DİSSOSİYATİF BOZUKLUK

Kişide bir bütün halinde çalışması gereken kimlik, algı, bellek ve çevre ile ilgili algıların bütünlüğünün bozulmasıyla ortaya çıkan durumlara dissosiyatif bozukluk denir.(Ortadoğu hastanesi) Dissosiyasyon gündelik dilde bölünme ve çözülme anlamlarına gelir. Kişilik bölünmesi, çoklu kişilik, yabancılaşma gibi farklı deyimlerle ifade edilmeye çalışılsa da çeşitlilik gösteren bu ruh halinin ifadesi oldukça güçtür.^[1]

Belirtileri çocuklukta başlayabileceği gibi ergenlik veya genç erişkinlikte de ortaya çıkabilir. Dissosiyatif bozuklukların ortaya çıkması tetikleyici nedenlere bağlıdır. Dissosiyatif bozukluklar, kişinin iç çelişkilerinden dolayı ruhsal ütünlüğünü tehtit altına alır ve bocalamayla sonuçlanır.Çoğunlukla bu durumun neden olduğu bir depresif tablo öne çıkar.^[2]

Kişiler dissoosiyasyonu 3 şekilde yaşarlar:

1. Kişilik özelliği şeklinde olan, normal ve tehlikesiz olarak görülen, otomatik davranışlar ve gündüz rüyaları ile seyreden şekli

2. Travma ve strese karşı savunma mekanizması olarak kullanılan şekli

3. Belirli klinik bozukluklarında patolojik belirti ve sendrom olarak görülen şekli ^[3]

Belirti ve Bulgular

Belirti ve bulguları 3 farklı dönem için ayrı ayrı inceledim: çocukluk, ergenlik ve genç yetişkinlik

Çocukluktaki belirtileri

• Dalgınlık

• Hayallere dalma

• Aşırı unutkanlık, söylediğini ve yaptığını inkar

• Kişiliğinde hızlı değişimler

• Aniden ortaya çıkan, yaşına uymayan davranışlar

• Yaşına uymayan cinsel davranışlar

• Kendinden başkası gibi bahsetmek

• Kasıtlı şekilde vücuduna zarar verme,

• Mide bulantısı, baş ağrısı gibi bedensel yakınmalar,

• Yaptıklarından hayali arkadaşını sorumlu gösterme,

• Nedensiz öfke hali ve şiddet kullanma,

• Kendisiyle konuşan sesler duyduğunu söyleme

ERGENLERDEKİ BELİRTİLERİ

• Hızlı duygudurum geçişleri,

• Kendine ait değilmiş gibi güçlü duygular hissetme,

• Söylediği veya yaptığı şeyleri hatırlamama,

Agora Bilim Pazarı

Futbolcu Ne Yapar?

Şuut… ve GOOOL!
Peki o koskoca sahada bu kadar hızlı olmayı nasıl başarıyor?
Futbolcu maçlarda iyi oynayabilmek için her gün takımıyla antrenman yapıyor, sağlıklı beslenip uykusuna dikkat ediyor.
Hepsi maç günü geldiğinde hazır olmak için. Maçlarda stadyum taraftarlarla dolup taşıyor, heyecan hep birlikte yaşanıyor.
Kim bilir, belki sen de bir gün bu heyecanı yaşarsın…
İŞTE SANA FUTBOLCULAR VE MAÇLAR HAKKINDA HARİKA BİLGİLERLE DOLU BİR KİTAP.

Devamını Göster

₺195.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Bulunduğu yere nasıl geldiğini hatırlayamama,

• Ağrı hissini duymama,

• İçinde yapmak istemediği şeyleri yaptıran biri varmış gibi hissetme,

• Aynada kendini tanıyamama,

• Kafasının içinde konuşan sesler duyma,

• İntihar düşüncesi ve girişimleri,

• Kendi bedenini kesici aletlerle zedeleme, çizme, kesme,

• Tıbbi nedeni bulunamayan bayılma ve kasılma,

• Öfke patlamaları,

• Hatırlanmayan zaman dilimleri.

GENÇ ERİŞKİNLİKTEKİ BELİRTİLERİ

• Var olan kronik depresyonun ağırlaşması,

• İntihar düşüncesi ve girişimleri,

• Kendi bedenini kesici aletlerle zedeleme, çizme, kesme,

• Kafasının içinde konuşan sesler duyma,

• Çalkantılı romantik ilişkiler,

• Sürekli dalıp gitme ve çevresini duymama,

• Kendini iki farklı kişi olarak hissetme,

• Bayılma ve kasılma,

• Dışarıdan bir gücün kontrolüne girdiği hissi yaşama,

• Kendine ve çevresine yabancılaşma,

• Hatırlanmayan zaman dilimleri.^[2]

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Çocukluk çağı travmalarının önemli rolü olduğu düşünülen bu bozukluk, bu yönüyle neredeyse bir çocukluk çağı kronik travma sonrası stres bozukluğu sayılabilmektedir.^[4]

Günümüzde DKB çocukluk çağı kötüye kullanımına bağlı kronik bir travma sonrası dissosiyatif psikopatoloji olarak kabul edilmektedir. Çocukluk çağında cinsel, fiziksel, emosyonel taciz ve ihmal yüksek oranda bildirilmekte, hemen hemen bütün DKB hastalarında en az bir tür çocukluk çağı ruhsal travması bulunmakta, çocukluğuna amnezik olan bazı vakalarda bu bilgi ilk anda saklı kalabilmektedir. Ailelerin bir bölümünde ise açık bir kötü muamele görülmemekte, ancak üstü örtülü ailesel işlev bozuklukları bulunabilmektedir. Ana baba arasında açık ya da gizli geçimsizlik, çocuklar arasın da ayrım yapma, sevgi gösterememe, aldatma ve önemli sırların varlığı bunlar arasında sayılabilir.

O zamana dek farkedilmeyen DKB ve benzeri durumlar bir fi ziksel travma, ameliyat, bedensel hastalık arkasından manifest hale gelebilir. Madde ve ilaç kullanımına bağlı dissosiyatif belirtiler için ayrı bir tanı konulmamaktadır. Ancak, bazı DKB hastalarının ilaç ve madde kullandıkları ve madde kullanımının psikopatolojinin görünürlüğü üzerinde etki yapabildiği bilinmektedir.

Teşhis Yöntemleri

Dissosiyatif bozuklukların tanısal değerlendirilmesinde diğer psikiyatrik bozukluklardan ayırt edilmesi gerekir. Dissosiyatif bozukluğu olanlarda şizofreni, dirençli depresyon, borderline kişilik bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, bipolar bozukluk, davranış bozukluğu, otizm spektrum bozukluğu gibi tanılar alanlara rastlanır. Çeşitlilik gösteren dissosiyasyon belirtilerinin başka bir psikiyatrik bozuklukla karıştırılmaması gerekir.^[1]

DKB hastalarında fenokopi görülebileceği gibi gerçekten eş tanı düşünülmesi gereken durumlar olabilir. DKB hastasının DSM-5 sınırda kişilik bozukluğu ölçütlerini doldurması DKB tanısına engel değildir. Bu belirtiler DKB’nda alter kişiliklerin yer değiştirmelerinden ya da aralarındaki etkileşimden kaynak lanır. Evsahibi kişiliği sıkıştırmakta olan bir alter kişilik panik nöbetlerine neden olabilir, çocukluk çağı travmasını taşıyan bir alter kişiliğin kendisini kirli hissederek sürekli yıkanmak iste mesi obsessif kompulsif bozukluk olarak görünebilir, hala eski zamanda yaşadığını sanan ve kendisini beş yaşında hisseden bir çocuk kişilik zaman zaman egemen olduğunda hastanın yöne limi bozulabilir, hep aç olan bir başka çocuk kişiliğin sürekli yemekle ilgilenmesi yeme bozukluğu görünümünü verebilir. Kişilikler arası çatışma konversiyon belirtisi ile sonuçlanabilir. Bazı hastalarda vajinismus ve benzeri cinsel işlev bozuklukları ortaya çıkabilir. Bütün bu durumların ortak özelliği alter kişi lik etkinliğinden kaynaklanmaları ve ilgili sendromlara yönelik tedavilerle değil ancak DKB’na özgü tedavi ile iyileştirilebilme 3 4 DİSSOSİYATİF BOZUKLUKLAR leridir. Gerçek eştanılar olarak madde kullanımı, depresyon, ve şizofreni dikkate alınmalıdır. Bazı şizofreni vakalarında ek olarak DKB görülebileceği gibi şizodissosiyatif bozukluk tanı sını hakkedecek düzeyde iki psikopatolojinin birbirine karıştığı (mikst) tablolar vardır.

Alter kişilikler yineleyici biçimde denetimi alırlar ve algı ladıkları kendilik kavramı ve temsili doğrultusunda davranır lar. Alter kişiliklerden bazılarının psikofizyolojik ölçümlerde farklı ve ısrar eden bulgular verdikleri yönünde bazı çalışma lar vardır. Bu kişilikler belirgin olarak farklı ses, aksan, kelime haznesi, yüz ifadesi, hareket özellikleri, sağ-sol el seçimi, allerji, semptom, gözlük numarası, psikolojik test bulgusu, beyin per füzyonu ve ilaç yanıtı gösterebilir. Kendilerinin algıladıkları yaş, etnisite, cinsiyet, köken ve fiziksel özellikler farklı olabilir. Tercihleri, önem verdikleri değerler, amaçlar, anılar farklı olabi lir. Farklılıklarını ayrı giysiler kullanma, farklı çevrelerde ilişki kurma ve bireysel ilgileri izleme yolu ile yaşama dökmeye ça lışabilirler. Ancak ayrılıklarını sürdürme ve farklı eğilimlerini gerçekleştirmeye verdikleri önem farklı olabilir. Hasta gündelik yaşamının büyük bölümünü genellikle depressif duygular içer sinde olan ve içinde bulunduğu ruhsal durumun sonuçlarına katlanan “evsahibi” kişiliğiyle geçirir. Farklı kişilik durumlarının birbirlerinin yerini alması yeri ne çoğu zaman birbirlerini etkileme, yönetme, kesişme, birlikte bulunma (co-presence) ortaya çıkar. Kişilik durumları birbirlerinin etkinliklerinden haberdar olabileceği gibi (eşbilinçlilik,co consciousness), bazıları hangi yılda yaşandığından dahi haber siz olabilir. Genellikle çoğu vakada bir düzineden fazla farklı kişilik durumu görülmekte ve bunlardan bir bölümü çevre ile uzun süreli ve karmaşık ilişkiler kurarken, bazıları sadece iç dünyada etkin olmaktadır.

DKB, sanılanın aksine örtülü bir tablodur ve hasta belirtilerini utanma ve iç korkular nedeniyle saklamaya çalışır. Önde gelen yakınmaya bağlı olarak bozukluğun farklı klinik yansımalarının olması ve bir dönem (tanı penceresi) açıkça gözlenen belirtilerin başka bir zamanda gözlenememesi tanı koymayı güçleştiren diğer etkenlerdir. Hastanın gündelik yaşamının çoğunu geçirdiği hali (ev sahibi kişilik) genellikle kronik olarak depressiftir (distimi), buna majör depresyon dönemleri eklenebilir (“çifte depresyon”, “dissosiyatif depresyon”). Alter kişilikler arasındaki kesişimler ve etkileşimler hastayı rahatsız eden ve yakınmasına konu olan ikincil (dolaylı) klinik belirtilerin kaynağını oluşturur. Örneğin değişik alter kişiliklerden kaynaklanan mesajlar hasta tarafın dan işitsel varsanı olarak duyulabilir. Bu durumlar varsanı ölçüsünü almadan bir “hissetme” ve “içerden bilme” niteliğinde de olabilir. Hasta kendisinin içinde bir başka kişinin bulunduğu hissini duyabilir ya da bir alter kişiliği hayali arkadaş olarak al gılayabilir. Bazı davranış, düşünce ve duygularının kimden kay naklandığını değerlendirmekte zorluk çekebilir. Ev sahibi kişilik zihnine düşünce ve duygular sokulduğunu, bazı duyguların başkaları tarafından oluşturulduğunu, başkaları tarafından yö netildiğini hissedebilir, kendisini eleştiren ve yorumda bulunan sesler duyabilir (“Schneider belirtisi”). Bu belirtiler DKB’nin şi zofreni ile karıştırılmasına yol açar. Bazı alter kişilik durumları aniden ortaya çıkıp kaybolan duygudurumlar (morali bozulma, nedensiz neşe ya da öfke vb.) olarak hissedilebilir ve bu görü nüm hafif ve hızlı döngülü bipolar bozukluk (bipolar II) ya da siklotimi sanılabilir.

Çok sayıda somatik yakınma dile getirilir. Bunlar içerisinde başağrısı, migren ve konversi yon belirtileri en sık görülenlerdir ve genellikle kişilik değişimi anında ya da bir alter kişiliğin denetimi almak için diğerini zorladığı anlarda ortaya çıkar. Hiç bir şey yapmadan, boş gözlerle bakarak geçirilen zaman dilimleri olarak görülen trans halleri gözlenir. Dejavü, telepati, geleceği görme, eşyaları düşünce ile hareket ettirme, içine cinlerin ya da başka varlıkların girmiş olması, reenkarnasyon yaşantıları gibi doğaüstü yaşantılar tanımlanabilir. Alter kişilikler koruyucu-kollayıcı, ev sahibi kişiliğe düşman, intihara eğilimli, karşı cinsten, cinsel bakımdan aktif (“güçlü kadın”), çocuk yaşta, ya da gey/lezbiyen gibi özellikler gösterebilir. Bazıları yaşanmış olan ve diğer kişilik durumlarının amnezik olduğu çocukluk çağı travmasına ilişkin bilgi, anı, düşünce, duyu ve duyguları içerirler. Kendisini insan olmayan, cin ya da benzeri bir varlık ya da ölü olarak tanımlayan alter kişiliklere de rastlanır. Alter kişiliklerden bazılarının etkinliğine bağlı olarak kendine fiziksel zarar verme, intihar girişimi ve agresif davranış görülebilir. Bir alter kişiliğin evsahibi kişilik öldüğünde kendisinin ya şamaya devam edeceğine inanması “ayrı olma”ya örnek oluştururken (bu bir “iç cinayet” olarak intiharı kolaylaştırır) , kendi sini evsahibinden değişik cinsiyette ve yaşta algılaması farklılığa örnektir. Birbiriyle özdeş fakat birbirinin yaptığını hatırlama yan alter kişiliklerden oluşan bir bileşim de olabilir, böyle bir hastada kimlik dalgalanması yerine amnezi ön planda yer alır. Kimi zaman alter durumlar görece küçük bir parçadan ibaret tir (örneğin tek bir düşünce ya da duygu, ya da bunların sınır lı bir kombinasyonu), bunların ortaya çıkışı ani duygudurum dalgalanmaları (birden morali bozulma ya da anlaşılmaz iyim serlik) ya da içeriği travmatik anı ile yüklü ise bir flaşbek gibi yaşanabilir. Dönemsel olarak kimi DKB hastaları dissosiyatif psikoz düzeyine varan krizlere girebilir ve bu nedenle acil ola rak psikiyatrik tedaviye başvurabilirler. Bu durum çeşitli alter kişiliklerin bir “döner kapı krizi” ya da “eşbilinçlilik krizi” olarak hızlı biçimde kendilerini ortaya döktükleri geçici bir instabilite durumudur. Bu belirtiler yanı sıra öyküde çocukluk çağı ruhsal travmalarının saptanması ile tüm klinik profil ortaya konulmuş olur. Travma yaşantılarının bir bölümüne amnezi geliştirenler olabildiğigibi travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ile gelenler de olabilir: Flaşbek yaşantıları, kabuslar, aşırı uyarılmışlık, uyku bozuklukları gibi. Bazı hastalarda tedavi sürecinde amnezilerin azalması ile birlikte travma sonrası stres bozukluğu belirtileri sonradan ortaya çıkabilir. DKB ve benzeri dissosiyatif bozukluklar dalgalı seyretse de daima ergenlik öncesinde başlamakta, çoğu zaman silik belirtilerle seyredip adölesans döneminde ve sonrasında çarpıcı belir tilerle fark edilir hale gelmektedir Çocukluk çağı dissosiyatif bozukluk vakaları erişkindekine oldukça benzeyen belirtiler göstermektedir. Bunlar arasında işitsel ve görsel varsanılar, trans halleri, hatırlanmayan davranışlar, intihar düşünce ve davranışları, öfke patlamaları, yaşın dan farklı davranma epizodları, ders başarısında dalgalanmalar dikkati çeker. Ayırıcı tanıda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, epilepsi, çocukluk çağı depresyonu dikkate alınmalıdır. DKB ve diğer dissosiyatif bozuklukların en sık görüldüğü yaş grubunun adölesanlar olduğu unutulmamalıdır. Dissosiyatif bozuklukların çocukta başka psikiyatrik tabloları (DEHB ya da OKB gibi) taklit edebileceği de özellikle tedaviye dirençli vakalarda dikkate alınmalıdır. Bu yaş grubunda devam eden travma tik yaşantılar söz konusu ise farkedilmeleri ve önlenmeleri de özellikle önem taşır.

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunun

DSM-5 Tanı Ölçütleri

A. Kimlikte ayrışma iki ya da daha fazla farklı kişilik durumunun

varlığı (bu durum bazı kültürlerde bir posesyon -ele geçirilme- ya

şantısı olarak ifade edilebilir) ile kendini göstermektedir. Kimlik

teki ayrışma kendilik algısı ve egemenlik algısında (sense of self

and sense of agency) belirgin kesintilerle karakterizedir. Bu kesin

tilere duygulanım, davranış, bilinç, bellek, algı, kognisyon ve/veya

somatosensoriyel işlevlerde durumla ilgili dalgalanmalar eşlik etmektedir. Bu bulgu ve belirtiler başkalarınca gözlenir ya da kişinin

kendisince bildirilir.

B. Gündelik olayları, önemli kişisel bilgileri, ve/veya travmatik olayları anımsamada sıradan bir unutkanlıkla açıklanamayacak biçim

de yineleyici boşluklar vardır.

C. Bu belirtiler klinik olarak belirgin rahatsızlık ya da sosyal yaşam,

iş yaşamı, ya da

başka önemli işlev alanlarında belirgin bozulma yaratmaktadır.

D. Bu bozukluk genel olarak kabul gören kültürel ya da dinsel bir

uygulamanın normal bir parçası değildir. (Not: Çocuklarda belir

tiler hayali çocukluk arkadaşlarına ya da başka fantezi oyununa

bağlanamamaktadır).

E. Bu bozukluk bir maddenin doğrudan fizyolojik etkilerine (örneğin

Alkol Entoksikasyonu sırasında görülen “black-out” ya da kaotik

davranış) ya da başka bir tıbbi duruma (örneğin kompleks parsiyel

epilepsi) bağlanamaz.^[5]

Tedaviler

1. PSİKOTERAPİ

Psikoterapi DKB’nun etkili tek tedavisi kişilik durumlarını tanıyıp kabul lenen ve bunların ayrışmasına yol açan ruhsal süreçleri tersine çevirmeyi hedefleyen, yaşanılan travma üzerinde çalışan bir psikoterapidir. DKB’nun psikoterapisi sırasında bir çok yön tem birlikte kullanılır. DKB psikoterapisi üç evreden oluşur: Stabilleştirme, travmatik yaşantıların ele alınması ve entegras yon. Tedavinin başlangıç döneminde güven ve güvenli bağlan manın oluşması önemlidir. Alter kişiliklerin işlevlerinin anla şılması tedavinin bir parçasını oluşturur. Hasta var olan destek sistemlerini ve sosyal ağları da kullanmayı öğrenmelidir. DKB hastası kurban, istismarcı ve kurtarıcıdan (ya da seyir ciden) oluşan travma üçgeninde öncelikle kurban pozisyonun dadır. İstismarcıya bağlanması sürmekte ve kendi kontrolünü sağlama konusunda yetersizlik içersindedir. Her dissosiyatif bozukluk tedavisi, eninde sonunda, istismarcıya bağlanma sorununu özellikle iç dünyada ele almak ve çözmek zorundadır. Bunun için hastanın gerçeği doğru algılamasına ve bunun sonu cunda ortaya çıkabilecek matem yaşantısının tamamlanmasına yardım etmek, ona bu beceriyi sağlayana kadar tedavide güvenli bağlanma olanağını sunmak önemli ilkelerdir. Dış dünyada devam eden istismarcıya bağlanma (örneğin erişkin yaşta devam eden ensest olgularında olduğu gibi) ve istismar devam ettiği sürece tedavinin ilerleyemeyeceği dikkate alınmalıdır. Buna karşın, dissosiyatif psikopatolojinin de istismarın devamını kolaylaştırabileceğini, bu nedenle hastanın bütünleşmesini sağla yan tedavinin istismarın sonlandırılmasında da önem taşıyacağı unutulmamalıdır

2. İLAÇLAR

Dissosiyatif psikopatolojiyi özgül olarak etkileyen bir ilaç he nüz bilinmemektedir. Anksiyolitikler, antidepresanlar, ve se datifler semptomatik olarak kullanılabilir. Birlikte depresyon bulunduğunda antidepresanlar iyi sonuç verebilir. Ancak ilaç ların durumu kötüleştirebildiğine ilişkin gözlemler de vardır. Antiepileptiklerin ve duygudurum dengeleyicilerin etkisi gösterilememiştir. Çeşitli ilaçlar farklı alter kişilikler üzerinde değişen etkiler yapabilir.^[5]

Müddet Tahminleri (Prognoz)

DKB tam olarak iyilik hali sağlanabilen bir bozukluktur. Ancak gerektirdiği yüksek nitelikli tedavi ilişkisi ve yaklaşımı ve diğer bir çok etkenin katılımıyla çok sayıda vakanın da dirençli ve inatçı olarak kaldığı dikkat çekmektedir. Tedavi ittifakı (thera peutic alliance) en önemli pozitif sonuç prediktörlerinden biridir. Devam eden istismar gibi sistemik etkiler olumlu sonucu engelleyebilir. Kimi zaman ulaşılamayan bilgiler (örtülü kalan bir travma yaşantısı) tedavide duraklamaya yol açar. Terapistin birleşme yönünde yeterli çaba göstermemesi ya da birleşme öncesi ve sonrasında gerekli çözüm işlemlerini yerine getirmemesi tabloyu kronik bir sürece itebilir. Özellikle şizofrenik ve dissosiyatif psikopatolojinin birlikte bulunduğu vakaların tedavisinde güçlük çekilmekte ve süre uzamaktadır.^[5]

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

2000’li yıllarda bile belirtilerin gizli olabilmesi nedeniyle yaygınlığı tartışma konusudur. Dissosiyonun hafif biçimleri normal yaşamın bir parçasıdır. Bizi zaman zaman hoşlanmadığımız gerçeklerden koparır. Dissosiyonun şiddetli olduğu zamanlar normal yaşamı bozar ve tedaviye gerek duyulur.

Hastalığa Eşlik Eden Diğer Bozukluklar

Başvuru Biçimleri:

1. Kronik, dirençli depresyon (“dissosiyatif depresyon”)

2. Dirençli fonksiyonel nörolojik (konversiyon) belirtiler (somatik

görünüm)

3. “Borderline” kişilik bozukluğu görünümü (bağlanma sorunları)

4. Eşikaltı bipolar bozukluk görünümü (afekt disregülasyonu)

5. Yineleyici intihar girişimleri, kendi bedenine zarar verme

(impulsif görünüm)

6. Flaşbekden dissosiyatif psikoza kriz durumları (akut görünüm); (bozukluklar)

Borderline ve Dissosiyatif Bozukluk ilişkisi

DKB hastaları sınırda kişilik bozukluğunun bir çok belirti sini gösterirler. Ancak bu kişilerde kendine fiziksel zarar verme, öfke patlamaları gibi belirtiler alter kişiliklerin etkinlikleri ne deniyle oluşmaktadır ve ilgili alter kişiliklerin evsahibi kişilikle birleşmesiyle birden ortadan kalkar. Bu nedenle DKB tanısı alan bir kişiye ayrıca sınırda kişilik ya da başka kişilik bozukluğu tanılarının konulması tartışmalıdır.^[5]

Çalışmalar borderline kişilik bozulduğu (BKB) olan hastaların çocukluk ya da ergenlik öykülerinde % 71-81 oranlarda örseleyici yaşantının yer aldığını göstermektedir. Ortaya çıkan suçluluk, utanma ve öfke gibi duygular ise kendini yaralama ve özkıyım davranışları gibi belirtilerde eyleme vurulmaktadır. Ruhsal hastalığı olanlar içinde kendini yaralama davranışının en sık BKB olan hastalarda görüldüğü belirlenmiş, DSM'de özkıyım ve kendini yaralama davranışları BKB'nun bir tanı ölçütü olarak yer almıştır. Başa çıkamadığı gerginlik duygusunun sonucunda borderline kişinin durgunlaştığı, geri çekildiği ve dissosiye olarak kendini yaraladığı ileri sürülmektedir. Hastalar bu durumu "uyuşma" ya da "boşluk" olarak tanımlamakta, genellikle bu sırada acı duyumsamadıklannı bildirmektedirler.^[6]