27 Ocak 2025 York Harbor, ABD Depremi

Geçen ay bilgilerini aktardığım Etiyopya depremi tam ay sonuna denk geldiğinden dolayı yeni ayda da etkinlikleri devam etti ki bu etkinlikler içerisinde yerden buhar çıkışı gibi Doğu Afrika rift sisteminin açılması sırasında oluşacak olan volkanik aktivitenin yaratacağı etkilerin ufak bir gösterimi niteliğindeki olaylar da meydana geldi. Tam da bu sebepten ötürü Santorini adasının kuzeydoğusunda başlayan aktiviteyi bu ay değil önümüzdeki ay anlatmaya karar verdim. Onun yerine bu ayın depremi olarak 3.8 büyüklüğündeki ABD’nin Maine eyaletinde meydana gelen York Harbor depremini seçtim. Bu depremle birlikte Ocak 2025’de Avrupa-Akdeniz Sismoloji Ajansı’nın açıkladığına göre büyülüğü 2.5’in üstünde 5958 deprem meydana geldi.

USGS

Amerikaların batı kıyıları Pasifik kıtasının yaptığı dalma batma hareketinden dolayı sismik olarak çok aktiften doğu kıyılarıysa tam tersine çok yaşlı ve genel olarak deprem üretmeyen bölgelerdir. 1600 ve 1700lerde hasar yaratacak kadar büyük depremler yaşanmış olsa da bölgede genel olarak yılda bir veya iki adet insanların da hissedebileceği kadar büyük deprem meydana gelir. Bölgedeki faylar batı Amerika’nın aksine yer yüzünde takip edebilecek şekilde değil, yerin kilometrelerce altında bulunurlar. Bundan dolayı da fayların tarihselliği hakkında da çalışma yapmak çok güçleşir.

Bu deprem yukarıda haritada içi dolu dışı beyaz topla gösterilen ters faylanma ile oluşmuştur. Bu tarz faylarda depremi yaratan hareket fayın karşısındaki alana göre yukarıya doğru bir hareket yapması sonucu oluşur. Bu tür bir faylanma 2011’de yaşadığımız Van depreminde de görülmüştür ki o fay da York Harbor depremini oluşturan faylar gibi yerin altına gömülü halde bulunan bir fayda meydana gelmiştir.

USGS

Bununla birlikte bu bölgedeki jeolojik koşullardan dolayı deprem enerjisi soğurulmadan çok uzak bölgelere kadar yer sansıntısını iletebilir. Bunu kanıtlayacak nitelikte bu depremi USGS’e toplam 42000’den fazla kişi hissettiğini belirtmiştir. Aynı büyüklüklerdeki bir depremi Amerika’nın batı kıyılarında ya da Türkiye’de çok daha az kişi hissedecektir. Bu etkiyi USGS’in hazırladığı ABD’nin deprem tehlike haritasında da görebilirsiniz. Batı kıyılarında çok büyük depremler üreten San Andreas fayı gibi faylar bulunmasından dolayı deprem tehlikesi yüksektir fakat tehlikeli bölgeler faydan uzaklaşıldığı anda çok hızlı bir şekilde azalır; yani sönümlenir. Doğu kıyılarında ise deprem tehlikesi az olmasına rağmen tehlikeli bölgeler çok daha geniş alanlar katlamaktadırlar.