peoplemattersGenel olarak empati, diğer kişinin ne hissettiğini hissetmek ve "diğerinin yerinde olmak" anlamına gelir.
Empati, anne bakımı kadar eski bir özelliktir; gelişmekte olan yavruların ihtiyaçlarına duyarlı olmaya ve bunları öngörmeye dayalı annelik, daha az duyarlı bakım türlerinden daha başarılıdır.[1]
Her şey gerçek empatinin ilkel bir biçimi olan "duygusal bulaşma" ile başlar. Özünde, başkalarının duyguları ya da davranışları bize bulaşır. Bu kapasite uzun zaman önce motor taklit ve duygusal bulaşma ile ortaya çıkmış, ardından evrim, atalarımız yalnızca başkalarının ne hissettiğini hissetmekle kalmayıp aynı zamanda başkalarının ne isteyebileceğini veya neye ihtiyaç duyabileceğini anlayana kadar küçük değişiklikler getirmiştir. Bu da onların hayatta kalma ve çoğalma becerilerini geliştirmiştir.[1]
Ayna Nöronlar
1990'ların ortalarında İtalyan fizyolog Giacomo Rizzolatti primatların inferior frontal korteksinde (bkz. Şekil 1) olağandışı özelliklere sahip belirli nöronlar tespit etmiştir.[2] [3] Bu nöronlar, maymun yemek için bir parça meyve aldığında ateşleniyordu. Ayrıca bir bakıcı yemek için bir parça meyve aldığında da ateşleniyorlardı.
Birkaç yıl boyunca ve çeşitli deneysel paradigmalarla, bu nöron grubunun sadece kendi eylemi için değil, başkaları için de eylem niyetiyle ateşlendiği anlaşıldı; ayna nöronlar adı da buradan geliyor. Beyindeki başka hiçbir nöron bu özelliklere sahip değildir.[7]
Ayna Nöronları Hakkında Çalışmalar
Ayna nöron sistemi artık kapsamlı bir şekilde araştırılmış ve birçok özelliği tanımlanmıştır. Eylem algısı ile eylemin yürütülmesini birleştiren bir sistemdir.[4] İnsanlığın en büyük özelliklerinden biri olan ve insanları aşağı hayvanların çok ötesine yerleştiren gözlemleyerek öğrenme yeteneğinden sorumludur. Daha sonraki bir keşif, ayna nöronların bir alt kümesinin limbik sistemin bir parçası olan insula ve ön singulat korteksle bağlantıları olduğudur.[5] [6]
İnsan deneklerle yapılan çalışmalar, ayna mekanizmasının bu yönünün, üst düzey bilişsel aracılık olmaksızın başkalarının duygularını (yüz ifadesi veya ses veya beden dili yoluyla) anlamaktan sorumlu olduğunu göstermektedir.[7]
Ayna Nöronlar ve Empati İlişkisi
Ayna nöronlar taklitçi davranışla nöronal bir bağlantı gibi görünmektedir. Empatinin ilk tanımları, başkalarının eylemlerinin "içsel taklidine" atıfta bulunuyordu. Taklitçi davranış ile sosyal becerilerin gelişimi arasında bir bağlantı olduğu gelişimsel çalışmalarla bilinmektedir.
İnsanlar sosyal etkileşimde bulunurken otomatik olarak birbirlerini taklit etme eğilimindedirler (Bukalemun Etkisi). Dahası, insanlar başkalarını ne kadar çok taklit etme eğilimi gösterirlerse, o kadar empatik olma eğilimindedirler. Dolayısıyla, empati kurmanın bir yolu da diğer insanların yüz ifadelerini ve vücut duruşlarını somutlaştırmaktır.[7]
Sosyal Beyin Ağı: Empati ve Yüz Tanıma
Yüzler, algıladığımız en önemli görsel uyaranlar arasındadır ve bize yalnızca bir kişinin kimliği hakkında değil, aynı zamanda ruh hali, cinsiyeti, yaşı ve bakış yönü hakkında da bilgi verir. Bir yüzü gördükten sonra saniyenin çok küçük bir bölümünde bu bilgileri çıkarma yeteneği normal sosyal etkileşimler için önemlidir ve muhtemelen primat atalarımızın hayatta kalmasında kritik bir rol oynamıştır.
Davranışsal, nöropsikolojik ve nörofizyolojik araştırmalardan elde edilen önemli kanıtlar, insanların yüzlerin algılanmasına adanmış özel bilişsel ve sinirsel mekanizmalara sahip olduğu hipotezini desteklemektedir.[8]
Nörogörüntüleme çalışmalarında üç kortikal bölge (fusiform girus, superior temporal sulkus ve lateral oksipital alan) yüze duyarlı alanlar olarak tanımlanmıştır (bkz. Şekil 1 ve Şekil 2). Yani, beynin bu bölgeleri yüz bilgisinin kodlanmasında/algılanmasında rol oynar. İlginç bir şekilde, her üç alanın da sosyal beyin ağı içinde olduğu düşünülmektedir.
Böylece, iki temel insan sosyal özelliği, empati ve yüz tanıma, sosyal beyin ağına gömülü iki hücre grubuna lokalize edilmiştir.[7]
Ayna Nöronlar ve Otizm
Ayna nöronların keşfi büyük yankı uyandırmış ve kısa bir süre içinde otizmle olası bir bağlantı kurulmuştur. Otizm spektrum bozukluğu (OSB), karşılıklı sosyalleşmede ciddi ve yaygın bir bozulma, iletişimde bozukluklar ve tekrarlayan veya olağandışı davranışlarla karakterize nörogelişimsel bir bozukluktur. OSB'nin semptomlarını anlamanın bir yolu, normal empati gelişiminde bir başarısızlık olduğudur.[7]
Otizimli Bireylerin Ayna Nöronlardaki Anormalliklerinin Aydınlatılması
enabling devicesOtizmdeki ayna nöron anormalliklerini incelemek için, yüksek işlevli otizmli çocuklar ve eşleştirilmiş kontroller, duygusal ifadeleri taklit ederken ve gözlemlerken fMRI'dan geçirildi.
Her iki grup da görevleri eşit derecede iyi yerine getirmesine rağmen, otizmli çocuklar inferior frontal girusta (pars opercularis) ayna nöron aktivitesi göstermemiştir. Özellikle, bu alandaki aktivite sosyal alandaki semptom şiddeti ile ters orantılıydı, bu da işlevsiz bir "ayna nöron sisteminin" otizmde gözlemlenen sosyal eksikliklerin altında yatıyor olabileceğini düşündürmektedir.[9]
Otizmli bireyler tipik olarak başkalarının duygusal durumlarını anlamada eksiklikler gösterirler; bu nedenle ANS'deki (ayna nöron sistem) işlev bozukluğu sadece bu bireyler duygusal ifadeleri açıkça taklit ettiklerinde değil, aynı zamanda sadece başkaları tarafından sergilenen duyguları gözlemlediklerinde de ortaya çıkmalıdır.[9]
OSB grubunda ayrıca görsel kortekslerde (fusiform girus dahil), yüzün premotor ve motor bölgelerinde ve amigdalada güçlü aktivasyon gözlemledik (Şekil 3b). Bu durum, bu çocukların gerçekten de uyaranlara katıldıklarını ve yüz ifadelerini taklit ettiklerini göstermiştir. Son olarak, OSB'li çocuklar, sırasıyla görsel ve motor dikkat tarafından modüle edildiği gösterilen bölgeler olan sağ görsel ve sol ön parietal alanlarda tipik olarak gelişen çocuklardan daha fazla aktivite göstermiştir.
Ancak tipik gelişim gösteren çocukların aksine, OSB grubu pars opercularis'teki ayna alanında hiçbir aktivite göstermemiştir (sonuçlar en liberal eşiklerde incelendiğinde bile). Tipik gelişim gösteren çocuklar ile OSB'li çocuklar arasında yapılan doğrudan karşılaştırmalar, ANS'nin (ayna nöron sistem) ön bileşenindeki aktivitenin tipik gelişim gösteren çocuklarda güvenilir bir şekilde daha fazla olduğunu doğrulamıştır (Şekil 3c).
Dolayısıyla kanıtlar, her iki grubun da taklit görevini istendiği gibi yerine getirmesine rağmen, tipik olarak gelişmekte olan çocuklar ve OSB'li çocuklar tarafından benimsenen nöral stratejilerin oldukça farklı olduğunu göstermektedir.[9]
Sonuçlar ve Tartışma
Tipik olarak gelişmekte olan çocuklar, taklit edilen (veya gözlemlenen) duygunun anlamının doğrudan hissedildiği ve dolayısıyla anlaşıldığı, insula aracılığıyla limbik sistemle etkileşime giren sağ hemisfer yansıtma nöral mekanizmasına güvenebilirler.
Bunun aksine, bu yansıtma mekanizması OSB'li çocuklarda devreye girmiyor gibi görünmektedir; bu durumda taklit edilen yüz ifadesinin içsel olarak hissedilen duygusal öneminin muhtemelen deneyimlenmediği alternatif bir artan görsel ve motor dikkat stratejisi benimsemeleri gerekir.[9]
Normal yetişkinlerdeki önceki bulgularla uyumlu olarak, tipik olarak gelişmekte olan çocukların sadece duygusal bir ifadeyi gözlemlerken bile artmış ANS aktivitesi göstermesi, bu yansıtma mekanizmasının başkalarının duygusal durumlarını sadece yüzlerine bakarak okuma yeteneğinin altında yatıyor olabileceğini göstermektedir.[10] [11]
OSB'li çocuk örnekleminde hem taklit hem de duygusal ifadelerin gözlemlenmesi sırasında ANS aktivitesinin olmaması, ayna nöron sistemindeki erken işlev bozukluğunun otizmde gözlemlenen sosyal eksikliklerin merkezinde olabileceği hipotezine güçlü bir destek sağlamaktadır.[9]
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ a b R. Praszkier. (2016). Empathy, Mirror Neurons And Sync. Mind & Society, sf: 1-25. doi: 10.1007/s11299-014-0160-x. | Arşiv Bağlantısı
- ^ G. D. Pellegrino, et al. (1992). Understanding Motor Events: A Neurophysiological Study. Experimental Brain Research, sf: 176-180. doi: 10.1007/BF00230027. | Arşiv Bağlantısı
- ^ V. Gallese, et al. (1996). Action Recognition In The Premotor Cortex. Brain, sf: 593-609. doi: 10.1093/brain/119.2.593. | Arşiv Bağlantısı
- ^ G. Rizzolatti, et al. (2009). Mirror Neurons And Their Clinical Relevance. Nature Clinical Practice Neurology, sf: 24-34. doi: 10.1038/ncpneuro0990. | Arşiv Bağlantısı
- ^ T. Singer. (2006). The Neuronal Basis And Ontogeny Of Empathy And Mind Reading: Review Of Literature And Implications For Future Research. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, sf: 855-863. doi: 10.1016/j.neubiorev.2006.06.011. | Arşiv Bağlantısı
- ^ V. Gallese, et al. A Unifying View Of The Basis Of Social Cognition. Alındığı Tarih: 7 Ocak 2024. Alındığı Yer: Cell doi: 10.1016/j.tics.2004.07.002. | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b c d e W. J. Shoemaker. The Social Brain Network And Human Moral Behavior. Alındığı Tarih: 7 Ocak 2024. Alındığı Yer: Wiley Online Library doi: 10.1111/j.1467-9744.2012.01295.x. | Arşiv Bağlantısı
- ^ N. Kanwisher, et al. The Fusiform Face Area: A Cortical Region Specialized For The Perception Of Faces. Alındığı Tarih: 7 Ocak 2024. Alındığı Yer: The Royal Society Publishing doi: 10.1098/rstb.2006.1934. | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b c d e M. Dapretto, et al. (2006). Understanding Emotions In Others: Mirror Neuron Dysfunction In Children With Autism Spectrum Disorders. Nature Neuroscience, sf: 28-30. doi: 10.1038/nn1611. | Arşiv Bağlantısı
- ^ L. Carr, et al. (2003). Neural Mechanisms Of Empathy In Humans: A Relay From Neural Systems For Imitation To Limbic Areas. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. doi: 10.1073/pnas.0935845100. | Arşiv Bağlantısı
- ^ K. R. Leslie, et al. (2004). Functional Imaging Of Face And Hand Imitation: Towards A Motor Theory Of Empathy. NeuroImage. doi: 10.1016/j.neuroimage.2003.09.038. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 20/05/2024 22:16:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16439
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
