, Mercury, Bowie, Jackson vb.) hayattan keyif alınacak şeylerin bir o kadar yakınımızda oluşuyla verdikleri umudu görmem o eserlerine bağlılığımı arttıran bir özellik oldu. Örneğin 2018'de Hans Zimmer'in ve ekibinin Vienna'da verdiği konserde "Time" performansını izlemek her zaman bana ilham veren bir konser kaydı haline geldi. Yokluklardan doğan varlıkları hissettiren, dibin en dibini gösterip zirvenin en güzelini basit notalarına saklayan değerli sanatçılar. Üstelik bu sadece müzik içinde de değil basketbol gibi bir spor alanında da görmek benim o alana olan ilgimi daha fazla arttırır oldu.

Fizik kanunları bize evrenin nasıl çalıştığını söyler. Bu kanunların kağıt üzerinde gösterimini matematik yardımı ile yapıyoruz. Kanunları matematik ile yazabilmek bize evrenin hayali kopyasını yaratmamıza olanak sunuyor. Bu hayali kopya ile olaylar gerçekleşmeden neler olabileceğini bilebiliyoruz. Bu tam bir falcılık, ancak ayakları yere basan ve her zaman doğru sonucu veren bir fal!

Dünyanın en az anlaşılan ancak buna karşın en çok bilinen teoremi $E=m{c}^2$’ye bakalım. Bu Teori kütlenin enerjiye dönüşebildiğini söyleyen kanunun gösterimidir. Bu formül çok büyük miktarda enerjinin çok küçük bir kütleden elde edilebileceğini söyler. Küçük bir kütleyi parçalayıp, atom bombası yapıp, devasa enerji açığa çıkarmadan ne kadar enerji çıkacağını bilmemizi sağlıyor. Bize gelecekte neler olabileceğini anlatıyor. Hem de yanılmadan, fal gibi ama gerçek!

İnsanların beslenmesindeki başlıca evrimsel değişikliklerden ilki, en az 2,6 milyon yıl önce büyük hayvanların et ve kemik iliklerini menülerine dahil etmeleriydi.

İlk insansıların beslenme biçimi muhtemelen günümüz şempanzelerininkine benziyordu: çok miktarda meyve, yaprak, çiçek, ağaç kabuğu, böcek ve et içeren hem otçul hem de etçil bir beslenme düzenine sahiplerdi (örneğin Andrews & Martin 1991; Milton 1999; Watts 2008). Diş morfolojisi ve dişlerin mikro düzeyde aşınması ile ilgili çalışmaların gösterdiğine göre bazı insansıların yedikleri şeyler arasında tohumlar ve sert kabuklu yemişler gibi sert gıda maddeleri ile kökler ve yumru kökler gibi yer altı depolama organları bulunabilirdi (Jolly 1970; Peters & O'Brien 1981; Teaford & Ungar 2000; Luca ve ark. 2010). İnsansıların yedikleri şeyler en az 2,6 milyon yıl öncesinden itibaren belirgin şekilde genişlemeye başladı; bazıları yiyecekleri arasına küçüklerinden büyüklerine kadar her çeşit hayvanın et ve iliğini dahil etmeye başladılar. Bu çarpıcı değişimin kanıtlarını 5N1K sorularını sorarak inceleyelim: Ne zaman, Nerede, Kim, Ne, Niçin ve Nasıl?

Uyuşturucu Bağımlılığı olarak da anılan Madde Kullanım Bozukluğu, hastaların kullanımıyla ilgili önemli sorunlar yaşamasına rağmen bir maddeyi kullanmaya devam ettiği patolojik bir davranış kalıbını içeren maddeye bağlı bir bozukluk türüdür. Madde Kullanım Bozuklukları, sosyal, akademik ve mesleki bozulmaya yol açan nikotin, alkol ve diğer yasa dışı maddelerin kullanımını içerir. Görülen en yaygın yasa dışı maddeler arasında kenevir, opioidler, sedatifler (yatıştırıcılar, depresanlar), hipnotikler (uyku ilaçları), inhalanlar (tiner gibi uçucu maddeler), halüsinojenler (LSD, mantar) ve uyarıcılar bulunur.

Maddeler, merkezi sinir sistemi üzerindeki etkilerine göre farklı şekilde sınıflandırılabilir. Bu etkiler maddeye göre değişir ve artan enerji ile öforiden, derin sedasyona ve halüsinasyonlara kadar çok çeşitli etkiler üretebilir. Genel olarak, etkiler önemli ölçüde farklılık gösterse de, Madde Kullanım Bozukluklarının ilk aşamaları, bireylerin kullanımla birlikte bir esenlik duygusu veya öfori yaşadığı, olumlu pekiştirme ile karakterize edilir. Fizyolojik ve psikolojik bağımlılık ilerledikçe, birey, maddelerin öncelikle disforiyi ve hoş olmayan yoksunluk semptomlarını giderdiği olumsuz pekiştirme yaşar.

2012 senesinin başlarında, matematikçi Ian Stewart "Bilinmeyenin İzinde: Dünya'yı Değiştiren 17 Denklem" başlıklı kitabını yayımladı ve insanlığın tarihinde keşfedilen 17 matematiksel denklemi, bilimsel yoğunluğundan kurtararak, herkes tarafından anlaşılabilir bir hale soktu. Prof. Dr. Ian Stewart'a bu kitabını neden yazmaya karar verdiği sorulduğunda şöyle yanıt veriyor:

Bu yazımızda sizlere bu denklemlerle ilgili kısaca bilgileri vereceğimiz bir özet sunacağız. Böylece Prof. Stewart'ın kitabında yapmaya çalıştığının kısa bir örneğini göstermeye çalışacağız. Ayrıca modern kullanımlarına birer ikişer örnek vererek ne gibi alanlarda kullanıldığını anlatmayı hedefleyeceğiz. Bu denklemlerin tek kullanım alanlarının bu örnekler olmadığının altını çizmek isteriz.