Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Asteroit Kuşağı Nedir? Titius-Bode Yasası Asteroit Kuşağının Keşfinde Nasıl Kullanıldı?

Asteroit Kuşağı Nedir? Titius-Bode Yasası Asteroit Kuşağının Keşfinde Nasıl Kullanıldı? National Geographic Kids
6 dakika
3,651
Tüm Reklamları Kapat

Asteroit kuşağı, Mars ile Jüpiter gezegenlerinin arasında yer alan ve tıpkı sistemimizdeki diğer gök cisimleri gibi Güneş'in etrafında bir yörüngede dolanan bir asteroit sistemidir. Bu kuşakta birçok irili ufaklı asteroit ve cüce gezegen sayılabilecek gök cisimleri yer alır. Genellikle çakıl taşı boyutunda olan bu asteroitler, gezegenlerden farklı olarak biçimsizdirler. Çünkü düşük kütleleri, onların küresel bir yapıya ulaşmalarına imkân sağlamaz.

Asteroit kuşağı Güneş'ten yaklaşık 2.06 AB (astronomik birim) uzakta başlayıp, 3.27 AB uzakta son bulur. Yani genişliği yaklaşık 1.2 AB kadardır. Bir başka deyişle asteroit kuşağının genişliği, Dünya ile Güneş arası mesafeden biraz daha fazladır.

Tüm Reklamları Kapat

Asteroit kuşağının toplam kütlesi, Ay'ın kütlesinin yalnızca %4'ü kadardır. Bu kütlenin de yarısı büyük asteroitler olan Ceres, Vesta, Pallas ve Hygiea'ya aittir.

Çoğu bilimkurgu filminde yansıtılanın aksine, burası oldukça boş bir alandır ve buradan geçerken bir asteroitle karşılaşmak oldukça düşük bir olasılıktır.

Tüm Reklamları Kapat

Asteroit Kuşağının Özellikleri

Asteroit kuşağının temsili resimlerine bakıldığında, oldukça kalabalık bir bölge olduğu görülür. Fakat bu bölgenin "yoğun" olduğu düşüncesi hatalıdır. Eğer gerçek ölçekli bir görsel çizilecek olsaydı, asteroitlerin ufaklığı dolayısıyla bu noktalar o kadar ufak olurdu ki, görselde görünmezlerdi bile.

Ayrıca bu bölgede milyonlarca hatta belki milyarlarca cisim olmasına rağmen, iki asteroit arasındaki ortalama uzaklık yaklaşık 1 milyon kilometre kadardır. Bu mesafe fazlalığından dolayı eğer oradaki bir asteroitin üzerinde yaşıyor olsaydık büyük olasılıkla başka bir asteroiti göremiyor olacaktık. Bu noktada farkı yaratan olgunun, asteroitlerin küçüklüğüne kıyasla mesafelerin büyüklüğü olduğuna dikkat ediniz.

Asteroit kuşağındaki asteroitlerin boyutları hakkında şunlar söylenebilir:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

  • 200'den fazla asteroitin 100 kilometreden büyük olduğu bilinmektedir.
  • 700 bin ila 1.7 milyon asteroitin ise 1 kilometreden büyük olduğu düşünülmektedir.
  • Bilinenlerin çoğunun görünür parlaklık değeri 11 kadir ile 19 kadir arasında değişir.

Asteroit Kuşağının Keşfi

Bu kuşaktaki ilk asteroit, 1 Ocak 1801 tarihinde İtalyan astronom Giuseppe Piazzi tarafından keşfedilmiştir. Piazzi ilk başta bunun bir kuyruklu yıldız olduğunu düşünmüştür. Ancak daha sonra cismin yörüngesiyle ilgili hesaplamalar, cismin Mars ve Jüpiter arasında gezegene benzer bir yörüngeye sahip olduğunu göstermiş ve böylece kuyruklu yıldız olmadığı anlaşılmıştır.

O dönemde bilinen fizik yeterli olmadığından, herhangi bir gök cisminin kısa süre izlenmesi sonucu elde edilen verilerle cisim gökyüzünde gerilediğinde nerede bulunacağını hesaplamak mümkün değildi. Bu nedenle dönemin çoğu astronomu, Piazzi'nin keşfine inanmamıştı.

Titius-Bode Yasası

Titius-Bode yasası olarak bilinen ve gezegenlerin Güneş'ten yaklaşık uzaklıklarını belirlemede kullanılan yasa, 1766 yılında Johann D. Titius tarafından ileri sürülmüş ve Johann E. Bode ile popülerleşmiştir. 1781 yılında William Herschel'in Uranüs'ü keşfetmesi ve Uranüs'ün Güneş'e olan uzaklığının Titius-Bode yasası ile de oldukça yakın bir değerde hesaplanmış olması bu yasanın doğruluğunu güçlendirmiştir.

Titius-Bode yasasına göre her gezegenin Güneş'e olan uzaklığı, bir önceki gezegenin Güneş'e uzaklığının yaklaşık iki katı olmalıdır. Örneğin Jüpiter, Güneş'ten 5.2 AB uzaklıkta yer alır ve ondan bir sonraki gezegen olan Satürn ise Güneş'ten 10 AB uzaklıktadır. Bu hesaba göre Mars ile Jüpiter arasında bir boşluk bulunmaktaydı, dolayısıyla bu boşluk oradaki asteroit kuşağının olası varlığına işaret etmiştir.

Wikimedia

1800 yılında yapılan bir konferansa katılan astronomlar, bu yasanın doğruluğuna inanıp, her biri Zodyak kuşağının 15 derecesini inceleyecek biçimde 25 kişilik bir ekip oluşturdular. Bu olay, 1801 yılında Alman matematikçi Carl Friedrich Gauss'un yalnızca birkaç gözlem ile küçük gezegenlerin yörüngelerini hesaplamaya yarayan bir teknik geliştirmesine neden oldu. Bu teknik, o zamandan beri yanlışlanmadı.

Tüm Reklamları Kapat

Astronom Franz von Zach, Gauss'un tekniğini kullanarak 7 Aralık 1801'de Piazzi'nin keşfettiği cismi yeniden keşfetti. Bunun üzerine Piazzi, keşfettiği bu cisme "Ceres" adını verdi. Bunu takip eden altı yıl içerisinde Pallas, Juno ve Vesta adında diğer asteroitler de keşfedildi. Günümüzdeyse asteroit kuşağında yer aldığı bilinen cisim sayısı 750,000'in üzerindedir.

Asteroit Kuşağının Oluşumu

Güneş sistemi yaklaşık 4.6 milyar yıl önce oluşmaya başlamıştır. İlk başta yalnızca bir gaz ve toz bulutu olan bu sistemin zamanla kendi kütleçekimi altında çökmesi ve sıkışmasıyla Güneş oluşmuştur. Geri kalan materyaller bir disk oluşturmuş ve bu disk üzerinde de zamanla gezegenler oluşmuştur. Böyle bir oluşum teorisinde, neden bir asteroit kuşağı gördüğümüz sorusu ortaya çıkmaktadır.

Bu soruya verilen cevaplardan biri, daha önce burada bulunan bir gezegenin bir çarpışma geçirerek parçalanmış olmasıdır. Ancak, yazının başında da belirttiğimiz gibi, buradaki asteroitlerin toplam kütlesi Ay'dan bile azdır. Yani bir gezegen oluşturamayacak kadar küçüktür. Bu fikri destekleyen bir başka açıklama, asteroitlerin tek bir gezegen kalıntısından değil birçok antik gezegenin kalıntısından oluşmuş olabileceğidir.

Bunun yanında asteroitlerin farklı bileşenlerden oluşabildiği gözlenmiştir. Eğer tek bir orijine sahip olsalardı, bunların kimyasal bileşenlerinin çok farklılık göstermemesi gerekirdi.

Tüm Reklamları Kapat

Bu sebeplerden dolayı asteroitlerin, bir gezegenin parçalanmasıyla oluşmuş olması ihtimali pek mümkün görünmemektedir. Alternatif bir açıklama Jüpiter'in büyük kütlesi dolayısıyla sebep olduğu çekimsel etkilerin, o bölgede bulunan yapıların birleşerek bir gezegen oluşturmasını engellediğidir.

Asteroit Kuşağının Yapısı

Önceleri asteroit kuşağının homojen bir yapıya sahip olduğu düşünülmekteydi, şimdilerde ise bundan biraz daha karmaşık olduğu bilinmektedir. Bu kuşak içerisinde birbirinden farklılık gösteren bölgeler yer alır. Örneğin Hungaria asteroit grubu bunlardan biridir ve asteroit kuşağının iç kenarında yer alır.

Hungaria asteroitlerinin yörüngelerinin basıklığı oldukça düşüktür (0.08), yani neredeyse çembersel bir yörüngeye sahiptirler. Ayrıca periyotları (Güneş'in etrafında bir tam tur atmaları için gereken süre), Jüpiter'in periyodunun dörtte biri kadardır.

Buna ek olarak kuşağın dış kenarında yer alan asteroit grupları da bulunur. Periyodu, Jüpiter'inkinin yarısından fazla olan asteroit grupları dış kenar asteroitleri olarak adlandırılırlar. Kibeleler, Hildalar ve Thuleler, kuşağın dış kenarında yer alan asteroit gruplarına örnek olarak gösterilebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
TOPLUMSAL EKOLOJİ VE KOMÜNALİZM

Toplumsal ekoloji, sadece ahlakın yeniden canlandırılması için değil, aynı zamanda –ve her şeyden önemlisi- toplumun ekolojik bir temelde yeniden inşa edilmesi için de talepte bulunur. Toplumsal ekoloji, kör piyasa güçlerine ve acımasız bir rekabete dayanan iktidar odaklarından etik taleplerde bulunmanın, kendi başına ele alındığında, kesinlikle sonuçsuz kalacağını vurgular. Kendi başına ele alındığında böylesi bir talep, ekolojik bir topluma ulaşmayı sadece bireysel tutumların değişmesi, tinsel bir yenilenme ya da yarı dinsel bir arınma ile ilgili bir mesele haline getirerek günümüzde hüküm süren asıl iktidar ilişkilerini gözlerden saklar.

Yeni bir etik bakışın taşıdığı önemin her zaman farkında olsa da toplumsal ekoloji, öncelikli olarak, birinci doğayı hakimiyet altına alma gibi fikirlerin hem yapısal hem de öznel kaynaklarına inerek günümüz toplumunun doğal dünya üzerindeki ekolojik sömürüsünü sona erdirmeyi amaçlar.

Toplumsal ekoloji ve komünalizm kitabı, yeni bir toplumsal sistemi ele alıyor. Kapitalist modernitenin doğa üzerinde yaratmış olduğu tahribat, ve bunun toplumsal ilişki ve yaşam biçimine yansımaları üzerinde duruyor. Ve alternatif bir toplumsal sistem projesini sunuyor.

Devamını Göster
₺80.00
TOPLUMSAL EKOLOJİ VE KOMÜNALİZM
  • Dış Sitelerde Paylaş

Kirkwood Boşlukları

Günümüzde bilinen asteroitlerin yaklaşık %95'i asteroit kuşağı içinde yer almaktadır. Gruplar halinde bulunan bu yapının oluşması aynı zamanda aralarında boşluklar oluşmasına da doğal olarak yol açar. Bu boşluklar Kirkwood boşlukları olarak adlandırılmaktadır. Kirkwood boşluklarının oluşumu Jüpiter'in yörünge periyoduyla asteroitin periyodu arasındaki rezonanstan kaynaklanmaktadır.

Asteroit ile Jüpiter'in periyodu arasındaki oran 2:1 olduğu durumda, Jüpiter Güneş'in etrafında her bir tam tur attığında asteroit 2 tur atmış olacaktır. Bunun sonucu olarak da Jüpiter ve asteroit her iki turda bir görece aynı konuma gelecek ve asteroit belirli bir yönde kuvvetle karşılaşacaktır.

Bu kuvvetin sürekli tekrarlanması, asteroitin yörüngesinin yarı büyük eksenini değiştirecek ve burada bir boşluk oluşmasına yol açacaktır. Bu boşluklar rezonans değerleri 4:1, 7:2, 3:1, 5:2, 7:3, ve 2:1 olduğu durumlarda meydana gelir. Benzer şekilde rezonans değerleri 3:2 (Hilda), 4:3 (Thule) ve 1:1 (Truva) olduğunda ise asteroit gruplaşmaları oluşmaktadır.

Asteroit Kuşağının Benzerleri

Asteroit kuşağı, Güneş sistemindeki tek asteroit grubu değildir. Bunun yanında Truva grubu olarak bilinen ve gezegenlerin etrafındaki bir yörüngede dolanan daha küçük asteroit grupları ile Kuiper kuşağı adını verdiğimiz tüm Güneş sistemini çevreleyen bir asteroit kuşağı da mevcuttur. Bu nedenle bu yazıda ele aldığımız asteroit kuşağı aynı zamanda ana asteroit kuşağı (veya ana kuşak) olarak da bilinir.

Kuiper kuşağı bahsettiğimiz ana asteroit kuşağına benzer olarak tıpkı bir disk gibidir ve Güneş'in etrafında dolanan irili ufaklı asteroitlerden oluşur. Truva asteroitlerine ve Kuiper kuşağına ek olarak Oort bulutu diye adlandırılan ve tüm Güneş sistemini bir küre gibi sardığına inanılan çok daha büyük bir asteroit topluluğu da mevcuttur.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
16
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 4
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 14:47:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12896

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Elçi, et al. Asteroit Kuşağı Nedir? Titius-Bode Yasası Asteroit Kuşağının Keşfinde Nasıl Kullanıldı?. (29 Ocak 2024). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12896
Elçi, A., Kayalı, Ö. (2024, January 29). Asteroit Kuşağı Nedir? Titius-Bode Yasası Asteroit Kuşağının Keşfinde Nasıl Kullanıldı?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12896
A. Elçi, et al. “Asteroit Kuşağı Nedir? Titius-Bode Yasası Asteroit Kuşağının Keşfinde Nasıl Kullanıldı?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 29 Jan. 2024, https://evrimagaci.org/s/12896.
Elçi, Arya. Kayalı, Ögetay. “Asteroit Kuşağı Nedir? Titius-Bode Yasası Asteroit Kuşağının Keşfinde Nasıl Kullanıldı?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, January 29, 2024. https://evrimagaci.org/s/12896.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close