27 Aralık 2024 Āwash, Etiyopya Depremi

Avrupa-Akdeniz Sismoloji Ajansı’nın açıkladığına göre 1-28 Aralık arasında büyüklüğü 2.5 ve üzeri 4783 deprem kaydedildi. Bu depremler içerisinden 27 Aralık’ta meydana gelen 4.7 büyüklüğündeki Āwash, Etiyopya depremini seçtim.

USGS

Deprem büyüklüğü açısından sıradan bir deprem olsa da olduğu bölge jeolojik açıdan çok ilginç özelliklere sahip. Doğu Afrika yarığı olarak bilinen bu bölge bir açılma bölgesi. Bu bölge milyonlarca yıl sonra Afrika’yı ikiye ayırarak yeni bir okyanusun doğmasına sebep olacak!

EMSC

Bölgedeki geçmişte olan depremlere de baktığımızda Türkiye’de Ege bölgesinde gördüğümüz normal faylanmaları görüyoruz. Yani fayın bir tarafı diğerine göre aşağıya doğru hareket ediyor. Bu faylanma türü aynı zamanda Atlas okyanus ortası sırtında da görülen bir faylanma türüdür ki Atlas okyasunu da doğusunda Avrasya ve Afrika kıtalarıyla batısında Amerika kıtalarının ayrılması sonucu ortaya çıkmış bir okyanustur.

Scientific Reports

Peki biz Afrika kıtasının doğusunun böyle bir davranışta bulunduğunu nasıl anlıyoruz? Yukarıdaki grafikte bu bölgedeki yüksek hassasiyete sahip GPS istasyonlarının ortalama hızlarını ve hangi yöne gittiklerini görüyorsunuz. Afrika kıtası sabit kabul edildiğinde gördüğünüz gibi Doğu Afrika’daki bu bölge doğuya doğru yıllık yaklaşık 3-6 milimetre bir hızla hareket ediyor.^[1]

Geochemistry, Geophysics, Geosystems

Elimizdeki tek bulgu bu değil. Bunun dışında sismik tomografi ile bölgenin hız yapısı ortaya çıkarıldığında da yarığın olduğu bölgede görece düşük hızlar görülmüş.^[2] Bir kayanın hızının düşük olmasının sebebi ergiyik haldeki magma olarak hareket etmesinden kaynaklıdır. Haliyle bir bölgenin derinliklerinde düşük hız görülmesi magmanın varlığını gösterir. Örneğin Ege bölgesinde çok sayıda jeotermal kaynak bulunmasının sebebi de magmanın bu bölgede yer yüzüne diğer bölgelere göre daha yakın olmasındandır. Bu da bölgede düşük hızlarla kendini gösterir.