Mustafa Kemal ve Latife Hanım'ın Boşanması

Kısa bir süre önce bu blog yazısını yazmak için siz değerli Evrim Ağacı sitesinin kullanıcılarına bir soru sordum. "Mustafa Kemal ve Latife Hanım neden boşandı" bu soruyu herkese açık profilimle değil "Anonim" olarak sordum ki sebebi olası bir farklı görüşten gelecek yanıt ve kaynakları değerlendirebileyim. Profilimden anlaşılacağı üzere Mustafa Kemal'i çok seven biri olarak, sitede soruma cevap verebilecek karşıt/aynı görüşlerin etkilenmesini istemedim. Şimdi yazıma geçip sizlere tarihte Atatürk karşıtları için istismar edilen bu konuyu izah edeceğim.

Boşanmaya Sebebiyet Veren Durumlar

Latife Hanım'ın istekleri ve Mustafa Kemal'in üzerinde kurmak istediği hakimiyet çabası ikili arasındaki ilişkiyi sallandıran en önemli sebeplerden birisiydi. Bu sebepten ötürü birkaç kez ayrılma noktasına gelinmiş fakat Latife Hanım, yazdığı özür dolu mektuplar ile Mustafa Kemal'in gönlünü almayı başarmıştı. Bu kurmak istediği hakimiyet çabasıyla ilgili birkaç örneği sizlere sunuyorum:

Boşanmaya Sebebiyet Veren Olaylar

1)Mustafa Kemal bir gün Konya'da, Fahrettin Altay Paşa'nın içerisinde bulunduğu belli başlı bir heyetle oturmakta ve sohbet etmekteydi. Birden kapı açılmış ve içeri girenin Latife Hanım olduğu görülmüştü. Latife: "Kemal buraya geldiğini haber aldım. Evde çay hazırlamıştım, seni almaya geldim" dedi, -kılıç Ali bu noktada odadaki herkesin donup kaldığını söyler- Mustafa Kemal ise yüzü asılmış bir şekilde "Peki hanımefendi, buyrun gidelim" dedi.

2)Bir gün yine köşkte davetliler ile yemek yenirken Latife, Mustafa Kemal'i o kadar sinirlendirmişti ki Mustafa Kemal "Artık yeter!" diyerek köşkü terk etmiş, yanındakilere de "Beni bu evden uzaklaştırın yoksa bu evi yakacağım!" demiştir.

Sonrası

Latife Hanım örnek verdiğim ikinci olaydan sonra, ilerleyen günlerde yazdığı bir mektupta tartışmanın önemsiz bir meseleden çıktığını söylemiştir. Fakat uzun süre küçük küçük gerçekleşen bu olaylar birikince dağ olmuş, Mustafa Kemal'in patlamasına sebebiyet vermiştir. Mustafa Kemal evden uzaklaştıktan sonra Latife Hanım'ın ailesine göndermek üzere yazdığı mektupta şu sözleri söylemiştir: "Kızınız biraz hasta uzaklaşsak iyi olacak. Tedavi görmesi gerek" sonrasında ise aileyi Ankara'ya çağırtmıştır. Latife Hanım'ın ailesi Ankara'ya geldiğinde Latife Hanım çıldırmış ve "Mustafa Kemal beni böyle bırakamaz" diyerek etrafı dağıtmıştır. Sürekli olarak Mustafa Kemal'in onu uğurlamasını istiyordu. Durum Mustafa Kemal'e bilidirildiğinde ise Mustafa Kemal şöyle cevap verdi: "Eğer görüşürsek çok daha fena olur"

İsmet Paşa köşke çıkmış ve Latife Hanım'ı ayrılması için ikna etmişti, bunun üzerine Latife Hanım, Ankara'dan ayrıldı. Tekrardan barışacaklarını düşünerek eşyalarını yanına almamıştı fakat günler sonra eline boşanma kağıdı geldiğinde yıkıldı çünkü hiç beklediği bir durum değildi. Fethi Okyar'ın eşi Galibe Okyar'a yazıp yolladığı mektupta çıldırmış bir halde ve buna inanmadığını söylüyordu. Basına verilen demeçte evliliğin ortak kararla bitirildiği söyleniyor, Latife Hanım'ın ailesi bu duruma hiç tepki göstermiyordu. Hatta Uşakizade Muammer Bey (Latife Hanım'ın babası), sizi eskiden olduğu gibi çok seviyoruz tarzında birçok mektuplar yazıp yollamıştı. Latife Hanım da ayrılıktan sonra gerek Mustafa Kemal'e gerekse Mustafa Kemal'in çevresine birçok mektup yazmış, çevresinden cevap alsa da Mustafa Kemal'den alamamıştı.

Mustafa Kemal İzmir'e Geliyor

Mustafa Kemal aylar sonra İzmir'e geldiğinde Latife Hanım da İzmir'de idi. Latife Hanım Mustafa Kemal'in kişiliğini, askerliğini ve milleti için öneminden bahsedip ona övgüler yağdırıyor, Mustafa Kemal ile evlilik süresi boyunca Dünya'nın en mutlu kadını olduğunu söylüyor, "Senin mavi gözlerinden beni kimse ayıramaz" diyerek hala sevgisinin kalıcılığını ifade ederek adeta onu bir kere görmek için yalvarıyordu

Murat Bardakçı: Sizi Serbest Bırakmayı Muvafık Tatlik Ettim

Latife Hanım'ın Yurt Dışına Çıkışı

Latife Hanım artık uzaklaşmak istediğini fark ederek yurt dışına çıkmaya karar verdi ve hükümetten izin istedi. Mustafa Kemal bu izni bizzat kendi imzasının olduğu kararnameyle verdi. Güvenliği için farklı bir isimden pasaport düzenlettirmişti. Bir gün yurt dışında Adana'lı ve Ermeni kökenli bir kişinin çalıştığı gazetede "Latife Hanım, Mustafa Kemal'i Anlatıyor" başlıklı bir mektup yayınlandı. Mustafa Kemal'i aşağılayan ve komutanlığıyla alay edilen bu mektup, Mustafa Kemal'den haz etmeyen dergi sahipleri tarafından yayınlandı. Mektubun orijinali bulunmuyordu çünkü bu şekilde yazılan bir mektup yoktu. Zaten Latife Hanım, Mustafa Kemal'e ve onun çevresine yazdığı her mektupta ona olan aşkını ve içinde bulunduğu hüznü anlatıyordu.

Murat Bardakçı: Sizi Serbest Bırakmayı Muvafık Tatlik Ettim

10 Kasım 1938

10 Kasım 1938'de Latife Hanım şu sözleri söyledi: "İlk öldüğüm gün, boşandığımız gün idi. İkinci öldüğüm gün ise bugün"^{[1], [2]}