İlk olarak gittikçe büyüyen ve kapsamlı hale gelen, Evrim Ağacı Mantık Hataları, Bilişsel Önyargılar ve Safsatalar yazı dizisini önereceğim. Bu yazı dizisinden mantığın birçok konusunda bilgi edinebilirsiniz.
Mantıksal safsataları ilk olarak öğrenmeye başladığınızda hem kolay ulaşılabilir olması hem de Türkçe olması açısından ilk akla gelen kaynaklardan biri Safsata Kılavuzu olacaktır. Eser, safsatakilavuzu.com bağlantısı ile internet ortamına da taşınmıştır.
24 adet mantıksal safsatayı kısa paragraflar şeklinde açıklayan mantikhatalari.com da ilk olarak bakılması gereken kaynaklardandır. (Bu site yourlogicalfallacyis.com sitesinin Özgür Düşünce Hareketi ve Yalansavar tarafından Türkçeleştirilmiş versiyonudur. Yalansavar tarafından yapılan birkaç öneriye buradan ulaşabilirsiniz.)
Wikipedia'daki Safsatalar Listesi ve Wikipedia tarzı bir site olan ama "mantık" konularına ağırlık veren RationalWiki sitesindeki Safsatalar Kategorisi de safsatalar için gayet güzel bir liste sunuyor.
İnternet Felsefe Ansiklopedisi'nin Safsatalar ile ilgili bölümünde de 231 mantıksal safsata ile ilgili kısa paragraflar halinde "hap bilgiler" alabilirsiniz.
Logically Fallacious da gayet uzun bir liste ile birçok safsatayı içinde barındırıyor. Safsatanın çıkarsama biçimini, tanımını güzel bir şekilde özetlediği için safsata ile ilgili yazılar yazarken mutlaka başvurulması gereken bir kaynak. Ayrıca verilen örneklerin neden safsata olduğunu açıklaması bir yana, safsata olmayan kullanımları da göstermesi sitenin oldukça kullanışlı olduğunu gösteriyor.
Fallacy Files ise kullanım amacı bakımından önceki önerdiğim siteye benziyor. Ona ek olarak safsatanın "taksonomisini" ve diğer isimlerini öğrenmek için kullanılabilir.
Skepdic, Mantıksal safsatalar ve önyargılar başta olmak üzere "şüpheci" olmayı gerektiren birçok konuda başvurması gereken bir "sözlük" işlevi görüyor.
You Are not so Smart, insanların ne kadar akıllı olduğunu sandıkları konularda aslında çok kolay hataya düşebileceğini gösteriyor. Tabii ki buna safsatalar da dahil.
Mantıksal hatalar, bilişsel önyargılar, safsatalar ile ilgili çok daha ayrıntılı analizler istiyorsanız Cambridge Üniversitesinden Itamar Shatz'ın Effectiviology sitesine bakabilirsiniz. Evrim Ağacı'ndaki yazı dizilerinde birçok defa yazılarının kullanıldığına denk gelebilirsiniz. Ayrıca sitedeki yazıların kaynaklarını bile kullanabilirsiniz.
Birkaç tane kitap önerisi ile bitireyim. Tevfik Uyar'ın yazmış olduğu Safsatalar, bilinmesi gereken 40 adet mantıksal safsatayı, neden o hataya düştüğümüzü ve nasıl karşı çıkabileceğimizi yalın bir dille okuyucuya sunuyor.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Immanuel Tolstoyevski'nin yazdığı Safsatalar Ansiklopedisi kitabını da önerebilirim. Geri bildirimlerden anlaşıldığı üzere safsataları "eğlenceli" şekilde ele alan bir eser.
Son olarak Çağrı Mert Bakırcı ve Arsel Berkat Acar'ın yazmış olduğu Şüphecinin El Kitabı; bilimsel şüphecilik, bilimsel metodoloji, sahtebilimi tespit etme yöntemleri, mantık safsataları, tartışma kültürü, ikna taktikleri, popüler iddialara (parapsikoloji, kriptozooloji, ufoloji, alternatif tıp, komplo teorileri, vb.) yönelik bilimsel ve olası açıklamalar içeriyor.
Liste şeklinde yapacak olursam:
- Mantık Hataları, Bilişsel Önyargılar ve Safsatalar - Evrim Ağacı
- Safsata Kılavuzu
- Mantık Hataları
- Yalansavar
- List of Fallacies - Wikipedia
- Fallacies - RationalWiki
- Fallacies - IEP
- Logically Fallacious
- Fallacy Files
- Skepdic
- You Are not so Smart
- Effectiviology
- Aklın Kırk Haramisi: Safsatalar
- Safsatalar Ansiklopedisi
- Şüphecinin El Kitabı
-
6
-
6
-
3
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 19:50:49 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11596
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
