Güneş'in Evrimi: Güneş Nasıl Var Oldu? Nasıl Yok Olacak?
Güneş’in Yakıtı Bittiği Zaman Ne Olacak?

-
Özgün
Özgün Nedir?
Bu yazı, Evrim Ağacı'na ait, özgün bir içeriktir. Konu akışı, anlatım ve detaylar, Evrim Ağacı yazarı/yazarları tarafından hazırlanmış ve/veya derlenmiştir. Bu içerik için kullanılan kaynaklar, yazının sonunda gösterilmiştir. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri'ne tabidir.
- Yıldız Astronomisi
Güneş ve Güneş Sistemimizin tüm gezegenleri bundan yaklaşık 4.5 milyar yıl önce Nebular Teoriye göre dev bir moleküler gazın ve toz bulutunun içe doğru çökmesi sonucu oluştu.
Bu çökme sonucunda bulutsu yapı daha düz bir diske benzemeye başladı. Bu disk üzerinde, tozlar ve gazlar daha yoğun bölgelerde toplanmaya başladı. Yoğun olan bölgeler daha fazla madde çektiğinden momentumun korunumu dönmeye başlamasına ve artan basınçta ışımasına sebep oldu. Maddenin çoğu merkezde toplanırken, bir kısmı da etrafında dönen diske yayıldı. Merkezde oluşan top Güneş’in yapısını oluştururken diske yayılan maddeler Güneş Sistemindeki gezegenlerin yapısını oluşturdu.
Ancak Güneş’in ve gezegenlerin oluşması için daha çok zamana gerek vardı. Güneş bu oluşumdan sonra Protostar (İlkel Yıldız) olarak 100,000 yıl geçirdi ve bu sırada iç kısımda olan basınç çekirdekteki füzyonu başlattı. Güneş’in şu anki biçimine gelebilmesi için birkaç milyon yıla daha ihtiyacı vardı ve bu zamanı aktif bir yıldız olan T Tauri yıldızı olarak geçirdi. T Tauri yıldızı, yıldızın henüz nükleer füzyonu gerçekleştirebilecek yeterli iç sıcaklığa ve basınca sahip olmadığı evresidir. Bu evre boyunca yıldız, nükleer füzyonun gerçekleşebilmesi için yavaşça çöker.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2F4a86b45013589749b5586114090adfc7.png)
Geçen bunca zamanın ardından Güneş, evriminde bir adım daha ilerledi ve The Main Sequence (Ana Dizi) olarak adlandırılın evresine ulaştı. Yaklaşık 4.5 milyar yıldır bu evrededir.
Bu evrede, Güneş’in çekirdeğinde biriken hidrojen atomları nükleer füzyon sonucu helyum atomuna dönüşür ve bu dönüşüm sonucunda ortaya çıkan enerji Güneş’in enerjisini oluşturur, ardından ısı ve ışık olarak Güneş Sistemine yayılır. Nükleer füzyon, iki elementin birleşerek daha ağır bir elementin oluşmasına neden olan reaksiyonlara denir ve bu reaksiyon sonucunda çok büyük enerji açığa çıkar. Ancak merkezde biriken hidrojen atomlarının sınırı olduğu için bu olay sonsuza kadar devam edemez. Bir nevi Güneş’in yakıtı hidrojen atomlarıdır ve sınırsız bir yakıta sahip değildir.
Güneş’in Yakıtı Bittiği Zaman Ne Olacak?
Çekirdekteki hidrojen atomlarının tükenmesi sonucunda orada biriken helyum atomları kararsız hale gelecek ve çökmeye başlayacaktır. Bu durum çekirdeğin ısınmasına ve yoğunlaşmasına neden olacak ve Güneş gittikçe büyüyerek Red Giant Branch (Kızıl Dev) olarak adlandırılan evresine geçecektir. Bu genişleme sonucunda Güneş Merkür’ü, Venüs’ü ve belki de Dünya’yı kendi yörüngesi içine alacaktır.
Güneş yaklaşık 120 milyon yıl Kızıl Dev olarak yaşayacaktır. Bu süre içinde ilk olarak çekirdekte biriken helyum atomları tutuşacak ve çekirdeğin yaklaşık %6’sı ve Güneş’in kütlesinin %40’ı karbona dönüşecektir.
Bu aşamadan sonra Güneş yaklaşık 100 milyon yıl boyunca çekirdeğindeki helyum atomları tükenene kadar onları yakacaktır. Daha sonra 20 milyon yıl boyunca Güneş dengesiz hale gelecek ve kütlesini kaybetmeye başlayacaktır. Çünkü çekirdeğinde füzyon reaksiyonunu gerçekleştirebilecek yakıtı kalmadığı için Güneş’in içe çökmesini engelleyecek bir basınçta oluşmayacaktır bu nedenle Güneş içe çökmeye başlayacaktır.
Bu çökme sonucunda 500,000 yıl kadar sonra, Güneş’in mevcut kütlesinin sadece yarısı kalacaktır ve dış tarafı gezegenimsi bir bulutsu oluşturmaya başlayacaktır. Bu yapı ölmekte olan yıldızların dış katmanlarını atmaları sonucu oluşan toz ve gaz bulutuna denir. Gezegenimsi bulutsu yaklaşık 10,000 yıl içinde dağılacak ancak merkezde oluşan beyaz cüce trilyonlarca yıl hayatta kalacaktır.
Güneş, hidrojen atomları bittikten sonra helyum atomlarını ve daha sonra karbon atomlarını dönüştürecektir ve en sonunda çekirdeğinde demir birikmeye başlayacaktır. Demir nükleer füzyona girdiğinde herhangi bir enerji vermeyeceği için çekirdekte Güneş’in içine doğru çökmesini engelleyecek herhangi bir baskı olmayacaktır. Çekirdekte Güneş’in kütlesinden yaklaşık 1.38 kat daha fazla demir toplandığında büyük bir patlama gerçekleşecektir ve etrafa çok büyük enerji yayılacaktır. Bu enerji Güneş Sistemindeki bütün gezegenleri yok edecektir.
Güneş kütlesi yetersiz olduğu için bir karadeliğe dönüşemeyecektir ve sonunda kendini yakana kadar beyaz bir yıldıza çökecektir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 27
- 14
- 14
- 13
- 10
- 7
- 5
- 5
- 2
- 1
- 1
- 1
- NASA. Sun. (26 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
- R. H. Petrucci, et al. (2010). General Chemistry: Principles And Modern Applications. ISBN: 978-0132064521. Yayınevi: Pearson Prentice Hall.
- Britannica. Red Giant Star. (26 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: Britannica | Arşiv Bağlantısı
- Britannica. T Tauri Star. (26 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: Britannica | Arşiv Bağlantısı
- Britannica. Planetary Nebula. (26 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: Britannica | Arşiv Bağlantısı
- M. Williams. What Is The Life Cycle Of The Sun?. (22 Aralık 2015). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: Universe Today | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/02/2023 23:31:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8400
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.