Bilim insanları uzun süredir filozofları uğraştıran bir gizemi açığa çıkarmaya başlıyor.

Bilinç, deneyimlediğiniz her şeydir. Kafanızdan atamadığınız o şarkıdır, çikolotalı musun tatlılığıdır, dişteki zonklayan ağrıdır, çocuğunuza duyduğunuz coşkun sevgidir ve tüm duyguların zaman içinde sona ereceğine dair o meşum bilgidir.

Balina ve yunusların ataları dört üyeli (tetrapod) ve karalarda yaşayan hayvanlardı. Bu hayvanlar, günümüzden 54 milyon yıl kadar önce su yaşantısına geri dönmeye başladılar ve buna bağlı olarak arka bacaklarını yitirmeye başladılar.^{[1][2][3][4][5][6][7]} Bu makalemizde, balina ve yunusların evrimini inceleyecek ve bugüne kadar en detaylı olarak çözmeyi başardığımız evrimsel patikalardan birini aydınlatacağız.

Balinalar ve yunuslar, denizlerde yaşayan memeli hayvanlardır. Yani onlar da bizler gibi yavrularını sütle beslerler, bizler gibi hava solurlar, bizler gibi iç kulak kemiklerine ve en azından yavruyken kıllara sahiptirler, ana rahminde yavruları plasenta sayesinde beslenir ve yavrular doğduktan sonra annelerinin memelerini emerler.^[8][9][10] Yani memeli bir hayvan olmak bakımından bizden tamamen farksızdırlar.

İnsan, üstünlük kompleksi olan bir türdür. Bu, beynimizin zaaflarından birisidir. Üst düzey algılar, üst düzey sanrılarla birlikte gelmektedir. Örneğin her şeyin bizim için var olduğu bir sistem içerisinde yaşadığımızı ve her şeyden üstün olduğumuzu zannederiz. Halbuki 4 milyar yıllık canlılık tarihinde, son 300.000 yıldır varız. Dünya üzerinde yaşam, bizden 13.000 kat daha uzun süredir var!

Benzer şekilde, gezegenimizin, galaksimizin, yani "bizi içinde barındıran şeylerin" özel ve kusursuz olduğunu sanarız. Halbuki şu anda bebek bir Evren içerisinde yaşıyoruz. Evren'imiz, "sadece" 13.82 milyar yıldır var ve çok iyi bir ihtimalle, önümüzdeki akıl almaz bir süre boyunca var olacaktır. Bu makalemizin de konusu zaten bu olacak!

Ökaryotik hücrelerin içerikleri, çeşitli bölmelere ayrılmış halde bulunur ve bu bölmelere, sıvı-sıvı faz ayrımı adı verilen bir süreç ile oluşan zarsız organeller de dahildir. Araştırmacılar, bu bölmelerin yapay versiyonlarını yaratmak üzerine deneyler yapmıştır; çünkü bu yolla hücre biyolojisinin belirli özelliklerini kontrol ederek, sonucunda örneğin bazı hücresel tepkimeleri engelleyebilir ya da protein translasyonu için yeni bölgeler oluşturabilirler.

Şimdi, Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi'nden Matthew Good'un başında bulunduğu bir ekip, bu alanda yakın zamanda geliştirilen birkaç yeni yöntemi, tersine döndürülebilir bir şekilde hücre içindeki belirli kargoları depolayıp serbest bırakabilen zarsız organeller yaratmayı sağlayan bir teknik oluşturacak şekilde birleştirdi.^[1] Böylece araştırmacılar, artık hücre davranışını, öncesine kıyasla çok daha iyi kontrol edebilir oldular.

Ed Kashi, kendisini fotoğrafçılığa adayan, fotoröportaj ve belgesel fotoğrafçılığı ile üretilen fotoğrafların insanların fikrini ve dünyayı değiştirebileceğine inanan bir fotoğrafçıdır. Bu hedefe ulaşabilmek için fotoğraf, film ve sosyal medyayı kullanmaktadır. Deneyimlerini açmış olduğu görsel öykü anlatma, insan hakları ve dünya medyası konularını içeren çalıştaylarında meslektaşları ile paylaşmaktadır. 2010 yılından beri VII Photo üyesidir ve 2015 yılında hibrid öykü anlatımı ile üretmiş olduğu kısa film ve belgesellerle Yılın Multimedia Fotoğrafçısı yanı sıra birçok ödül almıştır. Fotoğrafları ise birçok koleksiyona (örn. Permanent Collection, SF MoMA, CA; George Eastman House; International Center of Photography, NY vb.) kabul edilmiştir. Dokuz kitap yayınlamıştır, kısa film ve belgeselleri bulunmaktadır. Bu çalışmada özellikle sağlık ile ilgili çalışmalarına yer verilmiştir.

Yapmış olduğu fotoröportajlar arasında kronik böbrek yetmezliği (KBY) hastaları ile ilgili yapmış olduğu çalışmalar dikkat çekicidir. KBY böbrek işlevlerinin aylar, yıllar içerisinde kaybı ile kendini gösteren kronik bir hastalıktır. Mutlak bir çözümü olmasa da böbrek nakil en uygun çözümler arasındadır. Ancak donör (verici) bulmadaki sıkıntılar, az gelişmiş ülkelerde tıp teknolojisinin gelişmemiş olması ya da sosyal güvenlik sorunları bu çözümü olanaksız hale getirmektedir. Hemodiyaliz ise diğer bir çözümdür. Ancak bunun için de iyi bir hemodiyaliz alt yapısı gerekmektedir. Bu da yine çok maliyetli bir hizmettir. Diğer bir çözüm ise hemodiyaliz cihazının olmadığı yerlerde uygulanan periton diyaliz yöntemidir. Ancak bunda da, bu işlem evde yapılsa bile solüsyonların maliyetleri bulunmaktadır. Aksi takdirde KBY hastaları kısa sürede vefat edeceklerdir.

Newton fiziğinde kütleyi nasıl ele aldığımızdan daha önce bahsetmiştik. Newton fiziği, her ne kadar günlük hayatımızda işimize yarasa da ışık hızına yaklaştıkça yanlış tahminlerde bulunmaktadır. Bu tarz durumlarda, Newton fiziğinin çok daha genel bir hali olan özel görelilik teorisini kullanmamız gerekir.

Özel görelilik teorisi, 1905 yılında Einstein tarafından ortaya atıldığında uzay ve zaman anlayışımız üzerinde devrimsel bir değişim yarattı. Uzay ve zaman dediğimiz kavramların, sezgilerimizin bize söylediğinin aksine, değişmeyen mutlak şeyler olarak değil; ama farklı hızlardaki gözlemciler tarafından farklı ölçülen kavramlar olduğu ortaya çıktı. Dahası görelilik, sadece uzay ve zaman hakkındaki sezgilerimizin değil, ama aynı zamanda kütle hakkındaki sezgilerimizin de yanlış olduğunu bize gösterdi.