Kol ve bacak kaslarınızda benzer proteinlerin olduğunu söylemem pek şaşırtıcı bir bilgi olmasa gerek. Komşunuzda da benzerlerinden var. Herhangi bir hayvanat bahçesindeki filde ve su aygırında da benzerlerinden vardı, belki bağırsağınızdaki bakterilerde de var!

Peki konu evrim olduğunda sıkça duyduğumuz -ama okul kitaplarında ya da Wikipedia’da pek okuyamadığımız- bu proteinlerin benzerliği mefhumu neyin nesi? Bu amaçla önce yeni bir proteinin şeklini deneysel olarak çözmeyi özetleyecek, sonra da proteinler arası benzerlikleri arama problemine bakacağız. Bunları kullanarak da protein veri tabanındaki türler arası protein benzerliklerine bakarak kendi evrim ağacımızı kendimiz çizeceğiz.

Sanılanın aksine, birçok memeli aslında adet görmez. Adet görme, üst düzey primatlara ve bir grup yarasaya ait bir özelliktir. Köpeklerde vajinal kanamalar görülür; ancak bu, bildiğimiz anlamıyla adet değildir. Fil fareleri de, önceden adet gördüğü düşünülen; ancak sonradan bu kanamaların rastgele meydana gelen düşükler olduğu anlaşılan hayvanlardandır. Dolayısıyla adet görme davranışı, memeliler arasında oldukça nadiren görülen bir durumdur.

Dahası da var: Modern dönemde yaşayan insan dişileri, adet gören diğer herhangi bir hayvandan çok daha fazla kanama geçirirler. Bu kanamalar bol miktarda besinin vücuttan atılmasına neden olur, günlük yaşamı son derece olumsuz etkileyebilir ve eğer ki vahşi hayattaysanız, avcıların dikkatini çekmenize neden olur. Bu sebeplerle, adet görme davranışının evrimsel nedenleri çok iyi anlaşılmalıdır. Ancak bunu anlayabilmeniz için, öncelikle hayatınız boyunca size söylenen en büyük yalanlardan birine göz atmamız gerekiyor: anne-fetüs bağına...

Biyolojik cinsiyet ile ilgili anatomik farklılıklar pelviste, halk arasındaki adıyla leğen kemiğinde kolayca ayırt edilebilmektedir. Erkek ve dişi Homo sapiens pelvisleri arasındaki yapısal farklılıklar, dişi pelvisi ile karşılaştırıldığında daha belirgin ve iyi işaretlenmiş kas ekleri ile birlikte daha büyük eklem yüzeyleri olan erkek pelvisinin daha kalın iskeleti ile ilgilidir.

Daha belirgin farklılıklar ise, elbette dişi pelvisinin doğuma uygun şekilde evrimleşmesinden kaynaklanmaktadır. Peki gerçekten öyle mi?

Seaborgiyum "Sg" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 106 olan sentetik kimyasal elementtir. Amerikan nükleer kimyacı Glenn T. Seaborg'dan ismini alan element, yalnızca sentetik olarak laboratuvarda oluşturulabilir ancak doğada bulunamaz. Aynı zamanda radyoaktif bir element olan seaborgiyumun bilinen en kararlı izotopu ²⁶⁹Sg'dir ve yarı ömrü yaklaşık 14 dakikadır.^[1]

Periyodik tabloda seaborgiyum bir d-blok geçiş elementidir. 7. periyodun bir üyesidir ve 6d serisi geçiş metallerinin dördüncü üyesi olarak 6. grupta bulunmaktadır. Element üzerinde yapılan deneyler seaborgiyumun 6. grupta tungstenden daha ağır homolog olarak davrandığını doğrulamıştır. Seaborgiyumun kimyasal özellikleri sadece kısmen karakterize edilir, ancak diğer 6. grup elementlerinin kimyası ile benzediği düşünülmektedir.

1925'teki Scopes Maymun Davası'nın yüzüncü yıldönümü yaklaşırken, Amerikalılar ile yapılan yeni bir çalışma X kuşağının evrime yönelik tutumlarının yaşlandıkça değiştiğini gösteriyor.

Michigan Üniversitesi Sosyal Araştırmalar Enstitüsü'nde araştırmacı olan Jon D. Miller tarafından yönetilen çalışma, ortaokul ve lise öğrencilerinin evrime karşı belirsiz tutumlar sergileme eğilimindeyken, liseden mezun olup üniversiteye gittiklerinde ve işgücüne katıldıklarında bu tutumların daha katı bir hâl aldığını ortaya koydu. Miller, şöyle anlatıyor:

Her ne kadar kimyagerler sayesinde günümüzde kimya hızla gelişmeye devam ediyor olsa da, şüphesiz ki alandaki en büyük gelişmeler 19. ve 20. yüzyılda yaşandı. Bu dönemde kimyagerler, atomlar ve moleküller üzerinde çalışmalar yapıp makro ve mikro düzeyde geçerli olan teoriler ortaya koymuşlardır.

Fakat o dönemlerde kimyasal bağlar hakkında hiçbir sistematik bilgi yoktu. Daha önce kimyasal bağlar hakkında fikirler atıldıysa da, ilk ciddi çalışma 1916-1919 yılları arasında Gilbert N. Lewis, Irving Langmuir ve Walther Kossel tarafından yapıldı. Atomların bazı atomlarla tepkime verme isteği olması veya tepkime isteğinin sıfır olmasını açıklamak için bağlanma teorilerine ihtiyaç vardı. Lewis, kimyasal bağların elektron konfigürasyonları ile ilgili olduğunu düşünüyordu.

Muhtemelen Dostoyevski dendiğinde aklımıza direkt; karamsarlık, alkolik ve suçlu karakterler, karanlık bir dünya geliyor. Ancak Dostoyevski her ne kadar karamsar ve varoluşçu bir yazar olarak görülse de, yalnızca tek bir şeyi anlatıyor: İnsanın iç dünyası...

Öncelikle Dostoyevski'nin hayatından kısaca bahsedelim:

Ruhani inançlara göre "aura" ya da "enerji alanı", bir insan bedenini ya da herhangi bir hayvanı ve hatta nesneyi çevrelediği söylenen, renkli bir yayılımdır.^[1] Latince ve Eski Yunancada "aura" sözcüğü "rüzgar", "esinti" veya "nefes" anlamına gelmektedir. Orta İngilizcedeyse "hafif esinti" anlamında kullanılmıştır. 19. yüzyılın sonlarına doğruysa bu kelime, bazı spiritüalist çevrelerde vücudun etrafında bulunduğu speküle edilen, "ince bir yayılımı" tanımlamak için kullanılmıştır. Portland'da yaşayan ve "Radiant Human" adlı popüler bir aura fotoğrafçılığı uygulamasının arkasındaki sanatçı Christina Lonsdale bunu şöyle tanımlıyor:

Vedalar gibi Hindu yazıtları gibi eski tıp sistemleri, bu enerjinin yedi katmanda ifade edildiğine inanır.^[18] Her katmanın fiziksel, zihinsel, ruhsal ve duygusal sağlığınızın farklı bir unsuruyla ilişkili olduğu söylenir. Bu katmanların birbirleriyle etkileşime girerek genel sağlığınızı etkileyebileceği düşünülmektedir. Yogada katılımcılar "aurik enerji kalkanına" odaklanmaya veya onu geliştirmeye çalışırlar.^[2] Yogilere göre, "aurik enerji" kavramı ruhsaldır ve metafizikle ilgilidir. Bazı insanlarsa auranın ölümden sonra kişinin ruhunu taşıdığını düşünmektedir.^[3] Diğer ezoterik tutumlara göre aura, süptil bir beden olarak tanımlanır.^[4] Medyumlar ve bütünsel tıp uygulayıcıları genellikle bir auranın boyutunu, rengini ve titreşim türünü görme yeteneğine sahip olduklarını iddia ederler.^[5] Ruhani alternatif tıpta, insan aurası, bir müşterinin varlık durumunu ve sağlığını yansıtan gizli bir anatomik parça olarak görülür ve genellikle "çakra" adı verilen sözde "yaşamsal güç merkezlerini" bile içerdiği iddia edilir.^[1]

Kısa bir süre önce bu blog yazısını yazmak için siz değerli Evrim Ağacı sitesinin kullanıcılarına bir soru sordum. "Mustafa Kemal ve Latife Hanım neden boşandı" bu soruyu herkese açık profilimle değil "Anonim" olarak sordum ki sebebi olası bir farklı görüşten gelecek yanıt ve kaynakları değerlendirebileyim. Profilimden anlaşılacağı üzere Mustafa Kemal'i çok seven biri olarak, sitede soruma cevap verebilecek karşıt/aynı görüşlerin etkilenmesini istemedim. Şimdi yazıma geçip sizlere tarihte Atatürk karşıtları için istismar edilen bu konuyu izah edeceğim.

Latife Hanım'ın istekleri ve Mustafa Kemal'in üzerinde kurmak istediği hakimiyet çabası ikili arasındaki ilişkiyi sallandıran en önemli sebeplerden birisiydi. Bu sebepten ötürü birkaç kez ayrılma noktasına gelinmiş fakat Latife Hanım, yazdığı özür dolu mektuplar ile Mustafa Kemal'in gönlünü almayı başarmıştı. Bu kurmak istediği hakimiyet çabasıyla ilgili birkaç örneği sizlere sunuyorum: