Asteroit Nedir? Asteroitlerin Kimyasal Yapıları Hakkında Neler Biliyoruz?
Space
- Özgün
- Astrokimya
Asteroitler; Kepler yörüngesinde Güneş'in etrafında hareket eden, atmosferi olmayan kayalık veya metalik gök cisimleridir. Asteroitlerin büyük bir çoğunluğu Mars ile Jüpiter arasında, Güneş'e 2 ila 4 astronomik birim uzaklıktaki asteroit kuşağında bulunmaktadır. Şu anda bilinen asteroit sayısı bir milyondan fazladır ve bu sayı yeni keşifler yapıldıkça artmaktadır.
Asteroit Türleri
Asteroitler kendi aralarında üç türe ayrılmaktadır. Bunlar metalik olan M tipi, kondritli olan C tipi ve silikalı olan S tipidir.
C Tipi Asteroitler
C tipi asteroitler bilinen asteroitlerin %75'lik bir kısmını oluşturan en yaygın asteroit türüdür. Albedo değerleri oldukça düşük olup 0,03 ila 0,10 aralığındadır; çünkü içeriklerinde minerallere ve kayalara ek olarak kondrit de bulunur. Yoğunluk ortalamaları yaklaşık 1,7 g/cm3'tür.
Daha çok asteroit kuşağının dış kısımlarında, Güneş'ten 3,5 AB uzaklıkta bulunurlar. Bu dış kısımlardaki asteroitlerin %80 civarı C türüne aittir; fakat iç kısımların 2 AB yakınına kadar gelindiğinde bu oran %40'lara kadar düşmektedir.
Kimyasal olarak Güneş bulutsularıyla benzerlik gösterirler çünkü Güneş bulutsularının kalıntılarından oluşmuşlardır. Aynı zamanda yapılarında hidratlı bileşikler de gözlenmiştir. Spektrumları yaklaşık 0,4 μm ile 0,5 μm'nin altındaki dalga boylarında orta derecede güçlü morötesi emilim içerirken daha uzun dalga boylarında sadece hafif kırmızımsı özellik gösterirler.
S Tipi Asteroitler
S tipi asteroitler bilinen asteroitlerin %17'lik bir kısmını oluşturan en yaygın ikinci türdür. Albedo değerleri 0,20 civarındadır ve orta derecede parlaktırlar. Asteroit kuşağının iç kısımlarında, 3 AB civarında yaygındırlar fakat daha uzaklara gidildikçe sayıları azalmaktadır. Spektrumları 0,7 mikrometreden (μm) daha kısa dalga boylarında orta derecede dik eğimli, 1 μm - 2 μm civarındaysa orta ile zayıf absorpsiyon özelliklerine sahiptir. Yoğunlukları genel olarak 3,0 g/cm3tür. Esas olarak demir ve magnezyum silikatlardan oluşurlar.
M Tipi Asteroitler
M tipi asteroitler kimyasal olarak diğer asteroitlere göre daha fazla metal içeren; yoğunlukları ortalama 8g/cm3, spektrumları bazen 0,75 μm uzun ve 0,55 μm kısa ince olan bir asteroit türüdür. Metalik asteroitler; %80'e kadar Demir ve %20'ye kadar Nikel, İridyum, Paladyum, Platin, Altın, Magnezyum ile Osmiyum, Rutenyum ve Rodyum gibi değerli metallerin karışımından oluşur.
Asteroit Madenciliği Nedir?
Az önce yukarıda saydığımız Nikel, İridyum, Paladyum, Platin, Altın, Magnezyum, Osmiyum, Rutenyum ve Rodyum gibi elementler Dünya'da nadir bulunan fakat oldukça kullanışlı ve değerli elementlerdir. Bu durum da son yıllarda popülerleşen asteroit madenciliğini kavramını ortaya çıkarmıştır.
Asteroit madenciliği, asteroitlerde bulunan değerli metallerin astronotlar veya özel uzay cihazları tarafından alınıp Dünya'ya getirilmesine verilen isimdir. 500 metre çaplı, Platin açısından zengin bir asteroit; Dünya üzerindeki bilinen Platin grubu metal rezervlerinin 1,5 katı Platin içerebilir. Bu durum, kaynakları tükenmekte olan Dünya'mızın hammadde ihtiyacının metalik asteroitlerden karşılanabileceğini göstermektedir.
Meteoritlerde Keşfedilen Organik Moleküller
Japonya'daki Hokkaido Üniversitesi'nden Doçent Yasuhiro Oba'nın öncülük ettiği araştırma ekibi, kondrit içerikli üç asteroit ile yapılan araştırmada asteroitlerin heksametilen tetramin (HMT) bileşiğini içerdiğini keşfetmiştir.
Heksametilen tetramin, C6H12N4 formülüne sahip heterosiklik bir organik bileşiktir. Molekül adamantana benzer, yani dört yüzlü kafes benzeri bir yapıya sahiptir. Dört köşesinde, metilen grupları ile bağlanan nitrojen atomları yer alır. Molekülün şekli bir kafesi andırsa da taç eterler veya daha büyük kriptand yapılarının aksine iç kısmında diğer atomları veya moleküllerin bağlanabileceği bir boşluk yoktur.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Göktaşlarında HMT bulunması, asteroitlerde amonyak ve formaldehit için kararlı bir kaynak olduğu hipotezini doğrulamaktadır.
Güneş sisteminin oluşumunun ilk yıllarında asteroitler, çarpışma ve radyoaktif bozunma sayesinde ısınmış olabilirler. Bazı asteroitler yeterince ısınabilse ve sıvı su bulundursaydı yapılarındaki HMT; formaldehit ve amonyak gibi amino asitler de dahil olmak üzere göktaşlarında bulunan diğer önemli biyolojik moleküllerin sentezinde reaksiyona giren yapı taşlarını sağlamak üzere parçalanabilirdi.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git-
4
-
3
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- B. Steigerwald. Key Building Block For Organic Molecules Discovered In Meteorites. (10 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 29 Ocak 2023. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
- C. Q. Choi, et al. Asteroids: Fun Facts And Information About These Space Rocks. (22 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 29 Ocak 2023. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
- Libretexts. 10.16: Asteroids. (7 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 29 Ocak 2023. Alındığı Yer: Chemistry LibreTexts | Arşiv Bağlantısı
- T. Watson. What Can We Learn From Asteroids?. (30 Haziran 2017). Alındığı Tarih: 29 Ocak 2023. Alındığı Yer: Chemistry World | Arşiv Bağlantısı
- www.esa.int. Chemistry Of Asteroids As Seen By Gaia. Alındığı Tarih: 29 Ocak 2023. Alındığı Yer: ESA | Arşiv Bağlantısı
- N. Atkinson. What Are Asteroids Made Of?. (12 Eylül 2015). Alındığı Tarih: 29 Ocak 2023. Alındığı Yer: Universe Today | Arşiv Bağlantısı
- S. Yarlagadda. Economics Of The Stars: The Future Of Asteroid Mining And The Global Economy. (8 Nisan 2022). Alındığı Tarih: 29 Ocak 2023. Alındığı Yer: Harvard International Review | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/02/2025 18:46:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13939
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
